Το βιβλίο «Δύο διαφορετικές μέρες – ΙΙ. Σεβασμός στη διαφορετικότητα» του Τάσου Κωνσταντινίδη, γιατί: “όλοι διαφορετικοί / όλοι ίσοι”

Εισήγηση 25/11/2023 Ακαδημία Ποδοσφαίρου Α.Ο Βιστωνίδας

1.

   Ο νομπελίστας ηθολόγος Κόνραντ Λόρεντς στο βιβλίο του «Τα οχτώ θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας» (1973), ανάμεσα στα άλλα σημαντικά, υποστηρίζει ότι «Ο υπερπληθυσμός ακυρώνει την ικανότητα της ανθρώπινης επαφής και απελευθερώνει τα επιθετικά ένστικτα»,  διαπιστώνει πως υπάρχει «απώλεια της ευαισθησίας και αντικατάστασή της από τη βία», καθώς και «διαζύγιο με τις ηθικές αξίες και χάσμα ανάμεσα στις γενεές».

  Κάνουμε το λάθος να έχουμε ταυτίσει την παράδοση με τη συντηρητικότητα, και θεωρούμε ότι κάθετι  καινοτόμο / επαναστατικό πρέπει να είναι απαλλαγμένο από τις «παλιές ιδέες».

2.

  Συχνά διατυπώνω την άποψη ότι ο Αθλητισμός είναι τομέας του Πολιτισμού που όταν συνυπάρχουν και συλλειτουργούν σωστά οδηγούν στον Ανθρωπισμό.

  Η αρθρογράφος Αντωνία σε σχετικό κείμενό της σημειώνει: «Ο αθλητισμός, όταν δεν είναι συνδεδεμένος με την βία των φιλάθλων ή τα ντόπινγκ, διέπει όλες τις αξίες του πολιτισμού. Ο πολιτισμός μέσα από όλα τα έργα του κάνει μία αναζήτηση στην ανθρώπινη φύση, ζωή και ιστορία, έχοντας ως σκοπό την ανάδειξη του αγώνα όλων των ανθρώπων για την εύρεση της ευτυχίας, των αξιών και της απόλυτης ευημερίας στην ζωή τους. Κι ο αθλητισμός σε αυτό ακριβώς το κομμάτι ταιριάζει με τον πολιτισμό, γιατί πέρα από ένα ευχάριστο τρόπο διασκέδασης, παράλληλα, εξευγενίζει το σώμα, την ψυχή και το πνεύμα».

   Μου έκανε τρομερή εντύπωση κάτι που λέγει ο Αλμπέρ Καμύ, 1913-1960, Γάλλος συγγραφέας, Νόμπελ 1957 (στα νιάτα του ήταν τερματοφύλακας): «Όλα όσα ξέρω για την ηθική και την αίσθηση καθήκοντος τα έχω μάθει από το ποδόσφαιρο».

3.

  Όταν ήμουν παιδί μου άρεσε το ποδόσφαιρο και έπαιζα, σε αλάνες και στους δρόμους. Μου δόθηκε η ευκαιρία να θυμηθώ και να παραθέσω ένα ποίημα που έγραψα Το 2020 όταν έφυγε από τούτη τη ζωή ο Ντιέγκο Μαραντόνα:

Ποδόσφαιρο στο δρόμο

Ήταν απομεσήμερο /  σ’ ένα κενό, / ανάμεσα στο πρωινό και / στο απογευματινό μάθημα, / στου Άη Γιώργη το στενό, / που μπάλα παίζαμε / της τάξης τα παιδιά.

Τρέχαμε εδώ κι  εκεί, / πάνω κάτω / να βάλουμε γκολ –

να πάμε στο σπίτι / χαρούμενοι να φάμε.

Θυμάμαι τη μέρα που έβαλα γκολ / με μια ξαφνική επίθεση,

από τ’ αριστερά.

Το γκολ αυτό έμεινε στη μνήμη μου / με δόξα να στέκομαι αργότερα / απέναντι στον Ψηλό Αντωνιάδη

που ήμασταν στην ίδια ομάδα.

Και τώρα, εξήντα χρόνια μετά, / να νιώθω τον Ντιέγκο σύντροφο / στα γκολ και στους αγώνες.

Κάθε αγώνα σύντροφοι, / στο δρόμο. (ΘΜ, ΝΟΕΜΒΡΗΣ 2020)

4.

  Παρουσιάζοντας το βιβλίο του Τάσου Κωνσταντινίδη για τη Διαφορετικότητα, επιβάλλεται να κατονομάσουμε σε ποια σημεία μπορούμε να δούμε διαφορές στην ανθρώπινη κοινωνία. Διαφορές υπάρχουν στο φύλο, στη φυλή, στη γλώσσα, στη θρησκεία, στην τάξη, στη μόρφωση, στην εργασία. Τρεις όροι (σεξισμός, ρατσισμός, ταξισμός) περιγράφουν τη διαφορετικότητα. Ένα παράδειγμα σεξισμού, σε ένα μεικτό κοινό, λέμε «μαθητές», ενώ τα κορίτσια είναι πολλές φορές περισσότερα…

Όσον αφορά τη σωματική και ψυχική κατάσταση τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιούμε για ορισμένα άτομα τον όρο ΑΜΕΑ. Με πολλή συγκίνηση ακούω επίσης τον όρο «Συμπερίληψη», σε ένα θέατρο ή άθλημα συμμετέχουν αρτιμελείς και κάποιοι/κάποιες με το αναπηρικό αμαξίδιο. Είναι πρόοδος του πολιτισμού.

5.

  Θα πούμε λίγα λόγια για τον δημιουργό του παρουσιαζόμενου βιβλίου.

Ο Τάσος Κωνσταντινίδης γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1974 και μεγάλωσε στον Πολύσιτο. Έχει καταγωγή από την Ανατολική Θράκη, τη Ραιδεστό, τα Μάλγαρα και την Αδριανούπολη. Υπηρετεί στο Πυροσβεστικό Σώμα από το 1999. Πρόσφατα αποφοίτησε πρώτος από τη Σχολή Αξιωματικών Πυροσβεστικής Ακαδημίας. Είναι φοιτητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης. Διαθέτει άδεια διδασκαλίας από το Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος για ιδιωτικές ή δημόσιες σχολές ή άλλα εν γένει εκπαιδευτικά ιδρύματα. Παλιότερα ήταν επαγγελματίας ποδοσφαιριστής στην ΠΑΕ Α.Ο Ξάνθη, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Παλαιμάχων Ποδοσφαιριστών ΠΑΕ Ξάνθη (2015 –  2016), Πρόεδρος του Πολιτιστικού και Αθλητικού Συλλόγου Πυροσβεστών Ν. Ξάνθης (2016 – 2021) που ανέπτυξε πλούσια φιλανθρωπική, πολιτιστική και αθλητική δράση. Από το 2022 είναι Πρόεδρος του Συλλόγου Εθελοντών Αιμοδοτών «Άπλωσε το χέρι σου» και του Συλλόγου Φίλων του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης. Ζει στην Ξάνθη και είναι παντρεμένος με την Αναστασία Χατζοπούλου και έχουν μαζί τρία παιδιά, τον Δημήτρη, τον Στέφανο και τον Παναγιώτη.

  Έχει συγγράψει και έχει εκδώσει το 2018 το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο «Δύο διαφορετικές μέρες- ένα βιβλίο κατά των νταήδων», το 2019 ακολούθησε το δεύτερο βιβλίο με τίτλο «Δύο διαφορετικές μέρες, σεβασμός στην διαφορετικότητα», ενώ το 2022 έχουμε το τρίτο βιβλίο του Τάσου Κωνσταντινίδη με τίτλο «Σεισμός: ο χορός της γης». Υπάρχει έτοιμο βιβλίο για τις Πυρκαγιές, καθώς και ποιητική συλλογή με ποιήματα του Τάσου και δικά μου, «Ποιητικοί Διάλογοι».

  Με τα βιβλία του ο συγγραφέας απευθύνεται σε παιδιά και, κατά βάση,  πιστεύει ότι μπορεί ο καθένας, η καθεμιά μας να δράσει για τις διαφορετικές μέρες, για τις καλύτερες μέρες,  για την αλλαγή του κόσμου. Ο Τάσος είναι στρατευμένος στον αγώνα αυτό.

6.

Πιστεύω ότι καλό είναι αυτό το βιβλίο που παρουσιάζομε – όπως και άλλα – να τα διαβάζουμε μαζί με τα παιδιά μας. Το ίδιο ισχύει και για τις τηλεοπτικές και τις προβολές του διαδικτύου. Να τα συζητούμε μαζί τους. Με την ευκαιρία, βέβαια, να σημειώσω πόσο σημαντικό είναι να κυκλοφορούν στο σπίτι μας λογοτεχνικά βιβλία, να μας βλέπουν τα παιδιά ότι διαβάζουμε και όλα τα σχετικά θέματα.

7..

O συγγραφέας στο νέο του έργο απευθύνεται στα παιδιά και μιλά για τις διάφορες μορφές διακρίσεων, με άλλα λόγια το ρατσισμό που σε μεγάλη έκταση, από τα πιο απλά ως τα πιο σύνθετα εμφανίζεται στις μέρες μας, στην περιοχή μας, στη χώρα μας, στην Ευρώπη. Η οικονομική κρίση επιτείνει τα προβλήματα.

Αν και πέρασαν πάνω από εβδομήντα χρόνια, από τις 10 Δεκεμβρίου 1948, που η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διακήρυξε ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα, δεν είναι αποδεκτές στην πράξη οι αρχές της διαφορετικότητας.

Ο Τάσος Κωνσταντινίδης με απλό και γλαφυρό τρόπο, με πρωταγωνιστές παιδιά των τελευταίων τάξεων του δημοτικού, μιλά για τις βασικότερες πλευρές της αρχής “όλοι διαφορετικοί / όλοι ίσοι”. Σημειώνω το σημαντικό ρόλο του δασκάλου για τη διαχείριση των προβλημάτων, καθώς επίσης και την εμπλοκή της οικογένειας και της οργανωμένης κοινωνίας στην αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων.

«Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου, από τον κόσμο εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο»

8.

  Στο τελευταίο μέρος της εκδήλωσης ο ξανθιώτης ηθοποιός Γ. Σταυρόπουλος, η Ερμά και η Αναστασία της γυναικείας ομάδας Ελπίς και ο Στέφανος Κωνσταντινίδης (που φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του βιβλίου) διάβασαν χαρακτηριστικά αποσπάσματα του βιβλίου, που αποδίδουν το βασικό του νόημα:

α. Στην αυλή, την πρώτη μέρα του σχολείου,ένας νέος μαθητής

β. Ο δάσκαλος συστήνει τον Αϊλάν, κανένας δε θέλει να καθίσει δίπλα του – κάθεται με τον Παναγιώτη – πρωταγωνιστή του βιβλίου

γ. Στο διάλειμμα παίζουν μπάλα, ψηφίζουν «δημοκρατικά» να μην παίξει ο Αϊλάν

δ. Ο Παναγιώτης χτυπά στο παιχνίδι, τον φροντίζει ο Αϊλάν

ε. Ο Παναγιώτης προσεγγίζει τον Αϊλάν.

   Ο Αϊλάν βρίσκει ένα πορτοφόλι και το παραδίνει στην αστυνομία. Ο Αστυνόμος έρχεται στο σχολείο μαζί  με τον ιδιοκτήτη του πορτοφολιού και του επιδίδουν «Μετάλλιο Καλής Πράξης». Όλοι / όλες οι μαθητές  μεταστρέφονται έναντι του Αϊλάν.

στ. Παίζουν όλοι / όλες μαζί μπάλα.

ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ

«Δεν μπορώ να το πιστέψω. Ο Αϊλάν είναι καταπληκτικό παιδί. Δεν πρέπει να τον κρίνουμε ούτε από το χρώμα του δέρματός του, ούτε από τη χώρα που κατάγεται. Πρέπει να τον κρίνουμε για την αξία του σαν άνθρωπο και μέχρι τώρα είναι καταπληκτικός φίλος» (σελ. 48)

«Όλοι έπεσαν πάνω στον Αϊλάν.

Τον αγκάλιαζαν, τον χάιδευαν και του έλεγαν μπράβο. Και πρώτοι όλοι αυτοί που δημοκρατικά δεν τον έπαιζαν στο ποδόσφαιρο.

  Τι ειρωνεία. Τη μια στιγμή βάτραχος, την άλλη βασιλιάς» (σελ. 50).

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, 26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2023