«ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ – ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ», Εκδ. Ακρίτας, 2005

Του Θανάση Μουσόπουλου

    Ένα σεβαστό και σημαντικό πρόσωπο, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος είναι στην επικαιρότητα αυτές τις μέρες για λόγους υγείας. Ένας Ιεράρχης του οποίου την πορεία παρακολουθώ με ενδιαφέρον και θαυμασμό τουλάχιστον από το 1972, στα χρόνια της δικτατορίας.

Ένα βιβλίο του που εκτίμησα αναφέρεται στην παγκοσμιοποίηση,  με τίτλο  «Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία». Το χρησιμοποίησα ως βοήθημα στο μάθημα της έκθεσης Ιδεών.

Τιμώντας τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο θα παρουσιάσω το εν λόγω έργο του και στη συνέχεια θα παραθέσω ένα εργοβιογραφικό σημείωμα (από το Διαδίκτυο).

*

«Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία», στο Οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:

«Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερο γίνεται λόγος για την ”παγκοσμιοποίηση”, με ποικίλες σημασιολογικές φορτίσεις κυρίως οικονομικές αλλά και πολιτιστικές. Πολλοί την εκλαμβάνουν ως προφανή πρόοδο. Άλλοι ως αναμφισβήτητη απειλή. Ανεξάρτητα πάντως από την ευφορία ή την ανησυχία με την οποία αντιμετωπίζεται το φαινόμενο, η παγκοσμιοποίηση είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη (. . .) Η οικουμενικότητα είναι μέσα στο αίμα των ορθοδόξων, το οποίο αδιάκοπα καθαίρεται από το αίμα του Χριστού, του Λυτρωτού του κόσμου. Στη θέση μιας παγκοσμιοποιήσεως που μετατρέπει λαούς και ανθρώπους σε πολτό χρήσιμο για τους οικονομικούς σκοπούς μιας ανώνυμης ολιγαρχίας, το ορθόδοξο βίωμα και όραμα προτείνει και καλεί σε προσπάθεια για κοινωνία αγάπης (. . .) Όταν σκέπτομαι την Ορθοδοξία στους επόμενους αιώνες, την οραματίζομαι ανοικτή στην εξέλιξη, στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται από την επιστήμη, την τέχνη, την τεχνολογία. Η θέση της Ορθοδοξίας δεν είναι στο περιθώριο της ιστορίας αλλά στο κέντρο των κοινωνικών ζυμώσεων, στην πρωτοπορία της προόδου (. . .)».

Στο βιβλίο αυτό ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος Γιαννουλάτος με τη γνώση και το κύρος που του δίνουν η στέρεα θεολογική και θρησκειολογική κατάρτισή του, η συμμετοχή επί σαράντα χρόνια σε διεθνή διαχριστιανικά και διαθρησκειακά συνέδρια, τα ερευνητικά ταξίδια σε όλες τις ηπείρους, η έμπρακτη ορθόδοξη μαρτυρία του σε πολλές χώρες και η προσωπική αποστολική του εμπειρία, εξέταζει τα θέματα: Προς παγκόσμια κοινότητα. Ορθοδοξία και δικαιώματα του ανθρώπου. Πολιτισμός και Ευαγγέλιο. Ο διάλογος με το Ισλάμ. Θεολογική κατανόηση των άλλων θρησκειών. Η δυναμική μιας καθολικής και συνεχούς αλλαγής. Παγκοσμιοποίηση και θρησκευτικό βίωμα.

*

•  Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου καί πάσης Ἀλβανίας (1992 ἑξ.) Ἀναστάσιος (Γιαννουλᾶτος) εἶναι Ὁμότιμος Καθηγητής τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (1991 ἑξ.) καί Ἐπίτιμο Μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν (2005 ἑξ.). Ἐπίσης Ἐπίτιμος Διδάκτωρ Θεολογίας ἤ Φιλοσοφίας 19 Πανεπιστημίων, Πανεπιστημιακῶν Σχολῶν ἤ Τμημάτων (Ἑλλάδος, Η.Π.Α., Ρουμανίας, Κύπρου, Γεωργίας, Ἀλβανίας, Ἰταλίας).
•  Γεννήθηκε στόν Πειραιά, 4 Νοεμβρίου 1929. Ἀριστοῦχος πτυχιοῦχος καί διδάκτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Σπούδασε Θρησκειολογία, Ἱεραποστολική καί Ἐθνολογία στά Πανεπιστήμια Ἁμβούργου καί Μαρβούργου τῆς Γερμανίας ὡς μεταπτυχιακός ὑπότροφος τοῦ Ἱδρύματος Alexander von Humboldt. Ὁμιλεῖ ἀγγλικά, γαλλικά, γερμανικά· διαβάζει λατινικά, ἰταλικά, ἱσπανικά, ἀλβανικά.
•  Μελέτησε τό Ἰσλάμ, τόν Βουδδισμό, τόν Ταοϊσμό, τόν Κομφουκιανισμό καί τά Ἀφρικανικά Θρησκεύματα, σέ χῶρες ὅπου ἀκμάζουν αὐτές οἱ θρησκεῖες.
•  Διετέλεσε Καθηγητής τῆς Ἱστορίας τῶν Θρησκευμάτων τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (1972-91), Κοσμήτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς (1982-86) καί Ἀντεπιστέλλον Μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν (1993-2005).
•  Συγγραφέας 24 βιβλίων καί πλέον τῶν 200 μελετῶν καί ἄρθρων θεολογικοῦ ἤ θρησκειολογικοῦ περιεχομένου. Ἔργα του ἔχουν μεταφρασθεῖ σέ 17 γλῶσσες.
•  Χειροτονήθηκε διάκονος (1960), πρεσβύτερος (1964) καί Ἐπίσκοπος Ἀνδρούσης (1972) γιά τή θέση τοῦ Γενικοῦ Διευθυντοῦ τῆς «Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος» (1972-1991).
•  Πρωτοστάτησε στή σύγχρονη ἀναζωπύρωση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς. Ὡς Τοποτηρητής τῆς Μητροπόλεως Εἰρηνουπόλεως (Κένυα, Τανζανία, Οὐγκάντα), τήν περίοδο 1981-1990, ἀνέπτυξε εὐρύτατο ἱεραποστολικό καί κοινωνικό ἔργο. Ἀναγνωρίσθηκε «Μέγας Εὐεργέτης τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας» (2009).
•  Ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας, κατόρθωσε, παρά τίς τεράστιες δυσκολίες, νά ἀνασυστήσει ἀπό τά ἐρείπια τή διαλυμένη ἐπί 23 ἔτη Ὀρθόδοξο Αὐτοκέφαλο Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας. Συγχρόνως ἀγωνίσθηκε γιά τήν ἄμβλυνση τῶν ἀντιθέσεων στά Βαλκάνια.

Τό 2000, ὕστερα ἀπό πρόταση τριάντα τριῶν (33) Τακτικῶν Μελῶν τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν καί πολλῶν προσωπικοτήτων τῆς Ἀλβανίας, ὑπῆρξε ὑποψήφιος γιά τό Νόμπελ Εἰρήνης.

•  Ἐπανειλημμένως ἔχει ἐκλεγεῖ σέ διακεκριμένες θέσεις διεθνῶν Ὀργανισμῶν, ὅπως Πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς Παγκοσμίου Ἱεραποστολῆς καί Εὐαγγελισμοῦ (1984-89)· Ἀντιπρόεδρος τῆς Συνελεύσεως τῶν Εὐρωπαϊκῶν Ἐκκλησιῶν (2003-09)· Πρόεδρος τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκ-κλησιῶν (2006-2013)· Ἐπίτιμος Πρόεδρος τῆς «Παγκοσμίου Διασκέψεως τῶν Θρησκειῶν γιά τήν Εἰρήνη» (2006 ἑξ.).
•  Ἔχει τιμηθεῖ μέ 27 βραβεῖα καί παράσημα διαφόρων χωρῶν καί Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, μεταξύ τῶν ὁποίων τόν Μεγαλόσταυρο τοῦ Τάγματος Τιμῆς τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας (1997), τό Athenagoras Human Rights Award (Νέα Ὑόρκη 2001), τό βραβεῖο «διακεκριμένων δραστηριοτήτων γιά τήν ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐθνῶν» (Μόσχα 2006), τό ἀνώτατο παράσημο τῆς Δημοκρατίας τῆς Ἀλβανίας «Γεώργιος Καστριώτης – Σκεντέρμπεη».
•  Ἡ συμβολή του στήν ἐπιστήμη, τή σύγχρονη χριστιανική μαρτυρία, τή διαχριστιανική προσέγγιση, τόν διαθρησκειακό διάλογο καί τήν εἰρηνική συνύπαρξη λαῶν καί θρησκειῶν ἔχει διεθνῶς ἀναγνωρισθεῖ.

*

  Εύχομαι τα καλύτερα για την υγεία του.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, 22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2025