ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ (1934 – 2024)

Σήμερα έφυγε από τη ζωή ο Πέτρος Θεοχαρίδης (1934-2024) – Καλό ταξίδι!

Είχα την τύχη και χαρά να γνωρίσω τον Πέτρο το 1970 στο γραφείο του Στέφανου Ιωαννίδη. Μιλήσαμε για την πομακική κουλτούρα και είδα τις μεταφράσεις ορισμένων τραγουδιών των Πομάκων.

Ο Πέτρος Δ. Θεοχαρίδης, γεννήθηκε στα Άθυρα Γιαννιτσών του νομού Πέλλης, 2-12-34. Οι γονείς του ήταν πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη (1923). Μετά το Δημοτικό (Άθυρα), το Γυμνάσιο (Κουφάλια) και τις στρατιωτικές υποχρεώσεις του φοίτησε στην παιδαγωγική Ακαδημία, Θεσ/νίκης. Στη διάρκεια της φοίτησής

του στην Ακαδημία έλαβε υποτροφία κι έγραψε βιβλίο για τον αναλφαβητισμό που βραβεύτηκε από το Βασιλ. Εθνικό Ίδρυμα και το Υπουργείο Εθν. Παιδείας, με το “ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ” (1961). Με τη σύζυγό του Αφεντούλα, υπάλληλο του Εθνικού Οργανισμού Πρόνοιας απέκτησε το γιο του Διονύοη, τώρα οικονομολόγο. Διορισμένος δάσκαλος στο Νομό Ξάνθης (1964-1975) ο Π. Θεοχαρίδης υπηρέτησε 12 χρονιά σε μουσουλμανικά σχολεία. Στο ιδιότυπο έργο του, ως δάσκαλος

σε μουσουλμανικό σχολείο, προσπάθησε ν’ ανταποκριθεί κατά το δυνατό καλύτερα. Πρώτη του ανάγκη και χρέος στάθηκε η ενημέρωση. Την αναζήτησε και προσπάθησε να τη μεταδώσει και αξιοποιήσει.

Η πορεία του ήταν θεαματική στον χώρο αυτό. Εξέδωσε πολλά σημαντικά έργα.

Το 1995 το ΠΑΚΕΘΡΑ εξέδωσε το περίφημο έργο του Θεοχαρίδη “ΠΟΜΑΚΟΙ” για το οποίο ο Γ. Παύλος γράφει:

“Το βιβλίο αυτό είναι καρπός της αγάπης του νεαρού δασκάλου Πέτρου Θεοχαρίδη τόσο για τους Πομάκους της Θράκης όσο και για την Θράκη και την Ελλάδα γενικότερα. Κι εκπονήθηκε όταν ο ίδιος πριν 30 περίπου χρόνια ευρέθη και έζησε στην ορεινή περιοχή της Ξάνθης ως νεοδιόριστος δάσκαλος.

Πρέπει δε να πούμε πως η λαογραφική αυτή μελέτη του Π. Θεοχαρίδη δεν υπολείπεται σε τίποτε ώστε να αποτελεί μία πρωτότυπη ερευνητική εργασία, μάλιστα πολύπλευρη και πολυδιάστατη, καλύπτοντας όλες τις πτυχές μιας άγνωστης σε πολλούς κοινωνικής ομάδας όπως είναι οι Πομάκοι της περιοχής της Ροδόπης. Από την άποψη αυτή καταλαβαίνει κανείς τι μπορεί να πραγματοποιήσει ο ενθουσιασμός και η αγάπη για την επιστήμη αλλά και τους ανθρώπους συνδυαζόμενα μάλιστα με το ήθος και την εργατικότητα του συγγραφέως”.

Ανάμεσα στα άλλα έργα του αναφέρω: ” Ανέκδοτες ηχογραφήσεις στα πομακοχώρια της Ξάνθης. (2018). Έκδοση του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Ν. Ξάνθης.

Πρόλογος Μ.Γ. Βαρβούνη, Επιμέλεια – Μετάφραση – Σχόλια Φεχρή Ιμάμ και Νικόλαου Θ. Κόκκα, Μουσικές μεταγραφές του Ιωάννη Κακάρα. Το βιβλίο συνοδεύεται από cd με 117 ηχογραφημένα πομάκικα τραγούδια.

” Πραγματικά η νέα έκδοση του Πολιτιστικού Συλλόγου Πομάκων Ν. Ξάνθης έρχεται να αποκαλύψει έναν κρυμμένο μουσικό θησαυρό από την οροσειρά της Ροδόπης. Πρόκειται για το βιβλίο του Πέτρου Θεοχαρίδη με τίτλο: «Ανέκδοτες ηχογραφήσεις στα πομακοχώρια της Θράκης. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται 117 δημοτικά τραγούδια των Πομάκων της ορεινής Ξάνθης, όπως ηχογραφήθηκαν το 1968 από το δάσκαλο Πέτρο Θεοχαρίδη. Παρουσιάζονται επίσης δέκα θρησκευτικοί ύμνοι της ισλαμικής θρησκείας που ηχογράφησε ο Π. Θεοχαρίδης. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν οι μουσικές μεταγραφές ορισμένων τραγουδιών και τα κείμενα 21 τραγουδιών που είχε καταγράψει ο Π. Θεοχαρίδης αλλά δεν τα είχε ηχογραφήσει. Παρατίθενται επίσης πίνακας κυρίων ονομάτων, κατάλογος εθνωνύμων, πίνακας γεωγραφικών θέσεων, ευρετήριο λεξιλογίου, θεματική ταξινόμηση αλλά και αλφαβητικός κατάλογος των τραγουδιών. Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα dvd που περιλαμβάνει το ψηφιακό υλικό του Πέτρου Θεοχαρίδη από τα πομακοχώρια της Ξάνθης. Το υλικό είναι χωρισμένο σε έξι φακέλους, που αντιστοιχούν σε έξι δίσκους (cds), έτσι ώστε να μπορούν να εγγραφούν σε cds από τους αναγνώστες που το επιθυμούν”

Για το έργο του ο Π. Θεοχαρίδης τιμήθηκε με το Βραβείο της ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ στις 31 Δεκεμβρίου 1996.

Ο Νίκος Κόκκας, που μελέτησε και παρουσίασε το έργο του Πέτρο Θεοχαρίδη, αποχαιρετώντας τον γράφει:

“Ο Πέτρος Θεοχαρίδης ήταν ένας ακούραστος εργάτης του πνεύματος. Το ερευνητικό και συγγραφικό του έργο αποτελεί σταθμό στην καταγραφή της πολιτιστικής κληρονομιάς των Πομάκων της Θράκης, στους οποίους αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του.

Η επιστήμη της Λαογραφίας τού οφείλει πολλά. Το ίδιο και η Θράκη. Και πιο πολλά του οφείλουν οι επερχόμενες γενιές ερευνητών που θα αντλήσουν πολύτιμα στοιχεία από το πολυσχιδές έργο του”.

Καλό ταξίδι Πέτρο!

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2024