Αναμφίβολα μεγάλοι μουσικοί ήταν και ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης. Μα κοντά στη μουσική, είχαν τόσα άλλα εφόδια που αυτόματα τους καθιστούν πολίτες, και μάλιστα πολίτες της οικουμένης.
Τις παραπάνω σκέψεις τις κάνω συχνά και τις έχω ήδη διατυπώσει σε κείμενά μου και σχετικά φυλλάδια, και για τον Μάνο και για τον Μίκη. Τώρα θα σταθώ κυρίως στον Χατζιδάκι, με την ευκαιρία των εκδηλώσεων στα πλαίσια του Φεστιβάλ «Πόλις Ονείρων», από τις 3 έως τις 7 Μαΐου 2023.
Ο Μάνος είναι περισσότερο γνωστός σε όλη την οικουμένη για το πλούσιο και ποικίλο μουσικό του έργο: 61 έργα για το θέατρο, 10 έργα για το αρχαίο δράμα, 77 έργα για τον κινηματογράφο, 11 οργανικά έργα, 36 κύκλους τραγουδιών και έργα για φωνή, 16 μπαλέτα και 3 όπερες. Κάποια από τα έργα αυτά είναι ανέκδοτα ή ανολοκλήρωτα.
Ο Μάνος Χατζιδάκις όλα όσα πίστευε, πάσχισε να τα κάνει έργο. “Μουσικήν ποίει και εργάζου”. Μουσική, ποίηση, πολιτιστικά έργα υποδομής – θεωρία και πράξη του πολιτισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Τρίτο Πρόγραμμα.
Βλέπουμε τον Μάνο Χατζιδάκι, τον ξανθιώτη να συναιρεί Δύση και Ανατολή, Θράκη και Κρήτη, τον οικουμενικό δηλονότι, που αναμειγνύει όλα τα είδη λόγου και τέχνης. Με έναν ριζοσπαστικό πολιτικό λόγο. Στην προσέγγισή μας αυτή συναινεί ο ίδιος ο Μάνος με τα βιβλία που έχει κυκλοφορήσει σχετικά.
Πρώτα είναι οι δύο ποιητικές του συλλογές : “Μυθολογία” 1966 και “Μυθολογία Δεύτερη” 1982 (τώρα σε κοινή έκδοση με τους δύο τίτλους συνδεμένους συμπλεκτικά).
Το 1980 κυκλοφόρησε το βιβλίο “Σχόλια του Τρίτου” με 35 κείμενα που μεταδόθηκαν από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ραδιοφωνίας στο διάστημα ενός έτους, Απρίλιος 1979 – Απρίλιος 1980. Το 1988 κυκλοφόρησε ο τόμος “Ο Καθρέφτης και το Μαχαίρι” με 36 κείμενα δημοσιευμένα σε περιοδικά και εφημερίδες. Οφείλουμε ως συμπληρωματικό υλικό να συνυπολογίσουμε και τα μελοποιημένα από τον ίδιο ποιήματα διαφόρων ελλήνων ποιητών.
Ο Μάνος Χατζιδάκις είχε ουσιαστική σχέση με τον Μίκη Θεοδωράκη. Οι πλαστοί διαχωρισμοί δεν είχαν ποτέ για τον Μάνο νόημα. «Ο Θεοδωράκης δεν έγραψε μόνο τον ‘Ζορμπά’. Είναι βαθιά και πλατιά μουσικός, με ευαισθησία. Ποταμός σπανίων μελωδιών».
Ο Μάνος είχε με πολλούς τρόπους μιλήσει και ενεργήσει, έτσι που αποδεικνύει ότι ήταν τόσο κοντά στο Μίκη. Λέει:
«Δεν μ’ αρέσει να παριστάνω τον πολύ Έλληνα. Θέλω να είμαι όσο είμαι. Καιρός είναι η έννοια Έλληνας να δώσει τη θέση της στην έννοια άνθρωπος. Και τότες πιστεύω πως θα συνδεθούμε με μια πιο βαθιά παράδοση που, κατά σύμπτωση, είναι κι αυτή γνησίως ελληνική».
Αναλογίζομαι, λοιπόν, πόσο θα ταίριαζε – μαζί με τις μουσικές εκδηλώσεις του πενθημέρου – μια τουλάχιστον εκδήλωση όπου θα παρουσιαζόταν το «άλλο» έργο του Μάνου Χατζιδάκι. Μια εκδήλωση για τους ξανθιώτες και τις ξανθιώτισσες που καμαρώνουν για τον συμπολίτη τους Μάνο…
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2023
