Η χαμηλή γονιμότητα δεν προέρχεται τόσο από την προτεραιότητα της καριέρας αλλά από την έντονη οικονομική ανασφάλεια, την κακή αγορά εργασίας, και το αυξανόμενο κόστος ζωής
Το πληθωριστικό κύμα παγκοσμίως αλλά και στην χώρα μας ξεκίνησε αρχές του 2021, εν μέσω πανδημίας και πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Έκτοτε, οι Έλληνες πολίτες έρχονται αντιμέτωποι με συνεχείς ανατιμήσεις, ενώ παράλληλα είναι απροστάτευτοι απέναντι στην αισχροκέρδεια.
Ο μέσος νέος Έλληνας πολίτης πασχίζει να βγάλει το μήνα δουλεύοντας όλη μέρα, μερικές φορές και δυο δουλειές, ενώ η οικονομική αβεβαιότητα κάνει ακόμη πιο έντονη την ανάγκη οικονομικής ανεξαρτησίας. Αυτό αποτρέπει πολλούς νέους να κάνουν ένα καθοριστικό βήμα στην ζωή τους, όπως είναι η δημιουργία οικογένειας. Ένα απλό παράδειγμα – όπως πρόσφατα επιβεβαιώνεται από έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού – οι Έλληνες γονείς πληρώνουν το βρεφικό γάλα τρεις φορές πιο πάνω σε σύγκριση με τους Σουηδούς ή τους Φινλανδούς.
Η Ελλάδα μετά από την χαμένη δεκαετία οικονομικής κρίσης βρίσκεται αντιμέτωπη με βαθιά κρίση υπογεννητικότητας. Αυτός ο φαύλος κύκλος χαμηλών εισοδημάτων και άγχους καθημερινής επιβίωσης – το οποίο δυσκολεύει την φυσιολογική σύλληψη ακόμα και σε υγιείς οργανισμούς –αναγκάζει τους νέους να αναβάλλουν συνεχώς τα όποια σχέδια τους. Δυστυχώς, αυτό συμβάλλει τα μέγιστα στην επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος με μείωση του πληθυσμού, λόγω μειωμένου αριθμού γεννήσεων, μετά από πρόσφατες έρευνες οι προβλέψεις για το πληθυσμό της Ελλάδας το 2050 θα ανέρχεται στα 9 εκατομμύρια.
Αυτή η χαμηλή γονιμότητα δεν προέρχεται τόσο από την προτεραιότητα της καριέρας – παρόλο που υπάρχει και αυτή η παράμετρος – αλλά από την έντονη οικονομική ανασφάλεια, την κακή αγορά εργασίας, και το αυξανόμενο κόστος ζωής. Θεμελιώδεις παράγοντες που επηρεάζουν την υπογεννητικότητά είναι: κόστος ζωής, μη ισότιμη προστασία της καριέρας των νέων, έλλειψη οικονομικής υποστήριξης των ζευγαριών. Η λύση αυτών των προβλημάτων, προϋποθέτει στοχευμένες δαπάνες για την ενίσχυση της γονιμότητας, και την κατανόηση της άμεσης σύνδεσης μεταξύ της αγοράς εργασίας και της οικογένειας.
Η περιβόητη κυβέρνηση του 41%, με τις πολλές επιτυχίες και την επιβράβευση της ακόμη και από τον Economist, μήπως θα μπορούσε να ξεκινήσει με την μείωση του κόστος ζωής, προτού ανησυχήσει για τις διάφορες λίστες επιτυχίας; Η παρέμβαση μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. με κανονιστικές παρεμβάσεις, στοχεύοντας στον περιορισμό μονοπωλίων – καρτέλ σε συγκεκριμένους κλάδους, και ουσιαστική προστασία ανταγωνισμού. Η κυβέρνηση αντί αυτού πήρε την έτοιμη συνταγή από την προηγούμενη κυβέρνηση με τα «καλάθια» και οι διαδικασίες ελέγχου από την επιτροπή ανταγωνισμού έμειναν «στο ράφι». Για να δούμε αν τα μέτρα που ανακοίνωσε ο κύριος Σκρέκας θα τα εφαρμόσει ή και αυτά θα μείνουν στο συρτάρι!
Προφανώς, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η πολιτική αντιμετώπιση της μείωσης της αγοραστικής δύναμης είναι πολύπλοκη και πρέπει να προσαρμόζεται στις συγκεκριμένες συνθήκες και ανάγκες κάθε κοινωνίας. Όμως, το κοκτέιλ πληθωρισμός και αισχροκέρδεια συνιστά τη θέσπιση αυστηρότερων κανονισμών και συνεχών ελέγχων απαραίτητη.
Εν κατακλείδι, οι αποφάσεις τεκνοποίησης εξαρτώνται άμεσα από τις προοπτικές καριέρας και αύξησης του μέσου εισοδήματος των νέων, όμως, κάθε άνθρωπος έχει τους δικούς του λόγους και προτεραιότητες στη ζωή του. Συγκεκριμένες δράσεις θα πρέπει να απασχολήσουν ιδιαίτερα την τωρινή κυβέρνηση και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, είτε βρίσκονται στο υπουργείο Οικονομικών είτε στο νεοσυσταθέν υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
Η Ελλάδα έχασε μια δεκαετία με την κρίση χρέους, ας μην χάσει άλλη μια δεκαετία από τον πληθωρισμό και την αισχροκέρδεια.
*Η Ντελή Ιμπραήμ Μπερρήν είναι Οικονομικός Σύμβουλος
