ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΑΓΕΙΡΑ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ, 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017
Για 17η χρονιά ολοκληρώθηκαν τα μαθήματα Αρχαίων Ελληνικών για ενήλικες και Ιστορίας/Πολιτισμού Θράκης στο ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης. Για 12η χρονιά παρουσιάστηκε με την ευθύνη του διδάσκοντα των τμημάτων Θανάση Μουσόπουλου το Ανοικτό Καταληκτήριο Μάθημα.
Φέτος, με την ευκαιρία του Παγκόσμιου Εορτασμού των 2400 χρόνων από τη γέννηση του Αριστοτέλη, οι σπουδαστές και σπουδάστριες των τμημάτων καταπιάστηκαν με τη ζωή και το έργο του σταγειρίτη σοφού. Επιπλέον, είχαμε την τιμή να ακούσουμε τρεις ειδικούς στο έργο του Αριστοτέλη.
Για 17η χρονιά ολοκληρώθηκαν τα μαθήματα Αρχαίων Ελληνικών για ενήλικες και Ιστορίας/Πολιτισμού Θράκης στο ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης. Για 12η χρονιά παρουσιάστηκε με την ευθύνη του διδάσκοντα των τμημάτων Θανάση Μουσόπουλου το Ανοικτό Καταληκτήριο Μάθημα.
Φέτος, με την ευκαιρία του Παγκόσμιου Εορτασμού των 2400 χρόνων από τη γέννηση του Αριστοτέλη, οι σπουδαστές και σπουδάστριες των τμημάτων καταπιάστηκαν με τη ζωή και το έργο του σταγειρίτη σοφού. Επιπλέον, είχαμε την τιμή να ακούσουμε τρεις ειδικούς στο έργο του Αριστοτέλη.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με έναν περιληπτικό Απολογισμό των μαθημάτων του ακαδημαϊκού έτος 2016 – 2017.
Α. Το κεντρικό θέμα των μαθημάτων αρχαίων ελληνικών κατά το τετράμηνο Οκτωβρίου 2016 – Ιανουαρίου 2017 ήταν: Ο Φιλοσοφικός Λόγος στην ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή και στην ύστερη αρχαιότητα.
Β. Το κεντρικό θέμα των μαθημάτων αρχαίων ελληνικών στο δεύτερο τετράμηνο Φεβρουαρίου – Μαΐου 2017 ήταν: Η Επιστήμη και η Τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα.
Για τα μαθήματα εκδόθηκαν σχετικά Ανθολόγια Αρχαίων Ελληνικών και Τεύχη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Στις 22 Φεβρουαρίου 2017, συμμετοχή στις Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές με την παρουσίαση από το διδάσκοντα του θέματος: «Παναγής Λεκατσάς, από το Διόνυσο στο σύγχρονο πολιτισμό»
Στις 11 Μαρτίου 2017, σπουδαστές και σπουδάστριες του τμήματος Αρχαίων Ελληνικών με το συντονισμό του διδάσκοντα πήραν μέρος στην εκδήλωση «Αρχαία Ελληνικά, Πόσο σύγχρονα και απαραίτητα στη ζωή μας είναι;» που οργάνωσε η ενορία Πηγαδίων.
* Το Ανοικτό Καταληκτήριο Μάθημα / Ημερίδα για τον Αριστοτέλη στο πρώτο μέρος περιελάμβανε τις εργασίες των ειδικών επιστημόνων.
Ο Αργύρης Δημητριάδης, φιλόλογος – με μεταπτυχιακό στη συστηματική φιλοσοφία, που ήταν και ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ανέπτυξε το θέμα «Η λογική, μεταφυσική και ηθική σκέψη του Αριστοτέλη και η επικαιρότητά της σήμερα». Ανάμεσα στα άλλα σημείωσε:
«Η αριστοτελική ηθική καθορίζεται από την ίδια τη σύσταση του πρακτού ως τέτοιου. Προδιαγράφεται ένας αυτόνομος χώρος επιλογών και συνόλου διεργασιών όπως στο χώρο της αντίληψης όπου αυτό που έχει προδιαγραφεί δεν είναι οτιδήποτε εν γένει αλλά και δεν είναι στατικό και προδεδομένο. Ο ηθικά φρόνιμος λέει ναι στην κοινωνική ζωή, αφού αλλιώς θα ήταν ή κατώτερος ή ανώτερος από άνθρωπο».
Ο Θωμάς Βουγιουκλής, μαθηματικός και ποιητής, ομότιμος καθηγητής του Δ.Π.Θ., μίλησε για τον Ύμνο της Αρετής του Αριστοτέλη, που μετέφρασε και μελοποίησε. Ακούστηκε ο μελοποιημένος ύμνος της αρετής.
Ο Παναγιώτης Σωτηρόπουλος, δρ. επιστημολογίας – μαθηματικός, από τις Βρυξέλλες, όπου βρίσκεται αποσπασμένος, έστειλε γραπτά την εμπεριστατωμένη εργασία του με τίτλο «Αριστοτέλης: δημιουργός και ενορχηστρωτής του λόγου». Μικρά αποσπάσματα ακολουθούν:
«Η φιλοσοφία στον Αριστοτέλη είναι μια οργανωμένη γνώση, χωρίς χρησιμοθηρικές επιδιώξεις. Κίνητρό του η περιέργεια, η διερώτηση, έμφυτες όπως εκτιμά εκδηλώσεις της ανθρώπινης σκέψης.Για την αμετάπτωτη επικαιρότητα της σκέψης του Αριστοτέλη αναφέρω ενδεικτικά τη συνεισφορά του στη σύγχρονη Μαθηματική Λογική, από τη συγκρότηση των αξιωματικών-απαγωγικών συστημάτων ως τον ορισμό της αλήθειας για τις μαθηματικές προτάσεις».
Στη συνέχεια εισηγήθηκαν οι σπουδαστές και σπουδάστριες :
«Ο Αριστοτέλης και οι επιστήμες του ανθρώπου», Άννα Γκοδλιέφσκι: «Ο Αριστοτέλης αποδεικνύεται αρκετά σύγχρονος και ακολουθεί το λεγόμενο Βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο. Οι τρεις αυτοί παράγοντες, Φύσει – λόγω – έθει, στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου».
«Αριστοτέλης: Κοινωνία, Πολιτεία, Δίκαιο», Νικόλαος Σεργκενλίδης: «Οι πολιτικές απόψεις του Αριστοτέλη αποτελούν μέρος ενός ευρύτατου και συμπαγούς θεωρητικού συστήματος. Για τον Αριστοτέλη, η δικαιοσύνη είναι μια αρετή που αποκτάται έμπρακτα και που συνίσταται στην έξη της τέλεσης δίκαιων πράξεων, μέσω της συνεχούς άσκησης ενάρετων πράξεων. Κάποιος μπορεί να γίνει καλός, μόνο όταν επιλέγει και πράττει καλά».
Ο διδάσκων Θανάσης Μουσόπουλος εισηγήθηκε συνοπτικά το θέμα: «Ο Αριστοτέλης και οι επιστήμες της φύσης». Για τη Σεισμολογία και τη Φυσική, ιδιαίτερα σημαντικά είναι όσα αναφέρονται στη Μετεωρολογία. Ο Θανάσης Μουσόπουλος σε όσους αμφισβητούν την Κλιματική Αλλαγή (όπως εσχάτως ο πρόεδρος Trump) παρέπεμψε σε σχετικό απόσπασμα του Αριστοτέλη.
«Αριστοτέλης και Ιατρική», Σοφία Παπαγεωργίου : «Οι σύγχρονοι φιλόσοφοι βρήκαν στην ηθική του Αριστοτέλη τα ερείσματα, για να καταλήξουν στην Αριστοτελική βιοηθική με έμφαση στην πράξη και όχι στη θεωρία και με κέντρο τη φρόνηση ως ενόραση του χρυσού μέσου του Αριστοτέλη ως σωστή στάση απέναντι στη ζωή».
«Ο Αριστοτέλης και η θέση του για τη γυναίκα», Τριανδρία Δροσίδου: «Πριν παντρευθεί την Ερπυλλίδα της χαρίζει την ελευθερία και της δίνει το δικαίωμα της επιλογής. Όταν πάντρεψε την κόρη του την Πυθιάδα, και πάλι ελευθέρωσε όλους τους σκλάβους της. Άρα έχουμε σίγουρα μια απόδειξη της ψυχής του Αριστοτέλη, ο οποίος με το βίος που διεξάγει σίγουρα κυριαρχεί στα πάθη του και δε λειτουργεί με γνώμονα την κακία».
«Αριστοτέλης: διδάσκαλος του Μεγάλου Αλέξανδρου», Ανδρέας Ματζάκος: «Η διδασκαλία του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τον Αριστοτέλη, στηρίχτηκε στον Όμηρο και στους τραγικούς ποιητές. Ο Αριστοτέλης όμως, του έμαθε για την αρετή, ιδίως την ηθική που αποκτάται με την εφαρμογή της στην καθημερινή ζωή, του μετέδωσε γνώσεις για τις φυσικές επιστήμες και, τον έκανε να αγαπήσει τον ελληνικό πολιτισμό».
Για μία στοιχειώδη πληρότητα των τομέων της αριστοτελικής συμβολής, ο διδάσκων Θανάσης Μουσόπουλος αναφέρθηκε δι’ ολίγων στην Ποίηση και στη Ρητορική.
«Η διαχρονικότητα του Αριστοτέλη», Χρήστος Μιχαλόπουλος : «Παρότι ο Αριστοτέλης έζησε τον 4ο π.Χ. αιώνα και επηρεάστηκε από τις αξίες της εποχής του, δηλαδή της ελληνικής πόλης – κράτους, η φιλοσοφία του κατάφερε να επιβληθεί διαχρονικά σε κοινωνίες και εποχές τόσο διαφορετικές μεταξύ τους. Και αυτό συνέβη διότι η σκέψη και ο λόγος του Αριστοτέλη κατάφεραν να μετατρέψουν εξαρχής σε φιλοσοφική θεωρία όλη την εμπειρία του μέσου ανθρώπου και όλες τις παραδοχές του κοινού νου. Και αυτό υπήρξε διαχρονικά το μέγα επίτευγμα του μεγάλου Σταγειρίτη φιλοσόφου».
«Η αρχαία πόλη των Σταγείρων», Κωνσταντίνος Μπερετζίκης: «Η πόλη των αρχαίων Σταγείρων βρίσκεται χτισμένη πολύ κοντά στον οικισμό της Ολυμπιάδας στο ύψος μίας μικρής και όμορφης χερσονήσου που ονομάζεται <<Λιοτόπι>>. Για ορισμένους θεωρείται ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της Χαλκιδικής. Επίσης πολύ συχνά αναφέρεται ένα νησάκι απέναντι από τα Στάγειρα με το όνομα «Κάπρος». Όνομα το οποίο αποδίδετε και για το λιμάνι της αρχαίας πόλης και ταυτίζετε με το σημερινό κόλπο της Ολυμπιάδας. Από τα ερείπιά του μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το νησάκι κατοικήθηκε από τα κλασικά ως τα μεσοβυζαντινά χρόνια».
Η εισήγηση για τα Στάγειρα συνοδευόταν από πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Την όλη επιμέλεια των προβολών οπτικού και ακουστικού υλικού είχε ο Ανδρέας Ματζάκος, τον οποίο ο διδάσκων ευχαριστεί ιδιαίτερα. Επίσης ευχαριστούμε τον Αντώνη Βαρβατσούλια του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης για όλη την ουσιαστική συμβολή του στην πραγματοποίηση της Ημερίδας.
Η βραδιά έκλεισε με τέσσερα Δημοτικά Τραγούδια της Χαλκιδικής, που παρουσίασε ο σπουδαστής Αναστάσιος Δασκαλόπουλος. Τον συνόδευσαν οι Ιωάννης Νταβράζος, Κωνσταντίνος Μπερετζίκης και Μιχάλης Κασάπογλου, τους οποίους ευχαριστούμε θερμά. Ακούστηκαν:
-“Γλυκοχαράζει ἡ χαραυγή” Ἀρναία
– “Καπετὰν Γιαγλῆς” Ἱερισσός
– “Μάνα καὶ θυγατέρα δυό” Εὐρύτερη περιοχὴ Χαλκιδηκῆς μὲ ῥίζες ἀπὸ Μικρὰ Ἀσία
– “Τοῦ ναύτη ἡ μάνα” Πολύγυρος.
Δύο ενδιαφέροντα βιβλία για το καλοκαίρι πρότεινε ο Θανάσης Μουσόπουλος:
– «Ο κόσμος της σοφίας» του νορβηγού Γιοστέιν Γκάαρντερ στο Όσλο 1991, που λέγει για τον Αριστοτέλη «… ένας άντρας πολύ νοικοκύρης, που ήθελε να βάλει σε τάξη τα πάντα μέσα στο ανθρώπινο μυαλό…»
– «Το όνομα του ρόδου» του Ουμπέρτο Έκο, που όπως γράφει ο Παναγιώτης Σωτηρόπουλος στην εισήγησή του: «είναι ίσως από τα πλέον ευπώλητα βιβλία της δεκαετίας του 80».
Ο διδάσκων των τμημάτων Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας και Ιστορίας / Πολιτισμού Θράκης Θανάσης Μουσόπουλος κλείνοντας ευχαρίστησε όσους / όσες παρακολούθησαν την Ημερίδα, το Δημοτικό Ραδιόφωνο Ξάνθη ως χορηγό επικοινωνίας, την ευγενική υποστήριξη του Copy Coffee, τα μέσα ενημέρωσης της περιοχής, όσους/όσες αγκαλιάζουν τις δράσεις του διδάσκοντα.
Ξάνθη, 16 Ιουνίου 2017
Θανάσης Μουσόπουλος
