Ο ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ
Γράφει ο Στέλιος Αρσενίου

Ο χαρταετός, η χαρά των μικρών και των μεγάλων, είναι το κυρίαρχο έθιμο της Καθαράς Δευτέρας.
Ο χαρταετός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσής μας και το πέταγμά του στον καταγάλανο ουρανό συμβολίζει την κάθαρση, τον εξαγνισμό αλλά και την ανάταση της ψυχής μετά το ξεφάντωμα της Αποκριάς.
Ποια είναι όμως η ιστορία αυτού του αιθέριου χορευτή και πως σαγήνεψε κορυφαίους ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων;

Η παλαιότερη αναφορά και μαρτυρία για το χαρταετό στην Ελλάδα μας έρχεται από ένα αγγείο στην Αρχαία Ελλάδα.
Το αγγείο αναπαριστά μια κόρη να κρατά στο χέρι μια λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα.
Παραδοσιακά οι χαρταετοί κατασκευάζονται από τα παιδιά με την βοήθεια των μεγάλων από απλά και ελαφριά υλικά όπως χαρτί, καλάμι, σπάγγο και κορδέλες για να πετάξει ψηλά.

Στα παλιά αναγνωστικά ο χαρταετός είχε περίοπτη θέση.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ακόμη θυμόμαστε την εικόνα του Μίμη αλλά και του Ρήγα που πετάνε τον αϊτό τους.
Μια βαθιά και συνάμα πολύ νοσταλγική εικόνα που ταυτόχρονα αποτύπωνε κομμάτι της παράδοσης μας που δεν ήταν άλλο από το πέταγμα του χαρταετού.
Τα πολύχρωμα σχέδια των χαρταετών και η ικανότητα που έχουν να αψηφούν την βαρύτητα και να ενσωματώνονται στον ουρανό διέγειραν κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους.
Φασιανός, Μυταράς, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας «φυλάκισαν» στους καμβάδες των έργων τους χαρταετούς.
Πίνακες που πίσω από τα πολύχρωμα και έντονα χρώματα στοιβάζονται σκέψεις και μηνύματα.
«Οι χαρταετοί», είναι ένα υπέροχο ορχηστρικό θέμα σε έμπνευση Μίκη Θεοδωράκη που πρωτοακούστηκε το 1963 στο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλη, «H γειτονιά των αγγέλων».
Ανέβηκε στις 4 Οκτωβρίου 1963, στο Θέατρο «Κοτοπούλη-Ρεξ».
Το τραγούδι του Θεοδωράκη με έμπνευση από τη σύλληψη των… χαρταετών
Οι χαρταετοί της Ειρήνης, που υψώθηκαν στον ουρανό, εκείνη την Καθαρή Δευτέρα του 1963, έδωσαν την έμπνευση στον Μίκη Θεοδωράκη, να συνθέσει την υπέροχη μουσική «Χαρταετοί»

Ο μεγάλος Νομπελίστας ποιητής μας ο Οδυσσέας Ελύτης, στο έργο του «Ο Μικρός Ναυτίλος» αναφέρεται στο θάρρος που απέκτησε μέσω της ποίησης το οποίο το ταυτίζει με τον χαρταετό και τον άνεμο.
«Ό,τι μπόρεσα ν’ αποχτήσω μια ζωή από πράξεις ορατές για όλους, επομένως να κερδίσω την ίδια διαφάνεια, το χρωστώ σ’ ένα είδος ειδικού θάρρους που μου ‘δωκεν η ποίηση: να γίνομαι άνεμος για τον χαρταετό και χαρταετός για τον άνεμο, ακόμα και όταν ουρανός δεν υπάρχει.
Δεν παίζω με τα λόγια.
Μιλώ για την κίνηση που ανακαλύπτει κανείς να σημειώνεται μέσα στη Στιγμή όταν καταφέρνει να την ανοίξει και να της δώσει διάρκεια».
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος παρομοιάζει τους χαρταετούς με κομήτες με ουρές στο έργο του «Χαρταετοί».
«Στις ανοιχτές πλατείες τα παιδιά πετούν τον Μάρτη χρωματιστούς αετούς από χαρτί.
Κόκκινοι, πράσινοι, κίτρινοι και κάποτε γαλάζιοι, οι χάρτινοι αετοί λυσίκομοι και με μακριές ουρές, πετούν επάνω από την πόλι, όπως επάνω από την φτέρη των υψηλών βουνών οι αετοί.
Εκστατικά υψώνουν τα παιδιά τα χέρια.
Δείχνουν τους χάρτινους κομήτες με τις μακρυές ουρές.
Ουράνιοι δράκοι πιο ψηλά τα αεροπλάνα, βροντούν και γράφουν στο στερέωμα με άσπρους καπνούς τις λέξεις: ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΥ.
Είναι η ώρα κάτασπρη, η έκστασις γαλάζια.
Η πόλις αχνίζει από ηδονή.
Κουνούν τις χέρες τα παιδιά και, ακόμα, από τα στόματά των πηδούν σαν πίδακες οι λέξεις: ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΟΥ».

Πηγή πληροφοριών ιστοσελίδα : Newsbomb.gr

Στέλιος Αρσενίου