Μην τους φοβάσαι, στο φόβο σου ποντάρουν (Γ. Ρίτσος)
21η Μαρτίου – Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

 ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

Τις τελευταίες δεκαετίες ο φόβος και ο τρόμος παγκόσμια έχουν κυριαρχήσει σε πολλούς τομείς. Θεωρώ συνεπώς πολύ αναγκαίο – γιατί η ποίηση είναι για όλα, για τα εύκολα και για τα δύσκολα – ένα μικρό ποιητικό αφιέρωμα να επιχειρήσω για τούτα τα θέματα.

  Με την πανδημία, εξάλλου, ο φόβος καλλιεργείται ιδιαίτερα, ως ένα μέσο αφενός περιορισμού και αποκλεισμού, αλλά και ως προκαταβολική επιβολή λύσεων που με κανονικές συνθήκες θα ήταν αδιανόητες. Αναφέρομαι όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά γενικότερα στον «πολιτισμένο» «δημοκρατικό» κόσμο.

Είναι χαρακτηριστικοί οι στίχοι του Μπρεχτ:

«Ένας ξένος ταξιδιώτης που γύριζε απ’ το Τρίτο Ράιχ / Και τον ρωτήσανε ποιος κυβερνάει στ’ αλήθεια εκεί κάτω, / Αποκρίθηκε:  Ο τρόμος».

    Ο ιστορικός Yaval Noah Harari στο πρόσφατο πολυμεταφρασμένο έργο του «21 μαθήματα για τον 21^ο αιώνα», αφιερώνει κεφάλαιο στην Τρομοκρατία. Μια μικρή φράση για προβληματισμό: «Η τρομοκρατία λειτουργεί πατώντας το κουμπί του φόβου βαθιά στο μυαλό μας και δεσμεύοντας την προσωπική φαντασία εκατομμυρίων ατόμων».

Κ. Π. Καβάφης:

Μέσα στον φόβο και στες υποψίες,
με ταραγμένο νου και τρομαγμένα μάτια,
λυώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε
για ν’ αποφύγουμε τον βέβαιο
τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί.

Ν. Βρεττάκος:
Οι ποιητές κατοικούν έξω απ’ το φόβο.
Κι όπως ο ήλιος φωτίζει απ’ ευθείας, κι εκείνοι: μιλούν
απ’ αυθείας. Παλάμη δεν δύναται να τους κλείσει το στόμα,
να δεσμεύσει το θείο τους πάθος.
Γνωρίζοντας από τί πάστα γίνονται οι βασιλιάδες, ξέρουν
να διαχωρίζουν του Θεού τους νόμους, απ’ τους νόμους τους

Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ:

Ήρθε ο φόβος και σάρωσε
όλα τα πάθη.
Ο έρωτας τώρα μοιάζει
πότε με ζητιάνο στη γωνιά
και πότε με γελωτοποιό χωρίς δουλειά
αφού κανέναν πια δεν κάνει να γελάσει.
Ένα είναι το πάθος · ο φόβος
π’απλώνεται σαν σάβανο
και όλα τα σκεπάζει.

Nίκος Καρούζος:
Φόβος και τρόμος: του αίματος η πρωτοπορία
χασάπικο της ανάσας τα πλεμόνια μου στην αιθρία
φιλοδώρημα μεταφυσικό η φαντασίωση
μηρυκάζοντας στη βοσκή μου δροσερά δευτερόλεπτα
στο θνητό της ημέρας εικόνισμα: το σούρουπο
οπού τη νύχτα
την κλώθει
την εξαναγκάζει
σε φανέρωση πάλι.

Τάσος  Λειβαδίτης:
Φοβούνται τον ουρανό που κοιτάζουμε
φοβούνται το πεζούλι που ακουμπάμε
φοβούνται το αδράχτι της μητέρας μας και το αλφαβητάρι
του παιδιού μας
φοβούνται τα χέρια σου που ξέρουν ν’ αγκαλιάζουν τόσο τρυφερά.
Θα ξαναβρεθούμε μια μέρα.
Και τότε
όλα τα βράδια κι όλα τ’ άστρα κι όλα τα τραγούδια
θα ‘ναι δικά μας.

Κική Δημουλά:

Ὁ φόβος,
ὄνομα οὐσιαστικὸν
στὴν ἀρχὴ ἑνικὸς ἀριθμὸς
καὶ μετὰ πληθυντικὸς
οἱ φόβοι.
Οἱ φόβοι
γιὰ ὅλα ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.

Τίτος Πατρίκιος:
Εκείνος που μ’ ανέκρινε
ήξερε πως φοβόμουν
μα δεν του αρκούσε
ήθελε να με κάνει
κι άλλο να φοβηθώ
αυτό ήταν το λάθος του
γιατί είχα φτάσει πια
εκεί που τελειώνει ο φόβος.

  Κλείνουμε με τρία  αρχαία αποσπάσματα για τον φόβο.

Αίσωπος: Βέλτιον θανείν άπαξ ή διά βίου τρέμειν.

[Καλύτερα να πεθάνεις μια φορά παρά να τρέμεις από το φόβο σου μια ζωή]. Θουκυδίδης: Ησυχίαν είχεν ο Δήμος και αντέλεγε ουδείς, δεδιώς και ορών ότι πολύ το ξυνεστηκός.     [Ο λαός σώπαινε, και κανείς δεν μιλούσε, γιατί ήταν φοβισμένος και έβλεπε πως οι συνωμότες ήταν πολλοί].

Αριστοτέλης: Ο πολλοίς φοβερός ών, πολλούς φοβείται.

[Αυτός που προκαλεί φόβο σε πολλούς, φοβάται πολλούς].

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ 2021