Η υψηλοφροσύνη, σαν παρακλάδι του εγωισμού και εκδήλωση της φιλαυτίας είναι δείγμα εσωτερικής κουφότητος και κενοδοξίας, που κινεί την αποδοκιμασία του Θεού. Το αντίθετο της υψηλοφροσύνης είναι η μετριοφροσύνη, που σαν αρετή, οδηγεί τον άνθρωπο σε συμπεριφορά συνετή και κοινωνικά παραδεκτή, ηθικά δε αξιέπαινη. Οι πόλοι γύρω από τους οποίους στρέφεται είναι δύο.
Ο πρώτος είναι η αποφυγή του αυτοεγκωμιασμού, δηλαδή “το περί εαυτών μηδέν λέγειν”, όπως λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος. Και δεύτερος είναι “τους βουλομένους ημάς εγκωμιάζειν κωλύειν” πάλι κατά την έκφραση τοΰ αυτού πατρός. Ο άνθρωπος που είναι μετριόφρων δεν μιλάει ποτέ για τον εαυτό του με διάθεση αυτοπροβολής. Ξέρει την αξία του και δεν υπερτιμά τις ικανότητές του. Ούτε περιμένει από τους επαίνους του άλλου να αποκτήσει άξια.
Είναι αληθινά δείγμα ολοκληρωμένου άνθρωπου και τέλειου το να μιλάει ο ίδιος για τον εαυτό του με προσοχή και μέτρο, αποφεύγοντας κάθε έκφραση που θα είχε σαν σκοπό την κενοδοξία. Όσο εμείς διώχνουμε από κοντά μας την δόξα, τόσο αυτή μας ακολουθεί κατά πόδας. Αυτό είναι το δίδαγμα της πείρας και της ιστορίας.
Αλλά δεν αρκεί μόνο το να μην αυτοεπαινείται κανείς για να είναι μετριόφρων. Χρειάζεται και κάτι άλλο. Να εμποδίζει όσο μπορεί τους άλλους από το να τον επαινούν. Δεν πρέπει κανείς να ικανοποιείται και να ναρκισσεύεται ακούοντας τους επαίνους των άλλων.
Στις ημέρες μας πολλοί άνθρωποι κατήντησαν κουφοί. Οι κατακτήσεις τους σε διαφόρους τομείς, η υπερτίμηση της αξίας τους η η υποτίμηση της αξίας των άλλων, γίνονται αιτίες που τους οδηγούν σε καυχησιολογία, χωρίς όρια και σε εκδήλωσεις που φέρνουν το εντελώς αντίθετο του προσδοκώμενου αποτελέσματος.
Όταν ο Κύριος έλεγε στους δύο τυφλούς μετά την θεραπεία που τους πρόσφερε, όπως αναφέρει το σημερινό ανάγνωσμα “οράτε μηδείς γινωσκέτω” έδινε σε όλους μας το μέτρο συμπεριφοράς μας.
Με την μετριοφροσύνη κερδίζουμε δύο πράγματα. Προφυλάσσουμε την ψυχή μας από το μίασμα του εωσφορικού εγωισμού και εξασφαλιζούμε στον εαυτό μας χρηστή μνήμη η οποία είναι σωτήριος.
ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ
