ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ “ΧΡΟΝΙΚΑ”
(Έκδοση Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου της Ελλάδος)

Του Θανάση Μουσόπουλου

Εδώ και πολλά χρόνια, στα πλαίσια των μαθημάτων μου Ιστορίας και Πολιτισμού Θράκης, αλλά και γενικότερα για τη μελέτη του πλούτου της περιοχής μας, ασχολήθηκα με τους “άλλους” πολιτισμούς της Θράκης, Μουσουλμάνους (Τουρκόφωνους, Πομάκους, Ρομά), Αρμενίους, Εβραίους. Δημοσίευσα βιβλία και εργασίες σχετικές.

Με την ευκαιρία των Αποκαλυπτηρίων του Μνημείου Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Ξάνθης, παρουσιάζω κάποια κείμενα σχετικά με τους Εβραίους στην Ξάνθη και ευρύτερα στη Θράκη.

Στο περιοδικό “Χρονικά” που εκδίδει το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο (ΚΙΣ) της Ελλάδας, εδώ και πολλά χρόνια, έχω βρει και χρησιμοποιήσει πολλά κείμενα. Έναν κατάλογο θα παραθέσω με ελάχιστα σχόλια, για όποιον/όποιαν ενδιαφέρεται.

Τεύχος 124/ Ιαν – Φεβρ. 1993, Οι Εβραίοι στην Ελλάδα τον 17ο αιώνα, Από τις περιηγήσεις του Εβλιά Τσελεμπί, σελ. 15 – 21 [Ο Τούρκος περιηγητής – γεωγράφος γύρισε πολλά μέρη και τα καταγράφει στο δεκάτομο Οδοιπορικό του. Γύρω στα 1667 περνά από τη Θράκη. Πολλά και ενδιαφέροντα γράφει για την Κουμουλτζίνα με τους πολλούς Εβραίους. Το  άρθρο αναφέρεται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Στο βιβλίο μου “Θρακών Οικήσεις και Κτίσματα Λαμπρών Καιρών Μάρτυρες (15ος – 19ος αι)”, 1998, γράφω σχετικά στις σελίδες 23 – 33]

Τεύχος 196 / Μαρτ. – Απρ. 2005, Εβραϊκή ζωή στον Νομό Ροδόπης το 1934 – από τον ‘Γενικό Οδηγό Νομού Ροδόπης’ του 1934, σελ. 19  [Περιέχονται στοιχεία για Κομοτηνή και Ξάνθη, που ανήκε στον νομό Ροδόπης] + Στοιχεία για τους Εβραίους της Ξάνθης του Λεωνίδα Γ. Δασκαλάκη, σελ 20 [Δημοσίευμα του 2002 στην εφημερίδα Εμπρός, σχετικά με την οικογένεια Περαχιά]

Τεύχος 201 / Ιαν. – Φεβρ. 2006 – Πρόκειται για ένα πολυσέλιδο συλλεκτικό τεύχος 118 σελίδων, που περιέχει:  Ελληνική ποιητική ανθολογία για το Ολοκαύτωμα, Η καταστροφή των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων, Κείμενα για τον Διωγμό, Μαρτυρίες – Καταθέσεις επιζώντων, Αγγλική μετάφραση.

Στις σελίδες 25 και 26 για τον εκτοπισμό των Εβραίων από Διδυμότειχο, Νέα Ορεστιάδα, Σουφλί, Αλεξανδρούπολη, Ξάνθη, Κομοτηνή.

Τεύχος 205 / Σεπτ. – Οκτ. 2006, Η Εβραϊκή Κοινότητα Διδυμοτείχου, επιμέλεια Αγγελικής Γ. Σακελλαρίου, σελ.11 – 16

Τεύχος 209 / Μαϊ – Ιουν. 2007, Ο Αφανισμός των Εβραϊκών Κοινοτήτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης του Τριαντ. Υψηλάντη, σελ. 14 – 24 [Για την Ξάνθη παρατίθεται μαρτυρία του Ιούδα Περαχιά που σώθηκε και είναι μοναδικός εβραίος κάτοικος της Ξάνθη -Εκτός των άλλων σημαντικών στοιχείων παραθέτονται στοιχεία με τα μέλη των εβραϊκών οικογενειών των Σερρών που εξοντώθηκαν στην Τρεμπλίνκα τον Μάρτη του 1943]

Τεύχος 213 / Ιαν. – Φεβρ. 2008, Η μεταφορά και η εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης της Ξανθίππης Κοτζαγεώργη {Πλήρης επιστημονική, τεκμηριωμένη εργασία, απόσπασμα από το περισπούδαστο έργο της συγγραφέως “Η Βουλγαρική Κατοχή στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη 1941 – 1944”, ΙΜΧΑ,2002]

Τεύχος 218 / Νοεμ. – Δεκ. 2008, Ο Μητροπολίτης Ιωακείμ και η εκπαίδευση των Εβραίων – Οι πληροφορίες των αρχείων της Alliance Israelite Universelle για την Ξάνθη, του Γιώργου Κουτζακιώτη, σελ. 19 – 20 [Αναφέρονται ενδιαφέροντα στοιχεία για τα εκπαιδευτικά θέματα στην Ξάνθη. Ο Μητροπολίτης Ξάνθης Ιωακείμ Σγουρός αλληλογραφεί με την AIU στο Παρίσι  για έναν εβραίο μαθητή από την Καβάλα, η οποία ανήκε τότε στη Μητρόπολη Ξάνθης].

Τεύχος 221 / Μαϊ – Ιουν. 2009, Για την Ισραηλιτική Κοινότητα Κομοτηνής του Ζαφείριου Κ. Μέκου, σελ. 7 – 9 [Απόσπασμα από το εξαιρετικό βιβλίο του Ζ. Κ. Μέκου “Μουσουλμάνοι, Αρμένιοι και Εβραίοι Συμπολίτες μου Κομοτηναίοι”, 2007].

*

Οφείλω, κλείνοντας το κείμενό μου, να σημειώσω τρία στοιχεία. Τα τεύχη που ανέφερα έχουν πλήθος ενδιαφερόντων θεμάτων, Δεύτερον, για τη Θράκη είναι σίγουρο ότι υπάρχουν και άλλα δημοσιεύματα. Τέλος, τα κείμενα πλαισιώνονται από φωτογραφίες και άλλο οπτικό υλικό, απαραίτητο για την ανάδειξη των θεμάτων.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2022