Ευάγγελος Γαλούσης: Κανένας δε δείχνει να θυμάται τον εθνικό ρόλο του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

Ενδιαφέρουσα συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης μας παρεχώρησε ο πρώην πρύτανης του ΔΠΘ Ευάγγελος Γαλούσης, ο οποίος βρέθηκε πριν λίγες ημέρες στην Ξάνθη και συναντήθηκε με τους εκδότες του “Αγώνα” και της “Φωνής της Ξάνθης” σε καφέ της κεντρικής πλατείας, συζητώντας μαζί τους για τη θητεία του στο ΔΠΘ και τα 50 χρόνια ίδρυσής του.

“Κανένας δε δείχνει να θυμάται τον εθνικό ρόλο του Δημοκριτειου Πανεπιστημιου Θράκης, πολύ δε περισσότερο να τον υπηρετεί” τόνισε χαρακτηριστικά.

Για τα βήματα εξωστρέφειας του ΔΠΘ είπε ότι “πρέπει το ενδιαφέρον να στρέφεται πρςο τα έξω, στο κοινωνικό περιβάλλον της Θράκης. Πρέπει να οργανώνονται εκδηλώσεις συνεχώς και από κοινού με άλλους φορείς (δήμους, περιφέρεια, συλλόγους κ.α.).”

30 χρόνια καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, 6 χρόνια πρύτανης. Γνωρίζουμε ότι δεν έχετε σταματήσει να παρακολουθείτε την πορεία του. Το ΔΠΘ διαδραματίζει σήμερα το ρόλο του;

– Ο ρόλος του ΔΠΘ έχει προδιαγραφεί πρό 50 ετών (αλήθεια θυμάται κανείς αυτόν τον αριθμό για να το γιορτάσει;) και είναι το μόνο πανεπιστήμιο που στο ΠΔ ίδρυσης του εκτός από τον ρόλο της μεταφοράς και παραγωγής νέας γνώσης, έχει και ένα πρόσθετο ρόλο: τον εθνικό. Αυτό κανένας δεν δείχνει να το θυμάται, πολύ δε περισσότερο να τον υπηρετεί. Ελπίζω, όπως η νέα διοίκηση, η οποία έχει αρκετό χρόνο μπροστά της, να το συνυπολογίσει και συμπεριλάβει στους σχεδιασμούς της.

Κάθε περίοδος είναι κρίσιμη, η σημερινή δεν εξαιρείται.

Η διαχείριση αυτού του ρόλου είναι ιδιαίτερη και τελείως ξένη στα άλλα πανεπιστήμια, γι αυτό και θέλει προσοχή, επινοητικότητα, σοβαρότητα και κυρίως να θυμίζει στο ανόητο κράτος των Αθηνών ότι η Θράκη είναι εδώ και εκτός προεκλογικών περιόδων.

Το ΔΠΘ οφείλει και πρέπει με κάθε τρόπο όχι μόνον να το θυμίζει αλλά και να κάνει προτάσεις προς το κέντρο μήπως και συμπεριλάβει στο σκεπτικό του και την αναγκαία ανάπτυξη του τόπου (όχι αναπτυξιακούς νόμους που ωφελούν την επιχειρηματική δραστηριότητα των Αθηναίων όπως παλιά, αλλά πράξη, έργο, αποτέλεσμα).

Είναι το πρώτο ελληνικό περιφερειακό πολυεδρικό πανεπιστήμιο: λειτουργεί σε Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη και Ορεστιάδα ενώ μετά την ψήφιση του νόμου, οι τέσσερις έδρες θα γίνουν επτά, με την προσθήκη Καβάλας, Δράμα, Διδυμοτείχου. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της χώρας, με ενεργό φοιτητικό πληθυσμό περίπου 29.000 άτομα συνολικά, 510 μέλη ΔΕΠ, 8 σχολές, 20 Τμήματα που καλύπτουν την πλειονότητα των επιστημονικών πεδίων και γεωγραφική ανάπτυξη σε ολόκληρη τη Θράκη”, έχει δηλώσει ο πρυτανης του ΔΠΘ

Το  σχόλιο σας και αν ανοίγει με αυτές τις αλλαγές, ο δρόμος για την  αναβαθμιση του.

– Όσο μεγαλώνει κάτι δεν αναβαθμίζεται κατ ανάγκη. Το πανεπιστήμιο ως ιδέα δεν είναι μία δημόσια υπηρεσία για να διαβιβάζει έγγραφα εφαρμόζοντας νομοθετικές ρυθμίσεις κατά περίπτωση.

Η φημολογούμενη αυτοτέλεια, η οποία είναι και συνταγματική επιταγή δεν πρέπει να είναι μια καραμέλα, αλλά εφαρμογή. Αυτό σημαίνει ότι έχει πολλαπλές ανάγκες και δυνατότητες όπως (σε τίτλους):

α) διοικητική οργάνωση αποτελεσματική

β) δόμηση μονάδων μεταφοράς γνώσης και εκπαίδευσης

γ) θύλακες παραγωγής νέας γνώσης (έρευνα)

δ) κοινωνική δράση και αλληλεπίδραση με το άμεσο περιβάλλον

ε) ειδικά για το ΔΠΘ και εθνική δράση και δραστηριοποίηση.

Για να επιτευχθούν σε κάποιο βαθμό όλα αυτά χρειάζονται κατάλληλο σχεδιασμό, προβλέψεις, συνοχή, συντονισμό μεταξύ τους και με άλλους εξωτερικούς παράγοντες και κυρίως πραγματοποιήσιμο όραμα για να προκύψει πρόοδος, η οποία θα οριοθετήσει και την αναβάθμιση . Όχι μεμονωμένες δράσεις που οδηγούν σε ανώφελους αριθμούς βαρίδια. Π.χ. το ΔΠΘ έχει σήμερα 29000 φοιτητές, θα ήταν αναβάθμιση εάν μετά τις πανελλήνιες εξετάσεις γινόντουσαν 50000 ; Σαφώς όχι. Ποια είναι η υποδομή, ποιο το στελεχιακό δυναμικό (διοικητικό, τεχνικό, ακαδημαϊκό και ερευνητικό προσωπικό) και ποια η ποιότητα του; Ποια η προσφορά προς το πανεπιστήμιο του καθενός και ως σύνολο στο έργο που έχουν αναλάβει;

Ελπίζω η νέα διοίκηση να ξέρει τι κάνει με την διεύρυνση αυτή. Θα φανεί σύντομα. Όμως, εγώ ο απ έξω μπορώ να πω ότι αυτό έτσι όπως έγινε, δεν θα το δεχομουν ποτέ. Δράμα – Ορεστιάδα απέχουν περίπου 400 χλμ, πώς μπορεί ένας νόμος να τα μηδενίζει και να ιδρύει σχολή με ένα τμήμα στην Δράμα και το άλλο στην Ορεστιάδα; Και μην επικαλεστεί κανείς την ψηφιακή εποχή που ζούμε και ότι οι αποστάσεις δεν μετρούν γιατί θα ρωτήσω: τι χρειάζεται τότε το πανεπιστήμιο αφού μπορεί η διδασκαλία και οι εξετάσεις να γίνονται ιντερνετικά, με τον διδάσκοντα με τις πυτζάμες από το σπίτι και τους φοιτητές να παρακολουθούν από την τουαλέτα τους. Φτάνει αυτή η καραμέλα. Πανεπιστήμιο δεν είναι μόνον αυτό.

Και μια ευθεία ερώτηση προς τον πρύτανη (του οποίου πρέπει να πω την ικανότητα, όσο μπόρεσα να διαγνώσω, εκτιμώ).

Γιατί, κύριε πρύτανη, αγαπητέ Φώτη, δέχτηκες με δόλωμα την επέκταση του ΔΠΘ και σε άλλες τρεις πόλεις, να παραβιαστεί το αυτοδιοίκητο του πανεπιστημίου; Γιατί δέχτηκες να επιβληθεί διά νόμου ο κατηγορηματικός περιορισμός άσκησης του δικαιώματος των διοικητικών σου καθηκόντων απαγορεύοντας να μετακινηθεί διοικητικό και εκπαιδευτικό προσωπικό από την μία πόλη στην άλλη; και αν αυτό θεωρήθηκε ανθρωπιστικό ποιο είναι το αντάλλαγμα; Ζητήσατε να σας δώσουν άλλες 30 τουλάχιστον θέσεις; Γιατί η στελέχωση ενός ΤΕΙ δεν μπορεί να είναι ίδια με αυτή ενός ΑΕΙ, αλλιώς γιατί να έχουν ανάγκη αναβάθμισης; Απλή απορία. Δεν ψάχνω απαντήσεις. Τις ξέρω.

Σήμερα, λοιπόν, που μου μπαίνει το ερώτημα θα απαντήσω ότι δεν την θεωρώ αναβάθμιση αλλά βαρίδι.

Ευχή μου είναι να διαψευστω. Ούτε οι ίδιοι που το επεδίωξαν θα μπορούσαν να βεβαιώσουν κάτι τέτοιο. Μόνον απόδειξη πρέπει να υπάρξει όχι λόγια και υποσχέσεις. Για να θυμηθούμε και τον Μάρκο Αυρήλιο: τα λόγια δεν είναι γεγονότα. Γεγονότα είναι τα έργα.

Πώς βλέπετε την τριτοβάθμια εκπαίδευση  να διαμορφώνεται με την πάροδο του χρόνου;

– Υπάρχουν αλλαγές που πρέπει να γίνουν με ταχύ ρυθμο και δυστυχώς βλέπω ότι η αδράνεια δεν επιτρέπει τις προσαρμογές που απαιτούνται, ως σύνολο.

Χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο νόμος 5343/36 κάλυπτε ικανοποιητικά τις ανάγκες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (με κάποιες ενδιάμεσες μικρό προσαρμογές) μέχρι το 1982. Από το 1983 και μετά ο κάθε υπουργός Παιδείας θεωρούσε υποχρέωση του να κάνει την δική του μετα(απο)ρρύθμιση χειροτερεύοντας κάθε φορά το προηγούμενο. Μέχρι που και ο ίδιος υπουργός καταργοντας τον εαυτό του έκανε μεταρρύθμιση στην μεταρρύθμιση του.

Με τέτοιες συνθήκες πώς θα μπορούσε να είναι κανείς αισιόδοξος για πραγματική θετική εξέλιξη; Έχει αποδειχθεί ότι ούτε σωστή αντιγραφή συστήματος δεν μπορεί να γίνει πλέον.

Πείτε  μας  με λίγα λόγια για την περίοδο που ήσασταν πρύτανης στο ΔΠΘ, 1991-1994 και τις μάχες που δώσατε σε συνθήκες που δεν ήταν  ιδανικές για την παιδεία και για τα βήματα εξωστρέφειας του πανεπιστημίου.

– Μου δίνετε την ευκαιρία να περιαυτολογησω, αλλά δεν θα την πάρω. Θα αναφερθώ μόνον στην λέξη “εξωστρέφεια” για να καταλάβει κανείς τί πρέπει να γίνεται.

Όπως το λέει η λέξη , πρέπει το ενδιαφέρον να στρέφεται προς τα έξω, προς το άμεσο περιβάλλον, στην περίπτωση του ΔΠΘ, στο κοινωνικό περιβάλλον της Θράκης.

Πρέπει να οργανώνονται εκδηλώσεις συνεχώς και από κοινού με άλλους φορείς (δήμους, περιφέρεια, συλλόγους). Να θυμίσω την επί εβδομάδες στην Ξάνθη και Κομοτηνή έκθεση του αρχείου της σχολής καλών τεχνών με όλους τους μεγάλους σύγχρονους ζωγράφους και γλύπτες της σύγχρονης Ελλάδος και τις διαλέξεις καθηγητών της σχολής.

Την από κοινού παρουσίαση με την περιφέρεια των προβλημάτων και αναγκών, όπως και πλεονεκτημάτων της Θράκης σε ειδική εκδήλωση στις Βρυξέλλες.

Την γέννηση και υλοποίηση της ιδέας των εορτών της παλιάς Ξάνθης με τον αείμνηστο δήμαρχο Φίλιππο Αμοιρίδη; (Αλήθεια σκέφτηκε κανείς να συνδυάσει τον χρόνο τέλεσης τους με τους νεοεισερχόμενους φοιτητές ώστε να έχουν μία πρώτη θετική εντύπωση για την αρχή της νέας τους φοιτητικής ζωής;) Αντίδοτο στο υποτιμητικό τότε Δυστυχώς Περάσαμε Θράκη;

Πρέπει κάποια πράγματα να συντονίζονται και κάποιοι να συμπράττουν για να υπάρχει απτό αποτέλεσμα

Π.χ Το Αμοιριδιο ήταν ιδέα του δήμου και η μελέτη του εργαστηρίου μου, το ίδιο και η κρεμαστή γέφυρα στο Λημνιο, η επέκταση με πεζόδρομους εκατέρωθεν της γέφυρας του Κοσσυνθου , η γέφυρα στις Σατρες, η στήριξη και στερέωση της Αρχαγγελιωτισσας και αναμόρφωση της Καλαμους σε συνεργασία με τον Σεβασμιώτατο, η σύμπραξη με την Νομαρχία Έβρου είχε ως αποτέλεσμα την ταχύτατη (μέσα σε τέσσερις μήνες) απόκτηση υποδομής για τα τρία προκλινικά έτη της ιατρικής κλπ.

Πέραν αυτών υπάρχουν και μελέτες που έγιναν, παραδόθηκαν αλλά δεν προχώρησαν, όπως η αξιοποίηση του Κοσσυνθου, το συνεδριακό κέντρο Αβδήρων για τον Δημόκριτο κλπ.

Πρέπει να οργανώνονται κοινές δράσεις όπως το ιδρυθέν με ΠΔ ινστιτούτο χάρτου με την σύμπραξη του Δήμου Ξάνθης, του ΔΠΘ και την οικονομική στήριξη και μετόχου του αείμνηστου φίλου του πανεπιστημίου Πάνου Ζεριτη της DIANA . Πού είναι άραγε αυτό; Για τον σκοπό αυτό φύτεψε το ΔΠΘ 2000 δενδρύλια λεύκες στην πανεπιστημιούπολη της Κομοτηνής. Σε δέκα χρόνια το ΔΠΘ θα είχε ένα πολύ σοβαρό έσοδο. Ποιοί επόμενοι τα άφησαν και ξεράθηκαν; Ποιός τους ήλεγξε;

Υπήρχε πρόβλεψη για συνεργασία και ενίσχυση του ΔΣΣ με υπολογιστικό σύστημα που δεν είχε κανένα πανεπιστήμιο στην Ευρώπη. Ποιός το σταμάτησε, ποιος το αχρήστευσε; Ελέγχθηκε κανείς;

Το ξεκίνημα της έρευνας για την άγραφη τότε γλώσσα των Πομάκων και το ξεκίνημα για την υλοποίηση σε συνεργασία με τον φίλο Πρόδρομο Εμφιετζογλου ολοκληρώθηκε (με την οικονομική του στήριξη βέβαια). Σήμερα γιατί το ΔΠΘ δεν απαιτεί από το υπεπθ σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς να διδάσκεται στα Πομακοχώρια ως μειονοτική γλώσσα αντί της τουρκικής; Τί φοβάται;

Ας μην συνεχίσω γιατί θα θυμηθώ και πολλά άλλα τα οποία θα ήθελα να μπορούσα να τα ξεχάσω.

Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής. Πόσοι φοιτητες έχουν περάσει από τα χέρια σας και τι κρατάτε από τον καθένα.

– Όταν ανέλαβα την πρυτανεία δεν υπήρχε η έννοια της ορκομωσίας στο ΔΠΘ. Την επέβαλα να γίνεται συγκεκριμένη μέρα μετά το πέρας των εξετάσεων. Την πρώτη φορά ήρθαν όλοι και όλες σχεδόν με τζιν και πρόχειρο καθημερινό ντύσιμο.

Ήρθαν, όμως και οι γονείς τους με λουλούδια. Τις επόμενες φορές μάλλον ντράπηκαν και το ντύσιμο σοβαρευτηκε. Μέχρι και τουαλέτες έραβαν τα κορίτσια για την περίπτωση.

Συνήθιζα τότε να παρίσταμαι στις ορκομωσίες και να τους δίνω ιδιοχειρως τον πάπυρο ευχόμενος και καλή σταδιοδρομία. Την φωτογραφία αυτής της στιγμής την είδα αναρτημένη σε πολλά γραφεία, ιατρεία και γυμναστήρια των αποφοίτων του πανεπιστημίου μας.

Απολαμβάνω την εκτίμηση που με περιβάλουν ακόμη και σήμερα και όπου βρεθώ ανά την Ελλάδα τους συναντώ ως φίλους πλέον.

Τι κρατάτε απ΄ ολη τη διαδρομή σας;

– Όλα. Αν ξαναγύριζα θα τα ξανακανα όλα με την διαφορά ότι θα αναγνώριζα εγκαίρως και θα απέφευγα τις λακκούβες που μου έσκαβαν από ζήλεια “αγαπητοί” μου συνάδελφοι. (Ο “αγαπητός κύριος συνάδελφος” είναι το χειρότερο ακαδημαϊκό είδος μέσα στα πανεπιστήμια).

Ίσως να πετύχαινα και περισσότερα.

Πώς καταφέρατε και συνδυάσατε την ακαδημαϊκή καριέρα με την οικογενειακή ζωή;

– Ήμουν τυχερός που είχα δίπλα μου μια γυναίκα η οποία στήριζε κάθε επιλογή μου και όταν χρειαζόταν ήταν μητέρα και πατέρας για τα παιδιά στην οικογένεια, η οποία εξελίχθηκε ομαλά. Μεγάλωσαν τα παιδιά μου στις αλάνες της Ξάνθης και όπως μου δηλώνουν σήμερα και το δείχνουν, η Ξάνθη δεν τους ήταν εμπόδιο στην καριέρα τους, απεναντίας κρατούν όμορφες αναμνήσεις και πολύ καλούς φίλους ακόμη.

Ειστε υπέρ ή κατά της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων;

– Ήμουν πάντοτε και είμαι υπέρ του ιδιωτικού πανεπιστημίου με όρους.

Οι όροι είναι απλοί. Πραγματικοί έλεγχοι για την επιτέλεση του σκοπού τους. Πράγμα που παρά τα λεγόμενα, δεν υπάρχουν.

Στήριξη του δημοσίου πανεπιστημίου. Πράγμα που επίσης σήμερα δεν υπάρχει.

Μου είναι αδιάφορο εάν τα ιδιωτικά θα είναι κερδοσκοπικά ή όχι. Το αποτέλεσμα κρίνεται και μετράει. Όσο για το ανόητο επιχείρημα που επιστρατεύτηκε για να υποστηρίξει την αναγκαιότητα ίδρυσης τους ότι ” με την ίδρυση των ιδιωτικών θα βοηθηθεί και το δημόσιο πανεπιστήμιο” είναι για γέλια.

Δεν μπορείς να βάλεις έναν άρρωστο δίπλα σε έναν άλλο άρρωστο και να περιμένεις βελτίωση τους , γιατί άρρωστα ξεκίνησε το πράμα. Αφέλεια; Άγνοια; Βλακεία; Μάλλον σκοπιμότητα.

Ποια η γνώμη σας  για τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης που αφορά την επέκταση του πολιτικού γάμου στα ομόφυλα ζευγάρια;

– Εδώ αλλάζει το θέμα. Πρώτη σκέψη μου είναι η θέση του γνωστού Λάκη Γαβαλά, ο οποίος με περισσή αξιοπρέπεια εδηλωσε ότι “είμαι ο, τι είμαι αλλά δεν μπορώ ποτέ να γίνω μαμά”.

Για μένα αυτό τα λέει όλα. Επικαλούνται για να δικαιολογήσουν αρρωστημένες θέσεις και δικαιώματα. Αλλά αυτά εκτείνονται μέχρις εκεί που αρχίζουν των άλλων. Κανείς δεν θέλησε να δει τα δικαιώματα των μικρών παιδιών και να αναρωτηθεί εάν θα ήθελαν να στερηθούν δια βίου την παρουσία “μητέρας” ή “πατέρα” μόνον και μόνον γιατί κάποιοι “εθνοπατερες” υπακούοντας σε κομματικές εντολές αποφάσισαν (άγνωστο για ποιους πραγματικούς λόγους) να νομοθετήσουν κάτι τέτοιο.

Με την ίδια λογική (ο Θεός να την κάνει λογική) αύριο θα θεσμοθετησουν την κτηνοβασια και τον γάμο ζώου με άνθρωπο γιατί, όπως και τώρα επικαλέστηκαν, υπάρχει αγάπη μεταξύ τους.

Πάντως έκπληξη για μένα αποτελεί η χλιαρή στάση της εκκλησίας (φωνάξαμε για να φωνάξουμε) και η ανυπαρξία του περίφημου φεμινιστικού κινήματος, όταν με νόμο μετατρέπουν τις γυναίκες σε κερματομηχανες (βάζουμε κέρμα και παίρνουμε ο, τι είδους αναψυκτικό θέλουμε ή παιδί) και ξεσηκώνονται και καταγγέλλουν σεξιστικές παρενοχλήσεις εάν κάποιος κοιτάξει επίμονα το προκλητικό ντεκολτέ της κυρίας. Άσε μην πω κι άλλα.

Πιστεύω τελικά ότι ήταν τραγικό λάθος αυτό αυτό που έγινε και θα το πληρώσει ακριβά και σύντομα η ελληνική οικογένεια.

Δύο ζωντανά (άνθρωπος με καγκουρώ, άλογο με σκύλο, άνδρας με άνδρα ή γυναίκα με βελανιδιά (!)) δεν σημαίνει ότι συνιστούν οικογένεια επειδή το λέει ο νόμος. Συνύπαρξη ναι.