ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΞΑΝΘΗΣ *

Μετά την αποδημία του μακαριστού Αντωνίου Κλαουδάτου (1954 – 1994), στον θρόνο της Ιερής Μητρόπολης Ξάνθης και Περιθεωρίου ανήλθε το 1995 ο Παντελεήμων (κατά κόσμον Μιχαήλ) Καλαφάτης, ο οποίος είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής και στην συνέχεια της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Η Ιερή Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου, της οποίας τα όρια συμπίπτουν με τα όρια της περιφερειακής ενότητας [πρώην νομού] Ξάνθης, συνεχίζει και σήμερα το δια μέσου των αιώνων πνευματικό, λατρευτικό, κοινωνικό, διδακτικό, φιλανθρωπικό, πολιτιστικό και εθνικό έργο της.

Μετά την αποδημία του μακαριστού Αντωνίου Κλαουδάτου (1954 – 1994), στον θρόνο της Ιερής Μητρόπολης Ξάνθης και Περιθεωρίου ανήλθε το 1995 ο Παντελεήμων (κατά κόσμον Μιχαήλ) Καλαφάτης, ο οποίος είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής και στην συνέχεια της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Η Ιερή Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου, της οποίας τα όρια συμπίπτουν με τα όρια της περιφερειακής ενότητας [πρώην νομού] Ξάνθης, συνεχίζει και σήμερα το δια μέσου των αιώνων πνευματικό, λατρευτικό, κοινωνικό, διδακτικό, φιλανθρωπικό, πολιτιστικό και εθνικό έργο της. Η Ιερή Μητρόπολη περιλαμβάνει 83 ενορίες από τις οποίες οι δέκα είναι εντός της πόλεως και οι υπόλοιπες στην επαρχία, ενώ στην δύναμή της υπηρετούν 90 περίπου κληρικοί. Εκτός από τους ενοριακούς ναούς υπάρχουν 100 παρεκκλήσια και 4 μοναστηριακοί ναοί.

Κύριο μέλημα του μητροπολίτη Ξάνθης και των κληρικών του είναι η συνειδητή και η μετά φόβου Θεού εκτέλεση του πολύπλευρου έργου της. Το λατρευτικό – αγιαστικό έργο, ως το κατ’ εξοχήν έργο αγάπης, αναπαύσεως και αγιασμού ψυχών, τυγχάνει ιδιαίτερης φροντίδας από τον ίδιο τον μητροπολίτη, o οποίος καθημερινά σχεδόν ιερουργεί, τελεί αγρυπνίες, συμμετέχει σε μυστήρια και σε τελετές σε ολόκληρη την μητροπολιτική περιφέρεια, αγιάζοντας και ευλογώντας τον λαό της περιοχής.

Το πολιτιστικό έργο της Ιερής Μητρόπολης Ξάνθης και Περιθεωρίου είναι μεγάλο και πολύπλευρο, συνίσταται δε σε διδακτικό, εκπαιδευτικό, κοινωνικό, φιλανθρωπικό και σε καθ’ εαυτό πολιτιστικό, διότι πολιτισμός είναι και γνώση και φιλανθρωπία και καλλιέργεια, κυρίως όμως αγάπη και προσφορά προς τον συνάνθρωπό μας.

Το διδακτικό – εκπαιδευτικό έργο συνίσταται στο λειτουργικό κήρυγμα, στα εσπερινά κηρύγματα, στα μηνύματα της Κυριακής, στις εγκυκλίους προς την μαθητιώσα και εργαζόμενη νεολαία, στις μαθητικές λειτουργίες, στις διαλέξεις αγιοριτών πατέρων, ως και άλλων διακεκριμένων ομιλητών κληρικών και λαϊκών, στην λειτουργία του κέντρου Νεότητας στον Καθεδρικό Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας, στις εβδομαδιαίες ραδιοφωνικές εκπομπές της Ιερής Μητρόπολης, καθώς και στα εβδομαδιαία ευαγγελικά μηνύματα, τα οποία εκφράζουν την ποιμαντική αγωνιά της τοπικής εκκλησίας δια την πνευματική τροφοδοσία του ποιμνίου της. Ο ραδιοφωνικός σταθμός της Ιερής Μητρόπολης Ξάνθης και Περιθεωρίου παρουσιάζει εμβόλιμα στην συχνότητα της Εκκλησίας της Ελλάδος θέματα πνευματικά, θεολογικά, λειτουργικά και κοινωνικά για όλο τον ξανθιώτικο λαό.

Συμμετέχει στον εορτασμό των Ελευθερίων της Ξάνθης στις 4 Οκτωβρίου κάθε χρόνο, όπου διοργανώνει συνεδρίες με αξιολογότατους ομιλητές, όπως τον καθηγητή Πανεπιστημίου πατέρα Γεώργιο Μεταλληνό, την βυζαντινολόγο και ακαδημαϊκό Ελένη Αρβελέρ, κ.ά. Κάθε χρόνο, στις 30 Ιανουαρίου, στον εορτασμό της μνήμης των Τριών Ιεραρχών πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με σχετικές ομιλίες για την δράση των μεγάλων αυτών θεολόγων και προστατών των γραμμάτων.

Από το 1945 λειτουργεί ανελλιπώς στην Ξάνθη εκκλησιαστικό Γυμνάσιο και Λύκειο, μαζί με οικοτροφείο, όπου σήμερα φοιτούν 92 μαθητές, από τους οποίους οι 40 είναι οικότροφοι. Επίσης, η Ιερή Μητρόπολη Ξάνθης και Περιθεωρίου διαχειρίζεται και κληροδοτήματα, όπως το Ιωακείμιο κληροδότημα, το οποίο χορηγεί υποτροφίες σε άριστους ξανθιώτες μαθητές, και το κληροδότημα Ζαλάχα, το οποίο χορηγεί υποτροφίες σε μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων της Ξάνθης ανεξαρτήτου θρησκεύματος.

Τέλος, από το 1996 λειτουργεί στην ορεινή περιοχή της Δρυμιάς στην Σταυρούπολη μαθητική κατασκήνωση όπου φιλοξενούνται κάθε χρόνο πολλά παιδιά.

Το κοινωνικό – φιλανθρωπικό της έργο πραγματοποιείται από τα ενοριακά φιλόπτωχα ταμεία, καθώς και από το κεντρικό φιλόπτωχο ταμείο της Ιερής Μητρόπολης προς τον πάσχοντα και αδύναμο άνθρωπο, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Το φιλόπτωχο ταμείο αντιμετωπίζει κυρίως σοβαρά περιστατικά υγείας, όπως μεταμοσχεύσεις, εγχειρήσεις, κ.ά, ενώ παρέχεται και κατά τόπους βοήθεια, όπως πληρωμές λογαριασμών της Δ.Ε.Η., σε οικογένειες που αδυνατούν να ανταποκριθούν σε αυτές τις υποχρεώσεις τους. Επίσης πραγματοποιούνται κατά καιρούς, με την βοήθεια της Μητρόπολης, φροντιστηριακά μαθήματα σε άπορους μαθητές για την ενίσχυση των μαθητικών τους επιδόσεων.

Από το 1995 λειτουργεί η Τράπεζα της Αγάπης όπου με εθελοντική εργασία φιλέσπλαχνων ενοριτών παρασκευάζεται φαγητό και διανέμεται κατ’ οίκον προς διευκόλυνση των αναξιοπαθούντων ξανθιωτών. Πολύ συχνά υπάρχει έκτακτη δισκοφορία, δηλαδή μετά την Θεία Λειτουργία βγαίνει δίσκος σε κάθε ναό, ώστε ο πιστός να καταθέσει τον οβολό του για να αντιμετωπιστεί κάποιο έκτακτο περιστατικό υγείας ή κάποιας άλλης απρόσμενης ανάγκης κάποιου συνανθρώπου μας. Επίσης, σε χώρο του Ιερού Καθεδρικού Ναού λειτουργεί κοινωνικό παντοπωλείο με δωρεάν παροχή τροφίμων σε απόρους συμπολίτες μας, ενώ, πρόσφατα, ξεκίνησε σε κατάλληλο χώρο που διέθεσε ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, σε συνεργασία με τον Ιατρικό Σύλλογο Ξάνθης, η λειτουργία κοινωνικού ιατρείου.

Αλλά το φιλανθρωπικό έργο της Ιερής Μητρόπολης Ξάνθης και Περιθεωρίου δεν σταματά εδώ.  Έξω από την Ξάνθη, πηγαίνοντας για την Σταυρούπολη και κάτω από το μοναστήρι της Παναγίας της Καλαμούς κατασκευάζεται, σε έκταση που διέθεσε η μονή και με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άσυλο χρονίως πασχόντων. Το εν λόγω άσυλο βρίσκεται υπό κατασκευή και πιστεύεται ότι μέχρι το τέλος του 2012 θα μπορέσει να λειτουργήσει και να φιλοξενήσει αναξιοπαθούντες ασθενείς.

Επίσης, η Ιερή Μητρόπολη Ξάνθης συμμετέχει ως ιδρυτικό μέλος στο Κέντρο Ενημέρωσης και Πρόληψης ατόμων από εξαρτησιογόνες ουσίες, ενώ πρόεδρος στο Ψυχολογικό Κέντρο Ξάνθης είναι ο ίδιος ο Μητροπολίτης Ξάνθης Παντελεήμων.

Το καθ’ εαυτό πολιτιστικό έργο ξεκινά από την έκδοση του περιοδικού «Διακονία», προνοία του μητροπολίτη Ξάνθης, με θέματα κοινωνικά, ιστορικά, πολιτιστικά, πνευματικά, καθώς και με την κυκλοφορία εγκυκλίων προς τον ιερό κλήρο και τον ευλαβή λαό της μητρόπολής μας.

Η Ιερή Μητρόπολη Ξάνθης προχώρησε σε ποικίλες εκδόσεις βιβλίων, αφιερωμάτων και λευκωμάτων ντόπιων και άλλων συγγραφέων για ολόκληρη εν γένει την ιστορία της Ξάνθης και της περιοχής της, με κορυφαία έκδοση τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Δημογεροντίας Ξάνθης κατά την διάρκεια της Οθωμανοκρατίας.

Η διοργάνωση και η ενίσχυση πολιτιστικών ομάδων και νεανικών συλλόγων καλλιεργεί τα μέγιστα το ποίμνιό της. Η Ιερή Μητρόπολη έχει ανακαινιστικό πρόγραμμα για την συντήρηση και τον καθαρισμό αγιογραφιών σε ναούς, όπως του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Γεωργίου, των Κιμμερίων, των Αβδήρων, της Σταυρούπολης και άλλους. Επίσης, στην ανατολική πτέρυγα της Ιερής Μονής της Αρχαγγελιώτισσας στεγάζεται το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητροπόλεως Ξάνθης, το οποίο φιλοξενεί κειμήλια από όλες τις ενορίες της Μητρόπολης Ξάνθης, όπως λειτουργικά άμφια, λειτουργικά σκεύη, εκκλησιαστικές εικόνες, ξυλόγλυπτα, χειρόγραφα, κλπ. Παράρτημα αυτού λειτουργεί στην Σταυρούπολη, όπου στεγάζονται πολλά κειμήλια που δεν μπόρεσαν να χωρέσουν στο κεντρικό Εκκλησιαστικό Μουσείο. Τέλος, σε οίκημα της Μητρόπολης, πλησίον της έδρας της Ιερής Μητρόπολης Ξάνθης στην πλατεία Μητροπόλεως, στεγάζεται και η πλούσια βιβλιοθήκη της Μητρόπολής, η οποία έχει πλήθος χειρογράφων και βιβλίων, περίπου 6.000 τίτλους, στα οποία ο κάθε πολίτης μπορεί να έχει πρόσβαση για μελέτη, κατόπιν βέβαια συνεννόησης.

Από το 2002 λειτουργεί στον Άγιο Βλάσιο η Οργάνωση Νεότητας και Πολιτισμού, η οποία συγκεντρώνεται εκεί και ανταλλάσσει απόψεις και σκέψεις που αφορούν τους νέους. Επίσης, η Οργάνωση Νεότητας και Πολιτισμού διοργανώνει συνέδρια νεολαίας φοιτητών ανά διετία, εκδηλώσεις λόγου, όπως οι προσκλήσεις καθηγητών και λογίων (π.χ. πατέρας Νικόλαος Λουδοβίκος, κ.ά.), εκδηλώσεις σε θέματα οικολογίας, καθώς και κινηματογραφικές προβολές. Επίσης η Οργάνωση αυτή εκδίδει το μαθητικό ημερολόγιο, το οποίο είναι μία μοναδική προσπάθεια πανελληνίως.

Η Ιερή Μητρόπολη Ξάνθης, με έξοδά της και σε συνεργασία με την Μητρόπολη του Καμερούν, διοργάνωσε στο Καμερούν και στη συνέχεια στο Κογκό της Αφρικής μεταξύ άλλων και μαθήματα πατρολογίας όπου δίδαξε ο πατέρας Σωφρόνιος στην γαλλική γλώσσα και μαθήματα νεοελληνικών όπου δίδαξε ο πατέρας Ιωακείμ, εκλεκτοί κληρικοί της Μητρόπολης Ξάνθης.

Επίσης, συμμετέχει στις Γιορτές Παλιάς Πόλης του Δήμου Ξάνθης που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο τον μήνα Σεπτέμβριο, με προβολές των εκδόσεών της, φιλοξένησε δε δύο φορές, το 2010 και το 2011, με χορωδίες και παραδοσιακά χορευτικά σχήματα το πολιτιστικό έργο της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Από το 2011 λειτουργεί στην Ξάνθη σχολή βυζαντινής μουσικής όπου φιλόκαλοι ξανθιώτες μπορούν να συμμετάσχουν χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση.

Στην Ιερή Μονή Κομνηνών, η οποία είναι γυναικεία μονή, έχει δοθεί μεγάλη βαρύτητα στην οικολογία, αφού εκεί καλλιεργούνται οπωροφόρα δένδρα και κηπευτικά με οικολογικές μεθόδους.

Τέλος, στο διαδίκτυο υπάρχει ιστοσελίδα της Ιερής Μητρόπολης Ξάνθης (www.imxanthis.gr),ενώ η Οργάνωση Νεότητας διατηρεί «ομάδα» στοfacebook.

Τελειώνοντας σημειώνω ότι η εκκλησία της Ξάνθης καθίσταται εμψυχωτής της εθνικής συνείδησης του πληθυσμού στην ευαίσθητη αυτή ακριτική περιοχή, αγωνιζόμενη να κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα στο χριστιανικό και μουσουλμανικό στοιχείο, φυλάσσοντας συγχρόνως τις σύγχρονες πνευματικές Θερμοπύλες της πίστης και της πατρίδας.

Τοπικές εκκλησιαστικές γιορτές της Ιεράς Μητροπόλεως Ξάνθης και Περιθεωρίου είναι α] του Τιμίου Προδρόμου (29 Αυγούστου), β] της Παναγίας της Αρχαγγελιώτισσας (15 Αυγούστου), γ] της Παναγίας της Καλαμούς (23 Αυγούστου), δ] των Ταξιαρχών στην Σταυρούπολη (8 Νοεμβρίου) και ε] των Ελευθερίων της πόλεως (4 Οκτωβρίου).

 

* Ευχαριστώ θερμά τον πατέρα Σωφρόνιο Γκουτζίνη για την σημαντική βοήθειά του.

 

 

ΜΙΧΑΗΛ ΧΡ. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

Φοιτητής

Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης