“Εχει φτάσει στο τέλος της η στρατηγική των συνεργασιών με τη Δεξιά”
Συνέντευξη του Δημήτρη Οικονόμου στην “Εφημερίδα των Συντακτών”

-Το διήμερο 14-15 Μαρτίου το Κίνημα Αλλαγής πραγματοποιεί την πολιτική και ιδεολογική του Συνδιάσκεψη. Ποια πιστεύετε λοιπόν ότι είναι ή πρέπει να είναι η ταυτότητα και το στίγμα του πολιτικού σας φορέα στη σύγχρονη εποχή;

 

Στο παρελθόν η απάντηση στην ερώτηση σας θα ήταν σχετικά απλή λέγοντας σας ότι το Κίνημα Αλλαγής είναι ένα κόμμα σοσιαλιστικό, δημοκρατικό, πατριωτικό και ενταγμένο στη μεγάλη οικογένεια της Ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Σήμερα δεν αρκεί, πρέπει να κάνουμε ξεκάθαρο με ποιους είμαστε, ποιοι θεωρούμε ότι είναι οι λόγοι που κρατάνε την πατρίδα μας δέσμια, ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές μας. Είμαστε λοιπόν με τους πολλούς, με την μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας που τα βγάζει πέρα δύσκολα. Με όσους δεν μπορούν να περιμένουν την ουτοπία της ανάπτυξης «από πάνω» για να βελτιωθεί η δική τους ζωή. Πιστεύουμε σε μια κοινωνία ισχυρών, σταθερών κανόνων και θεσμών για όλους που θα προάγουν την δημιουργικότητα και την αξιοκρατία ενώ παράλληλα θα προστατεύουν τους πιο αδύναμους από εμάς. Θα προστατεύουν όσους που δεν έχουν πρόσβαση στα κέντρα των αποφάσεων για να επηρεάσουν τη κρίση τους. Παράλληλα πιστεύουμε στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών και θα είμαστε απέναντι σε όσους προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή μας. Τα παραπάνω είναι μερικά στοιχεία που πιστεύω ότι προσδιορίζουν την έννοια του προοδευτισμού στις μέρες μας και ο προσδιορισμός αυτός είναι αναγκαίος για να αποκατασταθεί ξανά μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ της παράταξης μας και της κοινωνίας.

 

-Επειδή όμως η έννοια του προοδευτικού είναι αρκετά γενική και ευρεία, θα μπορούσατε να διευκρινίσετε πως το ορίζετε, ενδεχομένως και με κάποια παραδείγματα πολιτικής;

 

Βλέπουμε συνεχώς γύρω μας τους παραλογισμούς ενός συστήματος που ευνοεί τους πολύ λίγους. Αυτή τη στιγμή οι περίπου 2000 δισεκατομμυριούχοι έχουν την ίδια περιουσία με τους φτωχότερους 4,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους στο πλανήτη. Είναι το αποτέλεσμα των φορολογικών παραδείσων, της υποχώρησης των εργασιακών δικαιωμάτων, της δυνατότητας σε μη δημοκρατικά ελεγχόμενα κέντρα να επηρεάζουν την κρίση των πολιτών, της απορρύθμισης της οικονομίας σε όφελος των μη παραγωγικών κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Την ίδια ώρα η περιορισμένη οπτική της πολιτικής και οικονομικής «ορθοδοξίας» που ζούμε καταστρέφει τον πλανήτη μας, θέτει σε αμφισβήτηση ακόμα και την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας στον βωμό του πρόσκαιρου κέρδους. Τα συγκεκριμένα λοιπόν μέτρα πολιτικής πρέπει να αντιστρέφουν αυτή τη καταστροφική δίνη που έχουμε περιέλθει. Αφορούν την ρύθμιση των αγορών, σε ένα πράσινο συμβόλαιο ανάπτυξης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, στον τερματισμό των φορολογικών παραδείσων. Την ίδια στιγμή θα πρέπει να προετοιμαστούμε για το μέλλον που είναι ήδη εδώ, την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και τις αλλαγές που αυτή θα φέρει στην οικονομία, πώς θα θέσουμε την τεχνολογία στην υπηρεσία του συνόλου της κοινωνίας όχι μόνο πολύ λίγων. Αυτά και άλλα μέτρα θα τα δούμε με τις προγραμματικές εξειδικεύσεις στο δρόμο για την συνδιάσκεψη μας αλλά και μετά από αυτή.

 

-Το Κίνημα Αλλαγής δηλώνει προσηλωμένο στη σοσιαλδημοκρατία. Ωστόσο, πόσο ελκυστικό είναι σήμερα για τους πολίτες το σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο, όταν τα τελευταία χρόνια πολλά κόμματα της πολιτικής σας οικογένειας συγκυβέρνησαν με κόμματα της δεξιάς και πήραν νεοφιλελεύθερα μέτρα;

 

Τα τελευταία χρόνια, περίοδο που αφορά η ερώτηση σας, η σοσιαλδημοκρατία έκανε μια στρατηγική επιλογή, να προσπαθήσει να διατηρήσει όσο περισσότερα από τα κεκτημένα που δημιούργησε σε ένα εξαιρετικά αρνητικό περιβάλλον με το κοινωνικό κράτος να δέχεται επιθέσεις από παντού, τα εργασιακά δικαιώματα να υποχωρούν και όλες τις αντίστοιχες πολιτικές που ζήσαμε με την άνοδο του νεοφιλελευθερισμού. Η μία ή η άλλη κυβερνητική συνεργασία της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, όπως και κομμάτων της εγχώριας Αριστεράς με την Δεξιά, είναι, ασφαλώς, ανοιχτή σε κριτική. Το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής είναι πλέον ζήτημα ιστορικής διερεύνησης, στο επίπεδο της τρέχουσας πολιτικής είναι ξεκάθαρο ότι αυτή η στρατηγική έχει φτάσει στο τέλος της. Σήμερα η αναγκαιότητα της πολιτικής μας οικογένειας είναι να ξαναβρούμε τον ριζοσπαστισμό μας και να συνδεθούμε ξανά με τη μεσαία τάξη, τη νεολαία, τους εργαζόμενους, που θέλουμε να εκπροσωπήσουμε.

 

-Διαβάζω επίσης στα κείμενα που τέθηκαν προς διαβούλευση να υπάρχουν αναφορές στον πολιτικό φιλελευθερισμό. Συμφωνείτε με τον όρο και πως μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά προς το εγχείρημά σας;

 

Η πέμπτη εισήγηση για την συνδιάσκεψη μας έχει τίτλο, «η σοσιαλιστική μας ταυτότητα-πολιτικός φιλελευθερισμός και κοινωνικό κράτος». Το κείμενο αναφέρεται στην δέσμευση μας να προασπίσουμε ίσες ευκαιρίες, με ίδια δικαιώματα για όλους μέσα σε μια ανοιχτή κοινωνία. Όλοι συμφωνούμε νομίζω ότι η Δημοκρατία στις μέρες μας, αμφισβητείται. Ένας από τους λόγους είναι ο περιορισμός ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Δεν μπορούμε να στεκόμαστε αδιάφοροι μπροστά στην απειλή αυτή που αφορά και μειοψηφίες, αλλά και πλειοψηφίες του ελληνικού λαού. Στην πατρίδα μας ειδικότερα όμως, υπάρχει και η πολιτική παράδοση του βενιζελισμού, απολύτως ενσωματωμένη στα πολιτικά θεμέλια του ΠΑΣΟΚ. Η απεμπόληση αυτής της παράδοσης θα ήταν μια πλαστογραφία της ταυτότητας μας, που δεν δικαιούμαστε. Αυτό το περιεχόμενο αποδίδω εγώ στον όρο “πολιτικός φιλελευθερισμός». Παράλληλα παρατηρώ μια προσπάθεια να ταυτιστεί ο όρος με τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο στρεβλή προσπάθεια αφού στο επίκεντρο του πολιτικού φιλελευθερισμού είναι ο άνθρωπος, αντίθετα με τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό που είναι η ιδεοληπτική επιβολή ενός εγχειριδίου «οικονομικής ορθοδοξίας», με τον άνθρωπο να είναι στο περιθώριο.

 

-Και τέλος, ένα ερώτημα από την τρέχουσα επικαιρότητα, αλλά με προβολή στο μέλλον. Οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική. Είστε υπέρ ή κατά μιας πιθανής συμπόρευσης των προοδευτικών δυνάμεων;

 

Θα μπορούσα να σας απαντήσω πολύ φειδωλά με μια ρητορική ερώτηση: με ποιό πρόγραμμα; Η απουσία προγραμματικών συμφωνιών και δεσμεύσεων οδηγούν σε πολιτικά εκτρώματα όπως η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που έχουν ως μοναδικό σκοπό το μοίρασμα της εξουσίας. Αυτές οι εξελίξεις είναι που στέλνουν ένα μεγάλο μέρος των προοδευτικών πολιτών εκτός πολιτικής διαδικασίας και στην αποχή. Άλλωστε αυτό που έχει λείψει από την προοδευτική παράταξη δεν είναι η διαχείριση της εξουσίας αλλά η δυνατότητα να φέρνει πραγματικές προοδευτικές αλλαγές. Για να αποκτήσουμε αυτή τη δυνατότητα πρέπει να έχουμε ένα ριζοσπαστικό και εφαρμόσιμο πολιτικό πρόγραμμα αλλά το κυριότερο κοινωνική στήριξη σε αυτό ώστε να μπορέσουμε να το εφαρμόσουμε. Ρήξεις με παγιωμένα συμφέροντα χωρίς κοινωνική στήριξη απλά δεν γίνεται, αλλά η κοινωνική στήριξη δημιουργείται στον δρόμο για τις εκλογές όχι στην εβδομάδα των διερευνητικών εντολών. Μια συναλλαγή με ανταλλαγή θέσεων εξουσίας πιθανώς να δημιουργήσει μια ακόμα κοινοβουλευτική πλειοψηφία αλλά με βεβαιότητα θα οδηγήσει σε ακόμα μια πολιτική ήττα της παράταξης μας, και δεν έχουμε ούτε εμείς ούτε η κοινωνία τη δυνατότητα να χάσουμε ακόμα μια φορά.