«Από την καθ’ ημάς Ανατολή στην Ελληνική Πατρίδα»
Έκδοση Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, 2023, σελ. 450
Του Θανάση Μουσόπουλου
Είχα τη χαρά και τιμή να δεχθώ τον τόμο «Από την καθ’ ημάς Ανατολή στην Ελληνική Πατρίδα» (Έκδοση Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, 2023, σελ. 450). Πρόκειται για ένα συλλογικό τόμο του ΕΙΠ που επιμελήθηκε ο Χάρης Μελετιάδης και περιέχει, εκτός του Χαιρετισμό της Υπουργού Πολιτισμού και το Προλογικό σημείωμα του Ν. Α. Κούκη προέδρου του Ιδρύματος, δεκαπέντε εμπεριστατωμένα επιστημονικά άρθρα.
«Η έκδοση συνιστά μια σοβαρή διερεύνηση σημαντικών πτυχών της μικρασιατικής περιπέτειας, η οποία είχε ως θλιβερή απόληξη την καταστροφή του μικρασιατικού ελληνισμού. H εγκατάσταση των προσφύγων και η ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία αποδείχθηκε ένα τιτάνιο έργο. Οι Μικρασιάτες αντιμετώπισαν τεράστιες δυσκολίες, αλλά σταδιακά, παρά τις αντιξοότητες, πρόκοψαν και αναζωογόνησαν την Ελληνική Πατρίδα» ανέφερε το Ίδρυμα κατά την επίσημη παρουσίαση του τόμου.
Ο Νίκος Α. Κούκης, εξάλλου, στο οπισθόφυλλο του βιβλίου γράφει: «Ο παρών τόμος συνιστά μια σοβαρή διερεύνηση σημαντικών πτυχών της μικρασιατικής περιπέτειας, η οποία είχε ως θλιβερή απόληξη την καταστροφή του μικρασιατικού ελληνισμού. Η συντριβή του 1922 μπορεί να συγκριθεί μόνο με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Η Μικρά Ασία αποτέλεσε την καρδιά του Βυζαντινού Κράτους και το ξερίζωμα του ελληνισμού από τόπους όπου η μακραίωνη ελληνική παρουσία είναι εμφανής στα αρχαία και βυζαντινά μνημεία εκλαμβάνεται δικαίως ως ένα τρομακτικό γεγονός. Από την άλλη, η εγκατάσταση των προσφύγων και η ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία αποδείχθηκε ένα τιτάνιο έργο. Οι Μικρασιάτες αντιμετώπισαν τεράστιες δυσκολίες, αλλά σταδιακά, παρά τις αντιξοότητες, πρόκοψαν και αναζωογόνησαν την Ελληνική Πατρίδα. Τους οφείλουμε πολλά».
Από τις εργασίες του τόμου ξεχώρισα και αναφέρω:
– Οι Μεγάλες Δυνάμεις και η Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922 – Εμμανουήλ Κούμας, Επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
– Η Δίκη των « Έξι»: Ιστορικές ρίζες και πολιτικό αποτύπωμα ενός «δικαστικού φόνου» – Αθανάσιος Διαμαντόπουλος, Ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου
– Η προκλητική παραβατικότητα της Τουρκίας κατά την εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάννης ως προς το ζήτημα των μειονοτήτων – Προκόπιος Παυλόπουλος, Τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ακαδημαϊκός, επίτιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
– Πρόσωπα και θέματα του μικρασιατικού κύκλου στη Νεοελληνική Λογοτεχνία – Βασίλης Βασιλειάδης, Επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης [για το άρθρο αυτό θα ασχοληθώ σε ξεχωριστό κείμενό μου].
Ο τόμος κυκλοφορεί στο εμπόριο και αξίζει τον κόπο να τον μελετήσει όποιος/όποια ενδιαφέρεται για τη Μικρασιατική Πληγή.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2024
