«Οι Έλληνες Ιεράρχες δεν παραδίδουν στον εχθρό, καθήκον έχουν να εργαστούν δια την απελευθέρωση»: Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος ο από Τραπεζούντος
Γράφει ο Θεοφάνης Μαλκίδης
Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος (Φιλιππίδης) γεννήθηκε το 1881 στην υπόδουλη τότε Κομοτηνή, και μετά έγινε Μητροπολίτης Τραπεζούντας στα δύσκολα χρόνια (1913-1923), στάθηκε στον Ελληνισμό του Ευξείνου Πόντου καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο και μετά την προσφυγιά, δημιούργησε την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, όπου μέχρι σήμερα πραγματοποιεί ένα θαυμάσιο έργο.
Από το 1938 έως το 1941 ήταν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και με την εισβολή των Γερμανών στην πρωτεύουσα κάνει την πρώτη αντιστασιακή ενέργεια. Στην εμφάνιση μίας επιτροπής, η οποία πρότεινε για το καλό του Ελληνικού λαού να γίνει δεκτός ευμενώς ο κατακτητής και με μπροστάρη την θρησκευτική ηγεσία να παραδωθεί η πόλη των Αθηνών στους Γερμανούς, ο Χρύσανθος απάντησε: «Οι Έλληνες Ιεράρχες δεν παραδίδουν πόλεις στον εχθρό, καθήκον έχουν να εργαστούν δια την απελευθέρωση». Στην αίτηση της επιτροπής για δοξολογία στην Μητρόπολη, απάντησε:
«ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ; Δοξολογία δεν έχει θέσιν επί τη υποδουλώσει της Πατρίδος μας, η ώρα της δοξολογίας θα είναι άλλη» και στην αίτηση για να δει τον Γερμανό στρατηγό Στούμμε είπε: «Θα τον αναμένω». Όταν ο επικεφαλής των εισβολέων Γερμανός στρατιωτικός τον επισκέφθηκε ο Χρύσανθος του είπε τα εξής: «Ελπίζω να σεβαστείτε την Χώρα στρατηγέ και να μη θίξετε την φιλοτιμία του Ελληνικού λαού».
Ο Στούμμε του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνηση Τσολάκογλου, αλλά ο πρώην Τραπεζούντας και νυν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ανέφερε:
«Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προβληθείσα από τον εχθρό. Εμείς γνωρίζουμε ότι τις Κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός ή ο Βασιλεύς. Εδώ τώρα ούτε ο λαός εψήφισε την Κυβέρνηση, ούτε ο Βασιλεύς την όρισε. Πως ζητάτε να ορκίσω Κυβέρνηση υποδειχθείσα υπό του εχθρού; Δια να είναι όργανό των; Εν γνώσει των συνεπειών που με αναμένουν, δεν δέχομαι την προτεινομένη πρόταση. Εμμένω εις τας αρχάς μου. Ο πρωθυπουργός που όρκισα βρίσκεται και αγωνίζεται στην Κρήτη».
Τελικά στις 29 Απριλίου 1941 στις 11 το πρωί ορκίστηκε η πρώτη κατοχική κυβέρνηση από τον διάκονο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Καρύτση…..
Λίγο αργότερα, στις 2/6/1941, ο Χρύσανθος επαύθη με Συντακτική Πράξη της ψευδοκυβέρνησης των δοσίλογων με επικεφαλής τον Τσολάκογλου και από τότε θα αποσυρθεί στο σπίτι του, όπου καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής θα λειτουργεί ασύρματο επικοινωνίας με τους Συμμάχους. Ο Χρύσανθος πέθανε το 1949, πάμφτωχος, χωρίς ακίνητη περιουσία και με ελάχιστα κινητά υπάρχοντα.
Ο βίος του Χρύσανθου, είναι η συμπύκνωση ενός ανθρώπου και Ιεράρχη συνεισφοράς του στην νεότερη ιστορία του Ποντιακού, Θρακικού, Μικρασιατικού και γενικότερα του Ελληνισμού που μάχεται με πίστη, θάρρος και ανδρεία. Η προσωπικότητητα του Χρύσανθου είναι μία παρακαταθήκη που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους Έλληνες, για όλους τους ιερωμένους, για όλους τους ανθρώπους.
Η μικρή αυτή αναφορά είναι μικρό κομμάτι της ιστορίας του σύγχρονου Ελληνισμού και δείχνει ότι κάποτε υπήρχαν και αυτοί οι Ιεράρχες, Μητροπολίτες, Αρχιεπίσκοποι….
