26 Δεκεμβρίου 1974
Αγαπητέ μου φίλε Κώστα,
Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα και θέλω να σου εκμυστηρευτώ τα αισθήματά μου, όπως τα βιώνω τέτοιες μέρες ευρισκόμενος μάλιστα στο Λονδίνο για μετεκπαίδευση. Οι αναμνήσεις μου για τα Χριστούγεννα διακρίνονται σε δυο φάσεις διακριτές μεταξύ τους και αντίθετες σε συναισθήματα:
Στην πρώτη φάση κυριαρχούν οι παιδικές μνήμες με το στόλισμα του δέντρου, τη φάτνη στη βάση του γεμάτη από βαμβάκι για δείχνει σαν χιόνι. Τοποθετούσαμε μικρά πολύχρωμα κεράκια, διάσπαρτα στα κλαδιά του πρόωρα κομμένου δέντρου. Τα ανάβαμε τα μεσάνυχτα ακριβώς, παρά τον κίνδυνο να πιάσει φωτιά και να καούν κλαδάκια με ό,τι άλλο προλάβει να καεί πριν η φωτιά να σβηστεί.
Πάντως προσέχαμε πολύ και έτσι όλες τις φορές αποφύγαμε την πυρπόληση του δέντρου. Αργότερα ήρθαν τα ηλεκτρικά λαμπάκια που έδωσαν τέλος στα κεράκια και σηματοδότησαν μια νέα εποχή.
Θυμάμαι τα δώρα αφημένα κάτω, γύρω από τη φάτνη, μέσα σε κουτιά με φανταχτερό πολύχρωμο περιτύλιγμα που σε προκαλούσαν να τα ανοίξεις, αλλά κάτι τέτοιο ήταν απαγορευμένο μέχρι την ώρα της γιορτής, κι αυτή η απαγόρευση αύξανε την επιθυμία, όπως και σε άλλες περιπτώσεις συμβαίνει. Ήταν και τα κάλαντα, χάρη στα οποία έπαιρνα λεφτά για τον κουμπαρά μου από τους πρόθυμους συγγενείς και καλούς γείτονες, τα οποία θα χρησιμοποιούσα αργότερα για κάποια ακριβή αγορά, συνήθως μπάλα ποδοσφαίρου δερμάτινη, με σαμπρέλα, γιατί η προηγούμενη είχε γίνει πια κουρέλι, που εξάλλου δεν τη διέσωζαν τα μπαλώματα και φυσικά δεν αναπηδούσε χωρίς σαμπρέλα, καθώς ήταν παραγεμισμένη με τσαλακωμένες εφημερίδες.
Στη δεύτερη φάση κυριαρχούν τα Χριστούγεννα της θλίψης. Πέθανε ο πατέρας, ενώ η μητέρα ήταν πεθαμένη χρόνια πριν, σχεδόν την είχα ξεχάσει, μόνο λίγες σκηνές τής θύμησής της έρχονταν πότε-πότε, ιδίως όταν έβλεπα άλλα παιδιά με τις μανάδες τους να χαίρονται τη θαλπωρή της μητρικής αγκαλιάς. Χριστούγεννα λοιπόν και καιρός μουντός, συννεφιασμένος, με τη νέφωση χαμηλή και το γκρι χρώμα να σε καταπιέζει και να σε νυστάζει, ενώ το υγρό κρύο να σε παγώνει. Η πόλη έρημη, μαγαζιά πάσης φύσεως κλειστά, όλοι εξαφανισμένοι σε εκδρομές ή κλεισμένοι στα λαμπερά σαλόνια τους να χαίρονται οικογενειακές συνάξεις με τραγούδια, δώρα και χαρές.
Τηλεόραση ακόμη δεν υπήρχε να μας γεμίσει στους εσωτερικούς χώρους με χρώματα και μουσικές.
Χριστούγεννα, κι εγώ ήμουν μόνος με τις ωραίες παιδικές αναμνήσεις να κάνουν χειρότερη την τωρινή θλίψη της μοναξιάς και της ανέχειας. Γιατί, συχνά θυμόμαστε στιγμές χαράς και θλιβόμαστε, αφού αυτές οι στιγμές έχουν περάσει ανεπιστρεπτί και αυξάνουν την τωρινή αναπότρεπτη θλίψη μας. Ήμουν τότε 15 ή 16 ετών και βγήκα ανήμερα Χριστούγεννα στον έρημο από ανθρώπους δρόμο. Τα πάντα ήταν κλειστά, δεν έβρισκες ούτε περίπτερο ανοιχτό, φυσικά ούτε καφενεία ούτε ζαχαροπλαστεία, γιατί οι ιδιοκτήτες τους είχαν και αυτοί ανάγκη να ξεκουραστούν και να γιορτάσουν Χριστούγεννα στο σπίτι τους.
Βρέθηκα τυχαία με δυο φίλους που κι αυτοί είχαν βγει να πάρουν τον αέρα τους στους δρόμους της έρημης πόλης. Υπέθετα πως ήταν «φίλοι» αφού κάναμε κάθε μέρα παρέα. Είπαμε τα καθιερωμένα «Χρόνια πολλά» και αρχίσαμε την περιπλάνηση χωρίς σκοπό. Αυτοί οι δυο άρχισαν να μιλάνε κάπως ιδιαίτερα μεταξύ τους. Προσπαθούσαν να μην ακούω τις κουβέντες τους. Ένοιωσα ακόμη πιο μελαγχολικός, πληγωμένος και ακόμη πιο αποκομμένος από τα Χριστούγεννα, αυτή τη γιορτή της αγάπης.
Από τότε σχεδόν πάντα τα Χριστούγεννα με καταλαμβάνει μια μελαγχολική διάθεση, παρά το ότι έκανα δική μου οικογένεια και στο σαλόνι μου υπάρχει έλατο στολισμένο και έτοιμα δώρα ολόγυρα, καθώς και παιδιά, τα οποία περιμένουν ανυπόμονα να έρθει η στιγμή της αποκάλυψης των μυστικών που κρύβουν τα πολύχρωμα περιτυλίγματα. Ωστόσο, παρηγορούμαι από μια σκέψη μου. Δεν είμαι μόνος στη θλίψη μου τα Χριστούγεννα. Σίγουρα θα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που στερούνται της Χριστουγεννιάτικης οικογενειακής θαλπωρής. Υποθέτω πως ακόμη κι ο Χριστός ―ως θεάνθρωπος παντογνώστης― μελαγχολικός θα ένοιωθε την ημέρα της γέννησής του, γιατί ήξερε τι τον περιμένει αργότερα! Μερικοί Φαρισαίοι υποκριτές, ένας Πιλάτος ευθυνόφοβος, αδιάφορος για δικαιοσύνη, και ένας όχλος ―με όλη τη σημασία της λέξης― έκαναν το προσχεδιασμένο έγκλημα της σταύρωσης του Χριστού, για να γίνει δυνατό να επικρατήσει ο ιδεαλισμός και ο ανθρωπισμός του Χριστιανισμού.
Χαιρετισμούς στους κοινούς μας φίλους
Ο φίλος σου
∆ημήτρης
Υ.Γ. Όπως ξέρεις Κώστα βρισκόμαστε με τη γυναίκα μου στο Λονδίνο χωρίς τα παιδιά μας, που έμειναν με τη γιαγιά τους στην Ελλάδα για να είμαστε απερίσπαστοι επιστημονικά. Η έλλειψή τους ίσως μου προκάλεσε αυτήν τη συναισθηματική φόρτιση και σου έγραψα αυτό το γράμμα.
* Δημ. Καραμήτσος, Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Πρόεδρος Συνδέσμου Προάσπισης Μακεδονίας Θράκης, μέλος του ΙΗΑ.
Το παραπάνω κείμενο αποτελεί το πρώτο από τα 79 κείμενα – επιστολές που εστάλησαν σε διάφορους παραλήπτες και συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο του Δημήτρη Καραμήτσου «Επιστολογραφία ενός ανένταχτου πατριώτη», Εκδόσεις ΕΝΔΟΧΩΡΑ, Θεσσαλονίκη, 2022.
Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ΙΗΑ εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς – μέλη του ΙΗΑ. Η ιστοσελίδα του ΙΗΑ δεν λογοκρίνει, ούτε επεμβαίνει σε άρθρα – κείμενα των μελών του ΙΗΑ.
INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION
