Η «ΑΝΝΑ ΦΡΑΝΚ» ΤΗΣ ΚΑΤΙΝΑΣ ΒΕΪΚΟΥ ΣΕΡΑΜΕΤΗ
Του Θανάση Μουσόπουλου

Σε πρόσφατό μου κείμενο με τίτλο «Τα 50 χρόνια μου στα γράμματα και στον πολιτισμό και  η Κατίνα Βέικου-Σεραμέτη» σημείωνα τη συμβολή της στην πορεία μου. Γράφω:

«Την Κατίνα Βέικου Σεραμέτη τη γνώρισα μέσω του Στέφανου Ιωαννίδη και του περιοδικού «Θρακικά Χρονικά», όταν ετοιμαζόταν το τεύχος 29, που κυκλοφόρησε το 1972.

Στο τεύχος εκείνο υπάρχει «Αναλυτικό Ευρετήριο Συνεργατών και Κειμένων τόμων Α΄- Ζ΄ (1960-1968)» που επιμελήθηκα (χρησιμοποιώ  υπογράφοντας τα αρχικά Α. Χρ. Μ., γιατί ήμουν τότε στρατιώτης). Με την επαφή μου αυτή με όλα τα τεύχη των «Θρακικών Χρονικών» γνώρισα όλο το έργο τις Κατίνας Βέικου Σεραμέτη.

Το 1973, όταν η ποιήτρια εκδίδει την ποιητική της συλλογή  «Δεσμοί» (Ξάνθη 1973) μου την αφιερώνει «Στον Αθανάσιο Μουσόπουλο, Με πολλήν εκτίμηση – Κ. Β. Σεραμέτη, 10 – 11 – 73».

Ως το θάνατό της, 4 Οκτωβρίου 1989, είχα διαρκή επικοινωνία. Στο πρώτο βιβλίο που μου χάρισε το 1973 (ήμουν Ξάνθη με άδεια, μετά κατέβηκα Αθήνα όπου υπηρετούσα και έγινε το Πολυτεχνείο) βρίσκεται ένα ποίημα που έχει σχέση με τους Εβραίους και το Ολοκαύτωμα, στο οποίο αναφέρομαι τούτο το διάστημα.

Η συλλογή «Δεσμοί» (ποιήματα), Ξάνθη 1973 –απέσπασε το Πρώτο βραβείο «Πανθρακικού Λογοτεχνικού Διαγωνισμού» το 1963.  Πριν παραθέσω το ποίημα «Άννα Φρανκ» της Κ. Βέικου Σεραμέτη, λίγα λόγια για το σύμβολο αυτό του Ολοκαυτώματος.

Η Άννα Φρανκ (Φραγκφούρτη, 12 Ιουνίου 1929 – στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν, Φεβρουάριος ή Μάρτιος 1945) ήταν Γερμανίδα Εβραϊκής καταγωγής που έγραψε ένα ημερολόγιο ενώ κρυβόταν, μαζί με τους δικούς της και τέσσερις οικογενειακούς φίλους, σε ένα σπίτι στο Άμστερνταμ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ολλανδίας. Μετά από δύο χρόνια τούς κατέδωσαν και η οικογένεια στάλθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.  Ο πατέρας της, Όττο, ο μόνος που επέζησε από τους οκτώ της σοφίτας, γύρισε μετά το τέλος του πολέμου στο Άμστερνταμ, όπου ανακάλυψε ότι το ημερολόγιο  της Άννας είχε διασωθεί. Πεπεισμένος ότι αποτελούσε μοναδική μαρτυρία, προχώρησε στην έκδοσή του. Το ημερολόγιο εκδόθηκε στην ολλανδική γλώσσα, με τον τίτλο Het Achterhuis (Το πίσω σπίτι). Το ημερολόγιο, που είχε δοθεί στην Άννα ως δώρο για τα 13α γενέθλιά της, περιγράφει τα γεγονότα της ζωής της από τις 12 Ιουνίου 1942 μέχρι την τελευταία μέρα που έγραψε σ’ αυτό, την 1η Αυγούστου 1944. Γραμμένο στα ολλανδικά, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες κι έγινε ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία του κόσμου. Διασκευάστηκε για την τηλεόραση, τον κινηματογράφο, το θέατρο, ακόμα και για την όπερα. Το βιβλίο δίνει μια λεπτομερή περιγραφή της καθημερινής ζωής κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής· μέσω των γραπτών της, η Άννα Φρανκ έγινε ένα από τα πιο γνωστά θύματα του Ολοκαυτώματος.

*

ΚΑΤΙΝΑ ΒΕΪΚΟΥ ΣΕΡΑΜΕΤΗ «ΑΝΝΑ ΦΡΑΝΚ»

Όσο θα υπάρχει άνθρωπος επάνω στη γη,

θα πρέπει να φέρνει το όνειδος,

Άννα Φρανκ, του αφανισμού σου.

 

Κάποτε οι αιώνες – εγκυμονούνε τέρατα – ,

γεννούνε τέρατα· που έρχονται

στο προσκήνιο της ιστορίας και απειλούνε

ν’ αλυσοδέσουν τη γη.

Όμως, δένονται, αδιάρρηχτα, στο μέγεθος του ανομήματος

που έχουνε διαπράξει· που έχουνε διανοηθεί.

 

Δεν υπάρχουνε λόγια, ούτε μέτρα, για να το εκφράσουν.

 

Τα λουλούδια που οι στρατιές των νέων,

από κάθε σημείο, σου φέρνουν αγκαλιές

και τ’ αποθέτουν κοντά σου – μαζί με την καρδιά τους –

απορώ, πώς δεν αναφλέγονται, από τον πόνο

που συνωθείται μέσα, επάνω, στις πολλαπλές εκατόμβες.

 

Μα, τα διατηρείς, εσύ!

Βγαίνεις τη νύχτα· όπως ήσουν!

Βαδίζεις ανάμεσά τους·

απλώνεις  τα μικρά σου χέρια και τα θωπεύεις·

τα μιλείς για όνειρα και για τη ζωή.

 

Παίρνουν πνοή τότε· γίνονται σύμβολα.

Την αυγή, όταν φεύγεις,

είναι, ζωντανεμένα,

όλο σταγόνα δροσιάς – πολύτιμα πετράδια.

Είναι ό,τι τους εμπιστεύθηκες.

Ό,τι εμπιστευόσουνα στην «Κίττυ», Άννα Φρανκ,

για τη ζωή, για τα όνειρα και για τον ανθρωπισμό.

Τα λουλούδια, κάθε νύχτα, θα πληθαίνουν.

*

Το 2016 προσκύνησα το Άουσβιτς και Μπιρκενάου.  Έγραψα ένα ποίημα. Μου κάνει εντύπωση, μοιάζει σαν προέκταση από το ποίημα της Κατίνας Βέικου Σεραμέτη. Το παραθέτω:

Ένα λουλούδι …

[στη μικρή αγαπημένη μου Δήμητρα

από το Birkenau, Σεπτέμβριος 2016]

 

ένα λουλούδι αυγινό

στολίζει την καρδιά του κόσμου

 

ένα λουλούδι φωτεινό

σου δίνει απλόχερα το φως μου

 

ένα λουλούδι φτωχικό

σκορπίζει μυρουδιές του δυόσμου

ένα λουλούδι ταπεινό

κι ευθύς σβήνει ο καημός μου

 ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, 25 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2022