ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ
ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ
Ο Εικοστός Αιώνας έχει πολλές μελανές σελίδες, σελίδες καταβαράθρωσης του Ανθρωπισμού. Και αν θέλετε, οι μαύρες σελίδες εξακολουθούν και στον αιώνα μας να πληθαίνουν και να μας πληγώνουν. Γι’ αυτό χρέος μας να φωτίζουμε Γενοκτονίες και Ολοκαυτώματα.
Στο κείμενό μου αυτό αναζήτησα κάποια στοιχεία τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αναφέρεται σε σφαγές και εκτοπισμούς εναντίον Ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή του Πόντου που πραγματοποιήθηκαν από το κίνημα των Νεότουρκων κατά την περίοδο 1914-1923. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η εκτόπιση, η εξάντληση στις κακουχίες, τα βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, και πορείες θανάτου στην έρημο. Η διεθνής βιβλιογραφία και τα κρατικά αρχεία πολλών χωρών εμπεριέχουν πλήθος μαρτυριών για τη γενοκτονία που διαπράχθηκε κατά των Ποντίων κατοίκων της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η γενοκτονία πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γενοκτονίες εις βάρος και άλλων πληθυσμών, δηλαδή των Αρμενίων και των Ασσυρίων, με αποτέλεσμα ορισμένοι ερευνητές να θεωρήσουν τις επιμέρους διώξεις ως τμήματα μιας ενιαίας γενοκτονικής πολιτικής εις βάρος των Ελλήνων ή, γενικότερα, των Χριστιανών της Μικράς Ασίας.
Κατόπιν εισήγησης του τότε Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε τη γενοκτονία το 1994, και ψήφισε την ανακήρυξη της 19ης Μαϊου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο». Το 1998 η Βουλή ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου ως «ημέρα εθνικής μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος». Πέρα από το ελληνικό κράτος, ο διωγμός των Ποντίων αναγνωρίζεται επισήμως ως γενοκτονία από την Κύπρο, την Αρμενία, την Σουηδία, ορισμένες ομοσπονδιακές δημοκρατίες της Ρωσίας οκτώ πολιτείες των ΗΠΑ τη βουλή της πολιτείας της Νότιας Αυστραλίας, την Αυστρία, την Ολλανδία και από τη Διεθνή Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών.
Η διαδικασία εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου διακρίνεται ιστορικά σε τρεις συνεχόμενες φάσεις: από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ως την κατάληψη της Τραπεζούντας από τον ρωσικό στρατό (1914-1916), η δεύτερη τελειώνει με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1916-1918) και η τελευταία ολοκληρώνεται με την εφαρμογή του Συμφώνου για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (1918-1923).
Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις της Γενοκτονίας των Ποντίων. Θεωρώ χρήσιμο να ακούσουμε, με βάση τη μαρξιστική αντίληψη, απόψεις για το πρόβλημα του Νίκου Μόττα (2017): «Σήμερα, σχεδόν 100 χρόνια μετά τα γεγονότα του Πόντου, οι ηθικοί αυτουργοί του εγκλήματος αυτού συνεχίζουν την προσπάθεια συγκάλυψης των πραγματικών αιτιών που οδήγησαν στη σφαγή 353.000 ανθρώπων. Μέσω της συστηματικής καλλιέργειας εθνικιστικών παθών, επιχειρούν να θολώσουν την ιστορική πραγματικότητα, να αποποιηθούν των ευθυνών τους, βάζοντας τους λαούς στο φαύλο κύκλο μιας ατέρμονης τεχνητής αντιπαλότητας.
Πρόκειται για τις αστικές τάξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, στο βωμό του ανταγωνισμού των οποίων θυσιάστηκε (και) ο ποντιακός ελληνισμός […]Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αποτελεί άλλη μια ιστορική περίπτωση που αναδεικνύει, με τον πλέον ξεκάθαρο και κατηγορηματικό τρόπο, το γεγονός ότι τα συμφέροντα των λαών είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Μας υπενθυμίζει επίσης τη διαχρονική αλήθεια ότι, στο εκμεταλλευτικό σύστημα που ζούμε, τα συμφέροντα και οι επιδιώξεις των μεγάλων δυνάμεων, των ιμπεριαλιστών, έχουν προτεραιότητα πάνω από κάθε ανθρώπινο δικαίωμα, κάθε ανθρώπινο πόνο και δράμα.
Την σφαγή στον Πόντο δεν την υπέστησαν οι Έλληνες πλουτοκράτες της εποχής, ούτε οι πολιτικοί και στρατιωτικοί της εκπρόσωποι. Την υπέστησαν, με τον πλέον βάρβαρο τρόπο, οι εργάτες, οι χωρικοί, οι μικροί έμποροι, τα λαϊκά στρώματα των Ελλήνων του Πόντου που σφαγιάστηκαν και ξεριζώθηκαν».
Ο Χρήστος Γιανναράς, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2006 μιλώντας σε σχετική εκδήλωση σημείωνε: «Τελώντας αυτή την ετήσια σύναξη στη μνήμη της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου δίνουμε νόημα στην εθιμική τελετή μόνον αν θελήσουμε να λειτουργήσει ως εύτολμο πολιτικό αίτημα. Ως απαίτηση να σεβαστεί η επαγγελματική πολιτική τις ευαισθησίες της ελληνικής κοινωνίας. Να πάψουμε να ντρεπόμαστε οι Έλληνες για την άχρωμη, άοσμη και άγευστη από Ιστορία και πολιτισμό εξωτερική μας πολιτική. Όχι μόνο οι ενέργειες, αλλά και ο λόγος ο πολιτικός να απηχεί τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπεια των Ελλήνων. Να εργασθεί με σοβαρότητα το Ελληνικό Κοινοβούλιο ώστε να πληθύνει ο αριθμός των χωρών που θα αναγνωρίσουν με επίσημες πράξεις τη γενοκτονία του ποντιακού Ελληνισμού. Να είναι η Γενοκτονία, ο αφανισμός της εξωελλαδικής οικουμενικής ελληνικότητας, άξονας σύνεσης αλλά και τόλμης της εξωτερικής πολιτικής […] Μοναδική μας ελπίδα ο λόγος του Μακρυγιάννη: «Ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούν. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά».
Ένα ποίημα που έγραψε ο Αλχαζίδης Αναστάσιος, για την Γενοκτονία των Ποντίων (Νέα Τραπεζούντα Πιερίας 19-5-2013)- τρεις στροφές:
Ο ουρανόν ελίβωσε – Ο ουρανός συννέφιασε
του ηλ το φώς εχάθεν – του ήλιου το φως χάθηκε
κ΄η θαλασα μυρολογά – η θάλασσα μοιρολογά
φουσκώνει και ουρνάτε – φουσκώνει και ουρλιάζει
………………………………………………………………….
Μέρα σκοτία έντονε -Η μέρα σκοτάδι έγινε
παντού μοιρολωήας -παντού μοιρολόγια
σφάζνε και κατακαίγνε μας -μας σφάζουν και μας κατακαίνε
Τοπάλ Οσμάν θερία – του Τοπάλ Οσμάν τα θεριά
…………………………………………………………..
Σ’ ένα ποχτσιά εσέρεψαν – Σ’ ένα δεμάτι μάζεψαν
ονέρτα και μουράτια – όνειρα και επιθυμίες
εφέκανε τα τόπια τουν – αφήσανε τα μέρη τους
κλέγνε με μαύρα δάκρια – κλαίνε με μαύρα δάκρυα
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, 19 ΜΑΪΟΥ 2019
