Ποιες είναι οι προοπτικές ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και πιθανοί κίνδυνοι για το Κυπριακό

Είναι χαρακτηριστικό, γράφει, ότι, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, στο άκουσμά του το χαρακτήρισε «win-win», προσθέτοντας πως «οι προοπτικές που θα δημιουργούσε μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν τεράστιες». Ο Ν. Χριστοδουλίδης συζήτησε το σχέδιό του και με τον νέο Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε. Πρώτος στόχος είναι «η θεσμοθέτηση της σχέσης της Κυπριακής Δημοκρατίας με το ΝΑΤΟ, με τη συμμετοχή της σε σημαντικό Οργανισμό που θεωρείται προθάλαμος της ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία». Αυτός ο σημαντικός Οργανισμός είναι ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη (PfP). Να σημειώσουμε ότι ο Ν. Αναστασιάδης είχε δεσμευτεί (2013) να εντάξει την Κυπριακή Δημοκρατία στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, ως προστάδιο πιθανής ένταξης στο ΝΑΤΟ.

Για να ενταχθεί η Κύπρος στο ΝΑΤΟ, πρέπει να προηγηθεί ένταξη στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, που είναι παρακλάδι της Συμμαχίας. Οι βασικοί στόχοι του PfP εστιάζονται στους εξής άξονες: >Αμοιβαία Ενίσχυση Ασφάλειας: Δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και τις συνεργαζόμενες χώρες. >Προώθηση Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων. >Δημοκρατικός Έλεγχος Στρατού: Υποστήριξη των χωρών στη θέσπιση δημοκρατικών αρχών για την οργάνωση και λειτουργία των ενόπλων δυνάμεών τους. Σε ανάλυσή του (11/10/2022), ο Φοίβος Κλόκκαρης, αντιστράτηγος ε.α., και με αφορμή την άρση του αμερικανικού εμπάργκο στην πώληση όπλων στην Κύπρο, υπεδείκνυε ότι η Κυβέρνηση έπρεπε το ταχύτερο να υποβάλει αίτηση ένταξης στον PfP.

«Η ένταξη ενός κράτους στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη», έγραφε, «προϋποθέτει υπογραφή συμφωνίας ασφαλείας (security agreement) με το ΝΑΤΟ. Η μη συμμετοχή της Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη έχει αρνητικές επιπτώσεις, οι κυριότερες των οποίων είναι: «Υφίσταται περιορισμούς στη συμμετοχή της, στον πυλώνα της ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας) της ΕΕ. Δεν έχει ισότιμη συμμετοχή με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ στον πολιτικοστρατιωτικό διάλογο EE-ΝΑΤΟ, για θέματα ασφάλειας που την ενδιαφέρουν.

>Δεν κοινοποιούνται στην Κύπρο διαβαθμισμένες πληροφορίες ΝΑΤΟ για θέματα ασφάλειας, που ενδιαφέρουν την Κύπρο. Είναι το μοναδικό κράτος-μέλος της ΕΕ, που δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της ΕΕ όταν χρησιμοποιείται υποδομή ΝΑΤΟ, επειδή δεν είναι μέλος τού PfP. >Αποκλείεται η συμμετοχή της Κύπρου σε επιλεγμένα προγράμματα που προσφέρονται από το ΝΑΤΟ στις χώρες τού PfP, επειδή η Κύπρος δεν είναι μέλος του».

Η πρώτη αναφορά για πιθανή ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, όπως αποκάλυψε η εκλεκτή ερευνήτρια-δημοσιογράφος, Φανούλα Αργυρού (23/3/2022), έγινε τον Σεπτέμβριο του 1951, κατά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Οτάβα του Καναδά. Με την επικείμενη, τότε, ένταξη της Ελλάδος και της Τουρκίας στη Συμμαχία, οι Αμερικανοί, σύμφωνα με βρετανικό έγγραφο (Οκτώβριος 1951), πρότειναν και την ένταξη της υπό βρετανική κατοχή, Κύπρου. Την τελευταία στιγμή αντέδρασαν οι Γάλλοι, οι οποίοι απαίτησαν ένταξη της Τυνησίας, με αποτέλεσμα οι Αμερικανοί να αποσύρουν το αίτημά τους. Μετά την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, έγινε η «Συμφωνία Κυρίων», των Πρωθυπουργών της Ελλάδος και της Τουρκίας, Καραμανλή και Μεντερές. Στην παρ.1 αναφερόταν:

«Η Ελλάς και η Τουρκία θα υποστηρίξουν την είσοδον της Δημοκρατίας της Κύπρου εις το ΝΑΤΟ. Η εγκατάστασις Βάσεων του ΝΑΤΟ εις την νήσον, ως και η σύνθεσις αυτών, εξαρτάται εκ της συμφωνίας των». Ο Μακάριος αρχικά τασσόταν υπέρ στροφής προς την Δύση και ένταξης στο ΝΑΤΟ. Λίγο πριν από την σύγκληση της Διάσκεψης της Ζυρίχης, είχε δηλώσει ότι «ήτο προς το απόλυτον συμφέρον των Κυπρίων το να συμμετάσχη η ανεξάρτητος Κύπρος εις την αμυντικήν συμμαχίαν του ΝΑΤΟ». Η στάση, όμως, της Δύσης και του ΝΑΤΟ έναντι του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και, αργότερα, κατά την τουρκική εισβολή, προκάλεσε τα αισθήματα των Κυπρίων.

Σήμερα, οι δύο από τις ΝΑΤΟϊκές εγγυήτριες είναι κατοχικές δυνάμεις: Η Τουρκία κατέχει το 37% της Κύπρου και η Βρετανία διατηρεί «κυρίαρχες Βάσεις» και άλλες διευκολύνσεις. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, πιστός συνεχιστής της πολιτικής Αναστασιάδη, έκαμε πλήρη στροφή προς τις ΗΠΑ. Αμερικανοί στρατιωτικοί κατασκευάζουν μεγάλο ελικοδρόμιο στο Μαρί, ενώ φαίνεται να υπάρχουν σχέδια για επέκταση της αεροπορικής βάσης Α. Παπανδρέου στην Πάφο, για μόνιμη στάθμευση αμερικανικών στρατευμάτων. Η Κύπρος αμερικανοποιείται.

Είναι εφικτή πιθανή ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ; Υπό τις παρούσες συνθήκες, όχι. Ο σοβαρότερος λόγος είναι η άρνηση της Τουρκίας. Δεν θα ήθελε επ’ ουδενί υπαγωγή του Αττίλα υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ και ουσιαστικά αναίρεση της κατοχής. Από την άλλη, είναι σίγουρο ότι η Τουρκία θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα και στη Συμμαχία, αν η Κύπρος εντασσόταν σε αυτήν. Ακόμα και αν συναινούσε, είναι σίγουρο ότι θα απαιτούσε σοβαρά, γνωστά ανταλλάγματα στο Κυπριακό. Εξάλλου, οι Βρετανοί θα εκχωρούσαν τις Βάσεις τους στον έλεγχο των Αμερικανών και να χάσουν το τελευταίο προπύργιό τους στη Μέση Ανατολή; Είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο, αφού ήδη η Βάση Ακρωτηρίου χρησιμοποιείται από τους Αμερικανούς.

Υπάρχει και μια άλλη, πολύ σημαντική παράμετρος: Ποια θα είναι η πολιτική του νέου Αμερικανού Προέδρου, Τραμπ, έναντι της Τουρκίας και της Ελλάδος; Οι ΗΠΑ θα επιδιώξουν όπως τα «ήρεμα νερά» στα Ελληνοτουρκικά συμβάλουν στην επίλυση του Κυπριακού, σε συνάρτηση προς επίτευξη συμφωνίας στο Παλαιστινιακό και ειρήνευση στη Μ. Ανατολή. Ο στόχος της Ουάσιγκτον είναι όπως επικρατήσει ειρήνη στην Αν. Μεσόγειο, ώστε να αφοσιωθεί απερίσπαστα με τον κινεζικό δράκο και την ρωσική αρκούδα. Με την πρότασή του, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης παίζει ένα επικίνδυνο πόκερ. Ενδέχεται να μετατραπεί σε μπούμερανγκ και να πλήξει ανεπανόρθωτα την Κύπρο. Διότι, πέραν του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και των Βρετανών είναι και η Ρωσία, η Κίνα, η ΕΕ και άλλοι ισχυροί διεθνείς δρώντες, που δεν θα ήθελαν την Κύπρο ελεγχόμενη από την Τουρκία.