Επιστολή για τη συνέντευξη Γαλούση στον “ΑΓΩΝΑ”

Κύριε Διευθυντά,

διάβασα στην εφημερίδα σας της 29ης Μαΐου 2024 την συνέντευξη με τον πρώην καθηγητή και Πρύτανη στην Ξάνθη κ. Ευάγγελο Γαλούση.

Παρά την κάποια δυσφορία που έζησα μαζί του, όταν ο κουμπάρος του κ. Ζαγναφέρης ήταν Αντιπεριφερειάρχης, οφείλω να πω, έχοντας βιωματική εμπειρία και ως μέλος της άτυπης Δημογεροντίας υπό τον τότε Μητροπολίτη κυρό Αντώνιο, της οποίας μέλος ήταν και αυτός, ότι, τα όσα ο ίδιος ανέφερε στην συνέντευξη για την προσφορά του στην Ξάνθη την εποχή εκείνη, ήταν μια ελάχιστη σταχυολόγηση.

                Η πολυσήμαντος δραστηριότητα και προσφορά του ήταν διπλή. Κατά πρώτον, ως προς το Πανεπιστήμιο, συνεχίζοντας το αξιόλογο έργο κατασκευής νέων κτηρίων και λειτουργίας των προκατόχων του, πρυτανεύοντας του Λυσίμαχου Μαυρίδη (1973) και πρωτοεκλεγέντα πρύτανη Λεωνίδα Κογκέτσωφ. Τότε που οι πωγωνοφόροι φοιτητές του, τον επευφημούσαν κραυγάζοντας ρυθμικά: «Γαλούση, Πανούση και του Στεφανή το μούσι».

Κατά δεύτερον, να αναφέρω την προσφορά του στην Πολεοδομία της Ξάνθης, αλλά κυρίως στον πνευματικό τομέα, ως στενός συνεργάτης και πανεπιστημιακός σύμβουλος του Μητροπολίτου Αντωνίου, προέδρου του Διεθνούς Δημοκριτείου Ιδρύματος, του μεγαλύτερου ίδρύματος μαζί με το αντίστοιχο Ιπποκράτειο της Κω, οργανώνοντας με τον καθηγητή Ιστορίας και Εθνολογίας και αντιπρόεδρο του ΔΔΙ, Νικ. Ξηροτύρη , με στόχο την εξωστρέφεια , διεθνή συνέδρια στην Ξάνθη, Κομοτηνή και Αθήνα που ανέβασαν διεθνώς ψηλά το πνευματικό, ιστορικό και πολιτιστικό επίπεδο της Ξάνθης και των Αβδήρων. Πέτυχαν μάλιστα τότε την αγορά δύο παραδοσιακών οικιών της παλαιάς πόλης, τις οποίες ο γερομάστορας Ιπποκράτης Μωραΐτης αναπαλαίωσε ως κέντρα δράσεων του Ιδρύματος. Ήταν τότε το τρίτο πνευματικό έργο μετά το θεσμό της παλαιάς πόλης και το Δ.Π.Θ. που οραματίστηκαν οι ιδρυταί της ΦΕΞ, Γ. Παπαναστασίου, ειδικός επί των καπνών, ο Γυμνασιάρχης μας Ν. Παπανικολάου, μετέπειτα Διευθυντής στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και ο Ηλίας Γεραγάς, διευθυντής του Δήμου Ξάνθης.

                Κανένας σωστός, πολύ δε περισσότερο πνευματικός άνθρωπος, δεν είναι υπέρ μιας στρατιωτικής δικτατορίας. Μάλιστα δε, το εάν έφταιξαν περισσότερο οι στρατιωτικοί ή οι πολιτικοί για την επταετία, αυτό θα το καταδείξει ο ιστορικός του μέλλοντος. Ήταν όμως ένα μέρος της τοπικής μας ιστορίας και η ιστορία σύμφωνα με τον Θουκυδίδη είναι η «ζήτηση της αληθείας». Τότε, τόσο η Μητρόπολη, όσο και ο Δήμος σε αγαστή συνεργασία με την ΦΕΞ αξιοποίησαν με τον πλέον αξιοπρεπή τρόπο τις συνθήκες της εποχής, όταν η ΦΕΞ ήταν ουσιαστικά ένα κομμάτι του Δήμου.

Και όλα αυτά με την στενή συνεργασία του ιδρυτού της Γ. Παπαναστασίου, για την προώθηση και επίλυση πνευματικών κυρίως θεμάτων του Δήμου από την Αθήνα, με τον Στέφανο Ιωαννίδη, ως διευθυντή της Στέγης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, με πρόεδρο τον Δήμαρχο και Αντιπρόεδρο τον Θωμά Εξάρχου. Το 1972 προσετέθει ένα ακόμη νεαρό μέλος τότε , το οποίο στα χνάρια του Στ. Ιωαννίδη συνεχίζει μέχρι σήμερα, όπως και ο ίδιος ανέφερε να προσφέρει πνευματικό έργο.

                Δυστυχώς, συνήθως αυτοί που γράφουν για τα ιστορικά δρώμενα της πόλης μας, αναφέρονται μόνο πριν το 1967 ή μετά το 1974 φοβούμενοι μην χαρακτηριστούν «χουντικοί». Το γεγονός, ότι η Ξάνθη και η Κομοτηνή το1970-1973 έγιναν από Κωμοπόλεις πόλεις και ποιοι συνετέλεσαν σ’ αυτό δεν αναφέρεται από κανέναν. Για την αγαστή αυτή συνεργασία όμως του Δήμου με την ΦΕΞ και τη δική του συμμετοχή και επιστήθια σχέση του με τον Γ. Παπαναστασίου αναφέρεται ακροθιγώς ο Θ. Εξάρχου στο πόνημά του «οι δωρεές των οικογενειών Σταύρου Χατζησταύρου και Παντελή Κουγιουμτζόγλου στην Ξάνθη» (Εξάρχου Θ.,1999,ΠΑΚΕΘΡΑ, σσ. 5-7).

                Έχοντας κατά νου τα όσα αναφέρονται στο παραπάνω πόνημα και τα έγγραφα που παρατίθενται σ’ αυτό, διαπιστώνει κανείς πως το πρώτο μεγάλο πνευματικό έργο της συνεργασίας Μητρόπολης, Δήμου και ΦΕΞ ήταν ο θεσμός της «Παλαιάς Πόλης», όπως και το Λαογραφικό Μουσείο, τα οποία εγκαινιάσθηκαν μαζί το 1972, με πρώτο πρόεδρο τον ιατρό Στέργιο Στάθη. Το 1971-1972 οι κυρίες του Λυκείου Ελληνίδων Πόπη Στάντσιου, Ελένη Καλαντζή και Βασιλική Τρανταφυλλίδου ανακαίνισαν, εμπλούτισαν με εκθέματα και οργάνωσαν το Λαογραφικό Μουσείο. Από τότε, κάθε φορά που κάποιος Δήμαρχος προσφέρει κάτι νέο στο Λαογραφικό Μουσείο, εγκαινιάζει εκ νέου το θεσμό της παλαιάς πόλης. Πρώτη υπάλληλος του θεσμού ήταν η κ. Άννα Σαββίδου, πρόεδρος σήμερα των Συνταξιούχων Δημοσίων Υπαλλήλων. Πρέπει να αναφέρουμε όμως στο σημείο αυτό την πολύ σημαντική προσφορά του Νομάρχη κ. Θανόπουλου, να κατοχυρώσει νομικά το να μην χτίζεται νέο, ούτε να κατεδαφίζεται παλαιό οίκημα, όταν κάποιοι Ξανθιώτες, για άγνωστους λόγους, κατεδάφισαν στην αναμπουμπούλα της μεταπολίτευσης το ιστορικό Γυμνάσιο των αρρένων.

Προς επιβεβαίωση όλων των προαναφερθέντων και της μεγάλης σημασίας για την Ξάνθη και τα Άβδηρα του δεύτερου πνευματικού έργου που οραματίστηκε η ΦΕΞ, του Διεθνούς Δημοκριτείου Ιδρύματος, παραθέτω επιστολή προς το Δήμο (1970), μία από τις πολλές που έστειλε ο Γ. Παπαναστασίου , οι οποίες σώζονται μέχρι σήμερα.                                                                                                                                           

                                                                                                                                                  ΔΗΜΟΓΕΡΟΝΤΑΣ