ΤΡΑΓΩΔΙΑ – ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΑΟΞ…
Γράφει ο Στέλιος Αρσενίου
Η τραγωδία είναι δραματικό είδος ποιητικού λόγου που εμφανίστηκε στην Αρχαία Ελλάδα.
Η Μούσα που την αντιπροσωπεύει είναι η Μελπομένη.
Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης στο έργο του Περί Ποιητικής (1449b-1450b) δίνει τον εξής ορισμό της τραγωδίας:
«ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ χωρὶς ἑκάστου τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι᾽ ἀπαγγελίας, δι᾽ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.»
«μίμησις πράξεως».
Ο Αριστοτέλης θεωρούσε την τραγωδία σαν το ύψιστο είδος καλλιτεχνίας.
Πρόκειται για την μεταφορά στην σκηνή μιας ανθρώπινης πράξης.
Αντίθετα ο δάσκαλός του, Πλάτωνας, υποστήριζε ότι πρόκειται για μίμηση των συναισθημάτων που προέρχονται από την απομίμηση μιας πράξεως, δηλαδή η τραγωδία για τον Πλάτωνα, ήταν «μίμηση της μίμησης» η οποία ξέφευγε από την πραγματικότητα.
«μέγεθος ἐχούσης».
Η τραγωδία θα πρέπει να έχει αρχή, μέση και τέλος, πρέπει το μέγεθός της να είναι κανονικό, ούτε μικρό ώστε να μην μπορεί να αποδώσει όλα τα νοήματα, αλλά ούτε και μεγάλο που να προκαλεί ανία στον θεατή.
«κάθαρσιν»
Είναι απαραίτητο ο θεατής να «καθαίρεται» από το άγχος και τις έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις που τον κατακλύζουν, παρακολουθώντας την εξέλιξη του δράματος.
Γι’ αυτό ο ήρωας θα πρέπει να διαλεχτεί με μεγάλη προσοχή, δεν πρέπει να είναι κακός και ανέντιμος, γιατί ο θεατής θεωρεί αναπόφευκτη την τιμωρία του και δεν συμπάσχει.
Δεν πρέπει να είναι αδιάβλητος και εξαίρετος γιατί ο θεατής οργίζεται με τους θεούς, όταν ο ήρωας δεινοπαθεί χωρίς να φταίει.
Ο ήρωας, πρέπει να είναι σαν τον «Οιδίποδα», ο οποίος είναι ένας άνθρωπος με πολλές διακυμάνσεις στον χαρακτήρα του, είναι καλός, δίκαιος, θρασύς, καχύποπτος, ένας συνηθισμένος άνθρωπος.
Τα μέρη της τραγωδίας κατά ποσόν είναι: Πρόλογος, επεισόδιο, έξοδος.
Το χορικό διακρίνεται σε πάροδο και στάσιμο.
Αυτή η ταξινόμηση είναι κοινή σε όλες τις τραγωδίες, όμως σε ορισμένες απαντώνται ως ιδιαίτερα μέρη τα τραγούδια από σκηνής και οι κομμοί.
Πρόλογος: διακριτό τμήμα της τραγωδίας, πριν από την πάροδο του χορού, που εισάγει κυρίως τον θεατή στην υπόθεση του δράματος.
Πάροδος: το πρώτο χορικό που τραγουδά ο χορός.
Επεισόδιο: διακριτό μέρος της τραγωδίας που εκτυλίσσεται ανάμεσα σε δύο χορικά.
Στάσιμον: Τραγούδι του χορού, χωρίς όμως αναπαίστους και τροχαίους.
Έξοδος: διακριτό τμήμα της τραγωδίας, μετά το οποίο δεν υπάρχει χορικό.
Κομμός: θρήνος που εκτελείται από τον χορό και τους υποκριτές μαζί.
Έτσι μας τα περιγράφουν οι κορυφαίοι, οι ανυπέρβλητοι του είδους.
Αν συμβιβαζόμαστε με τις ρίζες, τους προγόνους, τους θεμελιωτές του δράματος διαχρονικά, κάνουμε μία αντιπαραβολή προσώπων. Υποδύονται τους αντίστοιχους ρόλους και τα καταλαβαίνουμε όλα όσα ακόμα μας έμειναν ακατανόητα από την Τραγωδία της ποδοσφαιρικής μας ομάδας.
Του χρόνου το καλοκαίρι πρώτα ο Θεός, ανεβάζουμε και μία παράσταση στον Αρχαιολογικό Χώρο των Αβδήρων.
Στην πόλη που βραβεύτηκαν οι φίλαθλοι μία και μοναδική φορά στην Ιστορία του επαγγελματικού μας ποδοσφαίρου, ας δείξουμε στους Πανέλληνες πως ποδόσφαιρο και πολιτισμός διέπονται από την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων.
Στο διάβα των χρόνων θα μας είναι ευγνώμονες.
Μιά στο καρφί και μιά στο πέταλο…
Στέλιος Αρσενίου
