Από το Ρίγος στη Θέα της Ποίησης της Έλενας Ψαραλίδου

Του Θανάση Μουσόπουλου

   Είναι γνωστή και θαυμαστή, κοντά τρεις χιλιάδες χρόνια τώρα, η ποίηση του Ομήρου, στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια. Γνωρίζουμε τον Αχιλλέα και τον Οδυσσέα, αλλά όχι τον ποιητή τους. Αργότερα στους Ομηρικούς ύμνους, στον ύμνο προς τιμήν του Δήλιου Απόλλωνα, εμφανίζεται και ο ποιητής: «Ο άντρας ο τυφλός, που κατοικεί στης Χίου τα μέρη τα βραχώδη,/ δικά του τα τραγούδια, που πάντα θε να ’ναι τα ομορφότερα». Υποστηρίζεται ότι από τούτο το χωρίο εξυφαίνεται η παράδοση για τον τυφλό ποιητή. Είναι από τις πρώτες φορές που ο δημιουργός βάζει τη σφραγίδα στο έργο του (βλ. «Η Γέννηση της Λυρικής Ποίησης: Ο δρόμος  που οδηγεί στην ανακάλυψη του εγώ», της Marion Giebel).

  Ο δημιουργός, εν γένει, έπεται της δημιουργίας. Έχουμε αριστουργηματικά αγγεία, αλλά μόνο στα κλασικά χρόνια άρχισε ο δημιουργός να υπογράφει το έργο του. Αναμφίβολα χωρίς την ποιητική βούληση ποίημα δεν υπάρχει, αρκεί να το αναγνωρίζει ο ίδιος ο ποιητής. Αυτό μπορούμε να το νιώσουμε παρακολουθώντας μέσα στον χρόνο τα δημιουργήματα του ίδιου του τεχνίτη, της ίδιας της τεχνίτρας.

*  Μια τεχνίτρα του λόγου έχουμε τη χαρά και τιμή να παρουσιάζουμε στον χώρο αυτό που πρωτοβάδισε ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μάνος μας. Και η δημιουργός είναι η Έλενα Ψαραλίδου Φιλιππιτζή, η δική μας Έλενα. Και άλλοτε αρκετές φορές το είπα και το ’γραψα «Μέσα στη μεγάλη σειρά των ξανθιωτών και ξανθιωτισσών δημιουργών, ξεχωριστή θέση κατέχουν τα διαβατάρικα πουλιά της Ξάνθης, που πέταξαν σε άλλες φωλιές, αλλά δεν ξεχνούν τη γενέτειρά του και στη ζωή και στο έργο τους».

Όπως έχω πει και γράψει: «Η ποίηση της Έλενας Ψαραλίδου είναι ένας ευαίσθητος παλμογράφος της εποχής μας, που με καθαρά ποιητική γλώσσα και μέσα μας «κοινωνεί» τα σεπτά δώρα του λόγου. Να πω κάτι για την οποία τη θαυμάζω: την ποίηση την κοινωνεί μαζί με άλλες ιέρειες και ιερείς της ποίησης στην κοινωνία του Βόλου. Ζηλεύω…».

  Η  Έλενα Ψαραλίδου – Φιλιππιτζή γεννήθηκε το 1961 στην Ξάνθη και ζει από το 1987 στο Βόλο. Σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και  έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα Διεθνών Σπουδών και Ευρωπαϊκού Δικαίου του ιδίου Πανεπιστημίου, εργάσθηκε  ως Δικηγόρος και  διαπιστεύθηκε ως  διαμεσολαβήτρια. Γράφει ποίηση , ταξιδιωτικά , δοκίμια. Συνεργάσθηκε με λογοτεχνικά περιοδικά και τον τοπικό τύπο. Συμμετείχε και διακρίθηκε σε διεθνείς ποιητικούς διαγωνισμούς και διεθνή συνέδρια. Ποιήματά της μεταφράστηκαν στα Γαλλικά, Αγγλικά , Ιταλικά , Αραβικά , Αλβανικά, Ινδικά και Ισπανικά. Δημιούργησε την ομάδα προφορικής ποίησης Volos  Poetry  Slam  το 2010 με την οποία κάνουν θεματικές ποιητικές δράσεις σε χώρους της καθημερινής ζωής με ποιήματα που γράφουν πάνω στη θετική άποψη και πράξη για τη ζωή. Είναι σύζυγος, μητέρα δύο αγοριών και γιαγιά τεσσάρων εγγονών.

   Είμαστε όλοι και όλες σε τούτη την μουσικοποιητική σύναξη,  για να απολαύσουμε τη νέα ποιητική δουλειά της Έλενας με τον τίτλο «Η άλλη Θέα». Εδώ και εικοσιπέντε χρόνια τα χνάρια της αποτυπώθηκαν σε άλλες επτά συλλογές της, που πιστοποιούν ότι είναι «Η ΠΟΙΗΤΡΙΑ  ΤΗΣ ΑΕΝΑΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ».

1.ΤΟ ΡΙΓΟΣ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ , εκδόσεις Πλέθρον, 1997.

Η έμπνευση (σελ. 67)

Φωνή παιδιού διασχίζει τη σιωπή. / Ο τζίτζικας μετρά στιγμές φωτός. / Η έμπνευση, σαν τριανταφυλλιά, / Ετοιμάζει το Αύριο. / Προσφέροντας την Ομορφιά ανθίζει / Με την ανάσα των ψυχών.

2.ΤΗΣ ΑΘΕΑΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ / FACE INVISIBLE , δίγλωσση έκδοση στα Ελληνικά και Γαλλικά, εκδόσεις Νησίδες, 2005.

3.ΑΦΗ ΣΚΙΩΝ, εκδόσεις Νησίδες, 2007

Κραυγή αγριμιού (σελ. 27)

Ακούω τη φωνή σου / να με καλεί / να με υπνωτίζει / αρχέγονη, αναπότρεπτη / κραυγή αγριμιού / και η περίοδος της θήρας / τώρα αρχίζει

4. TΟUCHED’OMBRES  στα γαλλικά, Βόλος 2007.

5.ΣΩΜΑΤΑ ΛΟΓΙΑ., εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2008.

Αρχαίος λόγος (σελ. 15)

Βαθιά μιλήσαμε / Ανάβλυσε ο λόγος από αρχαίες νερομάνες / υπόκωφα έτριξαν θεμέλια / ενώ της άνοιξης πουλιά ανέμελα φτεροκοπούσαν / Λέξεις υγρές από τις τρικυμίες των νυκτών / στεγνώνουν στο κοχύλι των κορμιών / Μιλήσαμε μετακινώντας βράχους / κύλησαν πέτρες / πνεύματα του βουνού ξυπνήσανε / και μας κυνήγησαν / Τότε φανερωθήκαμε / αληθινοί / τότε τρομάξαμε.

6.CORPES ET  PAROLES στα γαλλικά, Βόλος, 2008.

7.ΘΥΜΗΤΑΡΙ  ΕΝΟΣ ΕΡΗΜΟΝΑΥΤΗ,  Βόλος, 2014

ΑΜΟΙΡΑΣΤΟ

Ξύπνησα γεμάτη αγάπη κι αίματα / από ποιήματα αγέννητα

Τον ύπνο σκούπισα που δάκρυσε. / Το χάδι σπάραξε στο χέρι μου, / βαθύ σημάδι / Το χάδι που δεν χάρισα, κάψιμο μοιάζει.

Άγρυπνος μέσα στο βράδυ / τυλίγομαι σκοτάδι / Σφίγγεται γύρω στο λαιμό / αμοίραστο το χάδι.

8. Η ΑΛΛΗ ΘέΑ, εκδόσεις Δρόμων, 2022

  Το 2021 την παρακάλεσα να μου στείλει κάποια ποιήματα για τη σειρά των άρθρων μου «Ποιήματα Εποχής». Μου έστειλε τρία. Το ένα από τα ποιήματα είναι το χαρακτηριστικό:

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Η ποίηση δρόμος που περνά / Πίσω απ΄ το μάτι που κοιτά / Σ΄ αυτήν ποτίζεται η μιλιά  / Η σκέψη γίνεται καρδιά / Όπως  ανθίζουν τα πουλιά / Εκείνο που με ξεπερνά / Σιμώνει και με συναντά

  Το ποίημα αυτό περιλαμβάνεται στην παρουσιαζόμενη όγδοη συλλογή.   Παραδίδω τη σκυτάλη, με ένα ακόμη ποίημα που δείχνει τα αείζωα χνάρια ευαισθησίας της Έλενας:

Σελίδα λευκή (σελ. 32)

Καλημέρα, σελίδα λευκή! / Λέω να σε ντύσω καταπώς σου ταιριάζει – αξιοπρεπώς λυπημένη, τόσο που να μην βλάπτει το μειδίαμα […] / Ανοίγω την πόρτα μου. Καλημέρα!

Την ευχαριστώ και σας ευχαριστώ

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ – 11 ΜΑΡΤΙΟΥ 2023