«ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ» ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΙΤΤΑΡΑΣ: ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΟΥ ΒΗΜΑΤΑ…
Του Θανάση Μουσόπουλου

Το 1972, μετά την έκδοση του πρώτου μου βιβλίου, ξεκινά ένας μακρύς και ενδιαφέρων δρόμος δημιουργίας. Βασικό ρόλο έπαιξε η δημοσίευση διαφόρων κειμένων σε περιοδικά. Από τη χρονιά εκείνη άρχισε για είκοσι χρόνια η στενή συνεργασία με το περιοδικό «Θρακικά Χρονικά», που κράτησε ως το τελευταίο τεύχος του 1992.

Ταυτόχρονα, από το τέλος της θητείας μου και τη μόνιμη πλέον εγκατάστασή μου στην Ξάνθη, ξεκίνησαν οι δημοσιεύσεις μου σε αρκετά περιοδικά, κυρίως της επαρχίας. Στην περίοδο αυτή ως το 1980 υπάρχουν συνεργασίες μου στα περιοδικά Νέα Σύνορα, Κρητική Εστία, Τριφυλιακή Εστία, Ελεύθερο Πνεύμα και  Γιατί.

Νιώθω ευγνωμοσύνη στα έντυπα αυτά που φιλοξένησαν κείμενά μου και έπαιξαν ρόλο στην πορεία μου. Θα αναφερθώ στις συνεργασίες μου αυτές, ξεκινώντας από το περιοδικό «Τριφυλιακή Εστία». Θα συνεχίσουν κείμενα και για περιοδικά της πρώτης δεκαετίας καθώς και για μερικά άλλα μεταγενέστερα.

Το άρθρο μου καλύπτει :  1. Γραμματολογικά στοιχεία για το περιοδικό και την πορεία του, 2. Επιγραμματική αναφορά στις δημοσιεύσεις μου και 3. Σύντομα εργοβιογραφικά στοιχεία για τον πρώτο διευθυντή του περιοδικού, τον αείμνηστο Διονύση Πιτταρά (1925 – 2007).

*

  Για την παρουσία του περιοδικού στηρίζομαι, κυρίως, στο πρόσφατο άρθρο «Τριφυλιακή Εστία, ένας δημοσιογραφικός και λογοτεχνικός θησαυρός» του Γ.  Παναγιωτακόπουλου, που ανάμεσα στα άλλα αναφέρει:

«Το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Τριφυλιακή Εστία» στην Τριφυλία Μεσσηνίας εκδόθηκε τον Μάρτιο του 1975 (τεύχος 1, Ιανουάριος – Φεβρουάριος 1975), από τον ιστορικό Σύλλογο των εν Αθήναις Κυπαρισσίων «H Αρκαδιά». Είναι αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι εκδίδεται έως σήμερα – με πολύ μικρές περιόδους διακοπής της κυκλοφορίας του και σύνολο 154 εκδοθέντων τευχών.

Η καθολική αναγνώριση της ποιοτικής συνεισφοράς του περιοδικού στα πολιτιστικά δρώμενα της γενέθλιας γης αποτελεί ιστορική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, καθώς μέσα από τις σελίδες των αφιερωματικών, θεματικών – συλλεκτικών και γενικού περιεχομένου τευχών φιλοξενούνται ιστορικά κείμενα, ερευνητικές εργασίες, λογοτεχνικές παρουσιάσεις, ποιητικές συλλογές και άλλα πονήματα συμπατριωτών αλλά και αξιόλογων συνεργατών που αγαπούν, πιστεύουν και στηρίζουν τέτοιου είδους προσπάθειες».

«Το νέο τεύχος της «Τριφυλιακής Εστίας» (154, Φθινόπωρο 2021) έχει επετειακό χαρακτήρα και είναι αφιερωμένο στα 200 χρόνια από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821. Δημοσιεύονται άρθρα και μελέτες ιστορικού κυρίως περιεχομένου που συνδέονται με την ιστορία της περιοχής, αλλά συμπληρώνουν και την ευρύτερη οπτική του αγώνα της Παλιγγενεσίας».

Το περιοδικό στην πρώτη περίοδο περιλαμβάνει τα τεύχη 1(1975) έως 60(1984), με διευθυντή τον Διονύσιο Πιτταρά και τα τεύχη 61(1984) μέχρι το 79(1988), με διευθυντή τον Διονύση Κακίση, δικηγόρο. Στα τεύχη των επόμενων περιόδων έχουμε άλλα πρόσωπα στη διεύθυνση και στη συντακτική επιτροπή.

Οι δημοσιεύσεις μου είναι της περιόδου 1977 – 1984. Δύο πρόσωπα γνώρισα από την Τριφυλιακή Εστία:  τον Διονύση Πιτταρά  και τον Δημοσθένη Ζαδέ, για τον οποίο θα μιλήσω σε επόμενο κείμενό μου – αναφερόμενος στη συνεργασία μου με την Κρητική Εστία.

Όσον αφορά την Τριφυλιακή Εστία, όπως γράφει σε άρθρο του το 1979 ο Δημοσθένης Ζαδές,  «με το περιοδικό αυτό η Τριφυλία μέσα στη μακρόχρονη ζωή της, για πρώτη φορά δίνει το «παρών» στον τομέα των Γραμμάτων. Ανέδειξε αξιόλογα πρόσωπα, έφερε στην επιφάνεια ξεχασμένα γεγονότα και άρδευσε την σκέψη μας με έναν μεγάλο πλούτο κειμένων με θέματα Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Λαογραφίας, Φιλοσοφίας καθώς και με ανέκδοτα ποιήματα, εικαστικά θέματα, διηγήσεις θρύλων, εθίμων και βιωμάτων. Η ύλη του δουλεύεται με κόπο και φροντίδα».

*

 Η αρχή της επαφής μου με την «Τριφυλική Εστία» ανάγεται στα έτη 1976 – 1977.

Στο τεύχος 12 του 1976 το περιοδικό κάνει αναφορά στις εργασίες μου «Επίδραση των Ιδεών του Νίτσε στην Ελληνική διανόηση και η υπέρβασή τους από τον Καζαντζάκη» (1972), «Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος» (1976) και «Εισηγήσεις σε προβλήματα του ανθρώπου και του πολιτισμού» (1976).

Στο τεύχος 13-14 του 1977 δημοσιεύεται η εργασία μου «Τα μαθηματικά στη ζωή ενός πολίτη», ενώ στο τεύχος 17 της ίδιας χρονιάς δημοσιεύονται τρία ποιήματά μου και μια επιστολή.

Στο τεύχος 19 του 1978 δημοσιεύεται το διήγημά μου «Το κορίτσι που μιλούσε» και στο τεύχος 22 του ίδιου έτους «Γενικές σκέψεις για την κοινωνικοποίηση».

Το 1981 (τεύχος 40) «Για τη λειτουργία της λογοτεχνίας στη σύγχρονη κοινωνία», ενώ το 1984 (τεύχος 59) «Τ. Σινόπουλος – Ο ποιητής της αγάπης και του θανάτου».

Το 1982, στο τεύχος 48, ο Διονύσης Πιτταράς στο Βιβλιογραφικό Δελτίο, με την ευκαιρία της ποιητικής συλλογής μου «Διοίκηση Αλλοτρίων» του έτους εκείνου γράφει:

«Ο Θανάσης Μουσόπουλος είναι ένας καταξιωμένος δοκιμιογράφος. Αλλά κι οι μελέτες του έχουν μια ασυνήθιστη δομή και πρωτοτυπία. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για την ποίησή του».

Στο τεύχος 100 του 1997 συμπεριλαμβάνομαι στον κατάλογο τιμής των συνεργατών του περιοδικού.

*

   Κλείνοντας το κείμενό μου θα αναφερθώ συνοπτικά στον Διονύση Πιτταρά (1925 – 2007) και στο έργο του.

Γεννήθηκε στην Κυπαρισσία το 1925, όπου έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Εκεί τελείωσε το Γυμνάσιο. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες χωρίς να λάβει πτυχίο. Ίδρυσε στην επαρχία και στην Αθήνα δύο πολιτιστικούς συλλόγους με πλούσια κοινωνική και πνευματική δράση στη μακρόχρονη πορεία τους. Παράλληλα ίδρυσε το περιοδικό «Τριφυλιακή Εστία», το οποίο και διηύθυνε επί 10 χρόνια. Διετέλεσε πρόεδρος σε δύο πολιτιστικούς συλλόγους, πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου και μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Έχει γράψει αρκετά βιβλία (συνθέσεις, αφηγήματα, οδοιπορικά, εργοβιογραφίες, ποίηση).

Είχε την καλοσύνη να μου στέλνει βιβλία του – ποίηση.

Από τις ποιητικές συνθέσεις του Διονύση Πιτταρά – που χρησιμοποιεί και το ψευδώνυμο Νείλος Παλμύρας – θα παρουσιάσω ενδεικτικά λίγα αποσπάσματα από τη σύνθεση «Ω, Βαβυλώνα!..» του 1994, την οποία μου αφιέρωσε «Στον αγαπητό (παλιό συνεργάτη) κριτικό και λογοτέχνη κ. Θανάση Μουσόπουλο».

Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη:

Α. Πίσω από τους μύθους της Γραφής – Β. Μνήμη καυτή της Βαβυλώνας – Γ. Άλλο το πνεύμα της κάθε νέας Βαβυλώνας.

Λίγοι στίχοι από το κάθε μέρος:

Α.

Τη Βαβυλώνα εγώ και τη βρήκα / (όπως κι εσύ κι ο καθένας, πιστεύω), / σ’ εκατοντάδες άλλες Βαβυλώνες, σήμερα, / που χίλιοι μύριοι πύργοι υμνούν τον έναν / όχι Θεό / ούτε άνθρωπο / μα ουδέ τον χρυσοκέρατο ταύρο / αλλά το τέρας που ξερνάει χολή και πύο μαύρο, / που πίνει αίμα κι ανεχόρταγο αγριεύει τη μέρα / των πεινασμένων…

Β.

Ω Αλέξανδρε, /  να σε δω καρφώνω τα μάτια μου στη σκεβρή κλίνη / να σβήνεις εκεί ένα ένα / όλα τα φωτεινά σινιάλα του καιρού σου· / να μη σκέφτεσαι τίποτα πια – να μη μπορείς / ν’ αρθρώσεις μια λέξη. / Να πεις το στερνό γεια / στους υπασπιστές σου και στους πεζεταίρους σου […]

Οι νέοι της ηλικίας σου Αλέξανδρε / αυτόν τον κόσμο το δικό σου / δεν πρόλαβαν ούτε κι απ’ τα βιβλία να τον γνωρίσουν / γι’ αυτό κι οι νέοι όλοι, όλης της γης, σε θέλουν για οδηγό τους / επαναστάτη κι αρχηγό / της δίχως σύνορα φιλίας / της δίχως σύνορ’ ανθρωπιάς – αυτοί και είναι / όλοι οι νέοι της ηλικίας σου.

Γ.

Θα σε πάρω μαζί μου Αλέξανδρε. Η Ελλάδα σε θέλει δικό της / σε θέλουμε όλοι μας τώρα κοντά μας / οδηγητή μας και μπροστάρη μας. / Τώρα γυρίζουμε όλοι μας προς τα πίσω / για να βγούμε στο δρόμο για το μπροστά. / Ξέρουμε τώρα. Ναι, ό,τι δεν ξέραμε!…/ Θα σε πάω μαζί μου, Αλέξανδρε…

*

    Ευχαριστώ την Τριφυλιακή Εστία για την προσφορά τους στην πορεία μου και τον αείμνηστο Διονύση Πιτταρά για το φωτισμένο έργο του.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, ΜΑΪΟΣ 2022