ΤΟ ΠΑΚΕΘΡΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΤΗΣ ΙΜΒΡΟΥ

Ηθική συμπαράσταση και έμπρακτη στήριξη σε διακόσιους περίπου ηλικιωμένους
κατοίκους της Ίμβρου προσφέρει εδώ και ενάμισι περίπου χρόνο το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό
Κέντρο Θράκης, το γνωστό σε όλους ΠΑΚΕΘΡΑ.

Με συνδετικό κρίκο της όλης προσπάθειας τη μόνιμη κάτοικο του νησιού,
την κοινωνιολόγο Βάσω Κατσαρλή, το ΠΑΚΕΘΡΑ υλοποιεί το πρόγραμμα "Βοήθεια στο σπίτι"
προσφέροντας στους εναπομείναντες γέροντες της Ίμβρου φροντίδα και την ελπίδα ότι
κάποιοι νοιάζονται για εκείνους και θα είναι πάντα δίπλα τους.

Για τη σημαντική αυτή πρωτοβουλία μίλησε στον "Α" ο αντιπρόεδρος
του Πολιτιστικού Κέντρου, κ. Βασίλης Αειβαλίωτης.

"Ταξιδεύοντας τα περασμένα χρόνια στην Ανατολική Θράκη περάσαμε
και από την Ίμβρο για να χαρτογραφήσουμε το οδικό δίκτυο και τα χωριά. Γνωριστήκαμε
με τον τόπο και σιγά-σιγά γνωριστήκαμε και με τους ανθρώπους. Εκεί αντιληφθήκαμε
ότι υπήρχε ένα μικρό έλλειμμα..

Οι νέοι άνθρωποι έλλειπαν και λείπουν σταθερά. Μερικοί ηλικιωμένοι
μένουν στα απομακρυσμένα χωριά του νησιού και σε πολλές περιπτώσεις, κυρίως το χειμώνα
ήταν αβοήθητοι", σημείωσε ο κ. Αειβαλιώτης εξιστορώντας μας για τον τρόπο που συναντήθηκαν
με τους ανθρώπους του νησιού.

Μια συνάντηση που τους έφερε κοντά και με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν
και με τις δύσκολες συνθήκες στις οποίες διαβιούν οι τελευταίοι Έλληνες Ίμβριοι
του νησιού.

Το ΠΑΚΕΘΡΑ δε στάθηκε απλά στη γνωριμία και στη διαπίστωση των προβλημάτων
των ηλικιωμένων κατοίκων, αλλά επεδίωξε την έμπρακτη στήριξή τους.

"Γνωριστήκαμε με ένα ζευγάρι, σχετικά νέων ανθρώπων από την Ίμβρο,
που μένουν στο Σχοινούδι. Η γυναίκα είχε σπουδάσει Κοινωνική Λειτουργός στην Αμερική
και γύρισε στο νησί για να ζήσει εκεί. Μιλώντας μαζί της είδαμε ότι μπορούμε να
συνεργαστούμε μαζί της , με την κ. Βάσω, για να κάνει τη δουλειά της αυτή που ήξερε
και σπούδασε.

Ξεκίνησε μια εργασία σε καθημερινή βάση, δώδεκα μήνες το χρόνο,
όπου κάθε μέρα περνάει και από ένα χωριό της Ίμβρου και επισκέπτεται στα σπίτια
τους ηλικιωμένους Έλληνες Ιμβρίους, που διαμένουν είτε μόνοι τους, είτε ζευγάρια.

Ουσιαστικά προσφέρει μια καθημερινή ανθρώπινη παρουσία, μια ελπίδα
ότι και την άλλη εβδομάδα η κ. Βάσω θα είναι εδώ. Μετρά την πίεσή τους, το σάκχαρό
τους, κάνει απλά πράγματα που τους βοηθούν ψυχολογικά να νιώσουν καλύτερα. Και έτσι
από αυτή την άποψη στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό το ηθικό τους", επεσήμανε στον
"Α" ο κ.Αειβαλιώτης.

Αξίζει να σημειωθεί πως το ΠΑΚΕΘΡΑ ανέλαβε την οικονομική στήριξη
της Κοινωνικής Λειτουργού, εξασφαλίζοντας της σε μηνιαία βάση ένα μισθό. Έχει γίνει
μια γραπτή συμφωνία μεταξύ του Πολιτιστικού Αναπτυξιακού Κέντρου Θράκης και της
κ. Κατσαρλή, να υποβάλει κάθε μήνα πλήρες ημερολόγιο για το τι έχει κάνει, ποιους
έχει επισκεφθεί και τι τυχόν προβλήματα συνάντησε.

Παράλληλα το ΠΑΚΕΘΡΑ καλύπτει και όλα τα έξοδα που θα απαιτηθούν
για την πρόσβαση της κ. Βάσως Κατσαρλή στα δύσβατα χωριά που κατοικούν οι ηλικιωμένοι
ελληνικής καταγωγής Ίμβριοι. Σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Αειβαλιώτη, υπάρχει ένα θετικό
για τους ηλικιωμένους κατοίκους του νησιού καθώς με την πάροδο των χρόνων διευρύνεται
η τουριστική κίνηση, με αποτέλεσμα να μένουν στο νησί και νέα σε ηλικία άτομα.

Μάλιστα πάρα πολλοί Ίμβριοι ξαναχτίζουν τα σπίτια τους, τα επιδιορθώνουν
και τα συντηρούν.

Ωστόσο ο κ. Αειβαλιώτης υπογράμμισε το πρόβλημα της κληρονομιάς.
"Ένα Ίμβριο ζευγάρι ηλικιωμένων που τα παιδιά τους έχουν αλλάξει υπηκοότητα δεν
μπορούν να κληρονομήσουν την περιουσία των γονιών τους στην Ίμβρο. Αυτό δεν ξέρω
αν λυθεί με τον καιρό μέσα από την ευρωπαϊκή προσέγγιση της Τουρκίας".

Τέλος ο αντιπρόεδρος του ΠΑΚΕΘΡΑ ερωτηθείς για το μέλλον της όλης
πρωτοβουλίας και το τι ευελπιστεί πως θα γίνει, κατέληξε χαρακτηριστικά "θα συνεχισθεί
με στόχο να μπορέσουμε κάποια στιγμή η όλη προσπάθεια να αναληφθεί από ένα μεγαλύτερο
εμβέλειας και σταθερότητας φορέα.. Δεν υπάρχει χρονική σταθερότητα. Το ΠΑΚΕΘΡΑ αναλαμβάνει
το 50-60% του κόστους και τα υπόλοιπα έρχονται από φίλους, ιδιώτες, φορείς κυρίως
του νομού Ξάνθης. Προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε τη στήριξη κάποιου κρατικού φορέα
ή Συλλογικού φορέα μεγαλύτερης οικονομικής εμβέλειας.

Αν είναι να πεθάνουν οι τελευταίοι Έλληνες Ίμβριοι στα χώματα που
γεννήθηκαν ας τους βοηθήσουμε να πεθάνουν με αξιοπρέπεια. Το δικαιούνται και εμείς
στηρίζουμε το θέλημα τους και τους βοηθάμε όσο μπορούμε".

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:

1. ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΚΕΘΡΑ ΣΤΗΝ ΙΜΒΡΟ ΜΕ ΤΙΤΛΟ "ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ
ΣΠΙΤΙ"

2. ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΚΕΘΡΑ ΣΤΗΝ ΙΜΒΡΟ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ 30-10-2004 – ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ

Κυρίες και κύριοι,

Τι σημαίνει, τι θα πει η λέξη Ίμβρος για ένα Έλληνα σήμερα;

Μπορούμε να πούμε ότι η Ίμβρος ξεκινάει από το να είναι κάτι άγνωστο,
μια λέξη χωρίς περιεχόμενο και καταλήγει να είναι ένα φαρμακωμένο αγκάθι στο κέντρο
της καρδιάς.

Μέχρι το 2000 η δική μας στάση βρισκόταν μεταξύ των δύο παραπάνω
ορίων. Πέρα δηλαδή από γενική γνώση της γεωγραφίας και της ιστορίας του τόπου, γνωρίζαμε
και λίγα πράγματα για το Ιμβριακό πρόβλημα.

Τότε, τον Αύγουστο του 2000, επισκεφθήκαμε το νησί για πρώτη φορά.
Ήταν ένα από τα σαράντα περίπου ταξίδια που έγιναν κατά τη διάρκεια της δουλειάς
για τη σύνταξη μιας σειράς χαρτών της Ανατολικής Θράκης, που εκδόθηκαν από το ΠΑΚΕΘΡΑ
το 2001 και όπου περιλαμβάνεται η Ίμβρος.

Σε κείνο το πρώτο ταξίδι ακούσαμε μια γυναίκα στους Αη-Θόδωρους
να λέει "θα πάγω στην Παναγιά..".

Το άκουσμα του -γ- στο ρήμα πάω ήταν η αιτία να βαφτιστεί, ένα χρόνο
μετά, στ' Αγρίδια ένα δικό μας κοριτσάκι που η προγιαγιά του, στην απέναντι ομόγλωσση
μικρασιατική Αιολία, έτσι μίλαγε, βάζοντας το -γ- στο ρήμα πάω. Ήμασταν τότε, στα
βαφτίσια, πολλοί και άρχισαν να δυναμώνουν οι δεσμοί με τον τόπο, τους ανθρώπους
και τα προβλήματά τους.

Τον Ιούλιο του 2002, στα πλαίσια ειδικού προγράμματος που έχουμε
καταρτίσει, ήμασταν πάλι στην Ίμβρο με δύο φοιτητές μας από την Πολυτεχνική Σχολή
του ΔΠΘ, εργαζόμενοι στο Κοιμητήρι του Σχοινουδιού, το οποίο αποτυπώσαμε (τάφο-τάφο)
ολόκληρο. Περίληψη των αποτελεσμάτων της εργασίας δημοσιεύτηκε από το περιοδικό
Ιμβριώτικα που διευθύνει ο κ. Γ. Ξεινός, στο σπίτι του οποίου, στο Σχοινούδι, η
μισή ομάδα είχε φιλοξενηθεί.

Οι υπόλοιποι μείναμε στο σπίτι ενός δυναμικού και γεμάτου ζωντάνια
ζεύγους Ιμβρίων, του Χρυσόστομου Κατραντζή και της Βάσως Κατσαλή, με τους οποίους
ταιριάσαμε και συνδεθήκαμε έκτοτε φιλικά.

Στα μέσα του 2003 γίναμε κοινωνοί μιας προσπάθειας που έκανε το
ζευγάρι να οργανωθεί η παροχή κοινωνικής υποστήριξης των γερόντων της Ίμβρου από
την κ. Κατσαλή, με ταυτόχρονη οικονομική στήριξη της απόφασής τους να παραμείνουν
στο νησί, στο Σχοινουδιώτικο ερημητήρι τους.

Παράλληλα, από τις αφηγήσεις του Χρυσόστομου μάθαμε για τον τραγικό
χειμώνα του 2002-2003 που πέρασαν, ιδίως οι ανήμποροι ηλικιωμένοι στο νησί.

Συμβάλαμε τους επόμενους μήνες, όσο μπορούσαμε, στην κατεύθυνση
να τακτοποιηθεί η υπόθεση με κάποιου είδους πρόσληψη της Βάσως από το ελληνικό δημόσιο
και ακόλουθη απόσπασή της στην Ίμβρο. Όσο η προσπάθεια δεν τελεσφορούσε, τόσο μέσα
μας εδραιωνόταν μια αίσθηση υποχρέωσης -λόγω της άμεσης σχέσης μας πλέον με τους
ανθρώπους και το πρόβλημα- να κάνουμε κάτι εξ ιδίων.

Ακολούθησε ένα πλήθος επιστολών προς διάφορες οργανώσεις και φορείς
στους οποίους εκθέταμε το πρόβλημα, λέγαμε ότι το ΠΑΚΕΘΡΑ είχε αποφασίσει να εργαστεί
για ένα πρόγραμμα κοινωνικής στήριξης στην Ίμβρο και ζητούσαμε τη συμπαράστασή τους.

Θετικά αποκρίθηκαν (και τους απευθύνουμε και από το βήμα αυτό θερμές
ευχαριστίες) ο Δικηγορικός, Διδασκαλικός και Οδοντιατρικός Σύλλογος Ξάνθης, ο Σύλλογος
Ποντίων Νομού Ξάνθης και ορισμένοι φίλοι ιδιώτες.

Ο κύβος είχε ριφθεί. Η πρώτη εξάμηνη σύμβαση υπεγράφη με την κ.
Κατσαλή και η εργασία άρχισε τον Δεκέμβριο του 2003. Με μια δεύτερη εξάμηνη ομοίως
σύμβαση καλύφθηκε συνολικά ένας χρόνος μέχρι το τέλος δηλαδή του Νοεμβρίου 2004.

Τα οικονομικά στοιχεία για τη στήριξη του προγράμματος έχουν συνοπτικά
ως εξής: Το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 7.100 Ε (χωρίς το κόστος μεταβάσεων, αγορών
ειδών κλπ). Από αυτά το 42% συνεισέφεραν οι τέσσερις Σύλλογοι της Ξάνθης, το 17%
φυσικά πρόσωπα και ένα δυσβάκτακτο 41% το ΠΑΚΕΘΡΑ.

Τα αποτελέσματα του προγράμματος θα αναπτύξει στη συνέχεια η κ.
Κατσαλή, την οποία ευχαριστούμε και από τη θέση αυτή για την υψηλή επαγγελματική
της συνείδηση και την αποδοχή που κατάφερε να έχει στην Ίμβρο (δεδομένου του γνωστού
…ουδείς προφήτης στον τόπο του…).

Πριν της δοθεί το βήμα, επιθυμούμε να σας παρουσιάσουμε περιληπτικά
και τις λοιπές μας δραστηριότητες, τις σχετικές με την Ίμβρο, την οποία, με διάφορους
συνδυασμούς προσώπων έχουμε επισκεφθεί (για εργασία και αναψυχή) συνολικά 9 φορές
από το 2000.

Πέραν της αποτύπωσης του κοιμητηρίου στο Σχοινούδι, τα άλλα τρία
κύρια πεδία, στα οποία μας οδήγησε η αγάπη μας για το νησί, είναι:

1. Ένα εκδοτικό εγχείρημα (ξεκίνησε στις αρχές του 2002 και εξελίσσεται)
με σκοπό την παραγωγή μιας σειράς χαρτών της Ίμβρου, στους οποίους θα παρουσιαστούν
τα τοπωνύμια του νησιού, που συγκροτούν ένα τεράστιο απόθεμα πληροφοριών και ταυτότητας
του χώρου.

Είναι σκόπιμο να αναλογιστούμε ότι παρόμοιο ονοματολογικό υλικό
έχει χαθεί ανεπιστρεπτί από ολόκληρο σχεδόν το χώρο της καθ' υμάς Ανατολής.

2. Πρόταση έργου για τη διαχείριση των λυμάτων του χωριού Αγρίδια,
που συντάξαμε και υποβάλλαμε στον Έπαρχο Ίμβρου κ. Haluk Nadir τον Ιανουάριο του
2004, στα πλαίσια της παροχής βοήθειας από την Ελλάδα προς αναπτυσσόμενες χώρες,
(πρόγραμμα Hellenic Aid του Υπ. Εξωτερικών). Στην πρότασή μας αυτή δεν υπήρξε απάντηση.

3. Συνεργασία, από το καλοκαίρι του 2003, με τον Ίμβριο κ. Κώστα
Μαλαθούνη, με σκοπό την έκδοση μιας πολύχρονης εργασίας του, όπου θα καταγράφονται
όσο το δυνατόν περισσότερες οικογένειες Ιμβρίων από τα μέσα του 19ου αιώνα έως πρόσφατα.

Σε λίγο χρόνο θα έχουμε την πρώτη έκδοση του βιβλίου.