4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1919 ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ (ΙΧ. ΜΠ)
Γράφει ο Αντιστράτηγος Ε.Α.  Νικόλαος Φωτιάδης, Επίτιμος Υδκτής Δ'ΣΣ

Το φθινόπωρο του 1918 υπήρξε περίοδος αποφασιστική για την έκβαση του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά την συντριβή των Γερμανοβούλγαρων και την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον Σεπτέμβριο του 1918, η Γαλλική Στρατιά της Ανατολής με τον Στρατηγό Φρανσαι Ντ’ Εσπεραί, προήλασε και κατέλαβε την Ανατολική Μακεδονία και την Θράκη και έφθασε μέχρι τον Βόσπορο.

Τότε έγιναν σκέψεις (σε σκοτεινά κέντρα λήψεως αποφάσεων) να δημιουργηθεί Γαλλικό Προτεκτοράτο στην Θράκη, κατά τα πρότυπα της Συρίας και του Λιβάνου.

Η πληροφορία μεταδόθηκε από τον διερμηνέα των Γάλλων Έλληνα Στρατιώτη Ανέστη Πολυχρονιάδη στης Ελληνικές Αρχές, ενημερώθηκε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Ελευθέριος Βενιζέλος και μετά από συνάντηση του με τον Γάλλο Πρωθυπουργό Κλεμανσώ αποφασίστηκε η συμμετοχή της Ελληνικής Μεραρχίας (ΧΙ Μεραρχία Πεζικού) στα Στρατεύματα κατοχής στην περιοχή Παρανεστίου (Μπούκια) – Αβδήρων (Μπουλούστρα) – Ιάσμου (Γιασίκϊοι) Κομοτηνή.

Ο Αρχηγός των Συμμαχικών Δυνάμεων Ανατολής Φρανσαι Ντ’ Εσπεραί, απέστειλε στον Έλληνα Αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο σημείωμα με οδηγίες για τον τρόπο καταλήψεως από τα Ελληνικά Στρατεύματα της Θράκη, στο οποίο μεταξύ άλλων έγραφε: “η παραχώρηση της Θράκης εις την Ελλάδα θα είναι δίκαια αμοιβή δια την λαμπράν συμμετοχήν του Ελληνικού Στρατού εις τας εν Ανατολή επιχειρήσεις …”.

Η ΙΧ Μεραρχία με διοικητή τον Υποστράτηγοι Γεώργιο Λεοναρδόπουλο (25ο Σύνταγμα Πεζικού, 26ο Σύνταγμα Πεζικού, 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων) μετακινήθηκε από την περιοχή του Κιλκίς και στις 3 Οκτωβρίου 1919 με το Μηχανικό της γεφύρωσε το Νέστο ποταμό σε δυο σημεία (Τολότς και Παρανέστι).

Το πρωί της 4ης Οκτωβρίου το 1ο Τάγμα του ηρωικού 25ου Συντάγματος (Συνταγματάρχης Μεσσήνης Δημήτριος) και η 9η Ημιλαρχία Ιππικού πέρασαν το Νέστο και περί την 1100 ώρα εισήλθαν στην πόλη της Ξάνθης. Επικεφαλής των τμημάτων με εντολή του Στρατηγού Λεοναρδόπουλου ήταν ο Ξανθιώτης Ανθυπολοχαγός Μηχανικού Γαβριήλ Λαδάς.

Η είσοδος των Ελληνικών Στρατευμάτων στην Ξάνθη έθεσε επιτέλους τέρμα στα βάσανα του υπερήφανου λαού της, κυρίως κατά την περίοδο της Βουλγαρικής κατοχής (1913 – 1919). Πρώτος Δήμαρχος διορίστηκε ο Χριστόδουλος Μπρωκούμης, ο οποίος παρέλαβε από τον Βούλγαρο υπάλληλο του Δήμου Πασάρωφ (ο Βούλγαρος δήμαρχος Κούδεφ είχε φύγει στην Βουλγαρία).

Η Ελληνική σημαία κυμάτισε πάλι στο ρολόϊ της πλατείας και άρχισαν να επιστρέφουν στην αγαπημένη τους Ξάνθη, όσοι είχαν αναγκασθεί να φύγουν κατά την διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής.

Αντγος ε.α.

Νικόλαος Φωτιάδης

Επίτιμος Υδκτής Δ’ΣΣ