ΜΠΑΪΡΑΜ
Γράφει ο Στέλιος Αρσενίου

Μπαϊράμ ή Μπαϊράμι χαρακτηρίζεται γενικά από τους μουσουλμάνους σπουδαία και μεγάλη εορτή που μπορεί να είναι εθνική, πολιτική ή θρησκευτική.

Αναφέρονται και στον πληθυντικό μπαϊράμια (τουρκ. μπαϊραμλάρ).

Γενικά πρόκειται για σπουδαίες γιορτές των Μουσουλμάνων.

Σημαντικότερες θρησκευτικές εξ αυτών εορτές είναι δύο.

Η μία ονομάζεται «Σεκέρ Μπαϊράμι» ( γιορτή των γλυκισμάτων), και η άλλη «Κουρμπάν Μπαϊράμι» (γιορτή των θυσιών).

Η πρώτη γιορτάζεται μετά το τέλος της νηστείας του θρησκευτικού μήνα Ραμαζάν (Ραμαζάνι) και μετά την επίσημη απόφαση του καδή που πιστοποιεί την εμφάνιση της νέας σελήνης.

Στη δεύτερη θυσιάζονται ζώα και γιορτάζεται 70 μέρες μετά την πρώτη.

Το Μπαϊράμι είναι η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή των μουσουλμάνων.

 Το “Ραμαζάν Μπαϊράμ”

Το “Ραμαζάν Μπαϊράμ” γίνεται ανάλογα με το φεγγάρι. Η γιορτή συνδέεται με την αποκάλυψη του Κορανίου στο Μωάμεθ από τον Αλλάχ (μας θυμίζει την ιστορία της αποκάλυψης των “Δέκα Εντολών” στο Μωυσή).

Είναι μια ευκαιρία για τους μουσουλμάνους να “καθαρίσουν την ψυχή τους και το σώμα τους”, όπως εμείς οι χριστιανοί κάνουμε κατά τη νηστεία.   Άλλωστε “ραμαζάν” σημαίνει νηστεία.

Κατά τη διάρκεια του ραμαζανιού δεν τρώνε, δεν πίνουν, δεν καπνίζουν, από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου. Τη νύχτα μπορούν να φάνε ό, τι θέλουν. Όταν τελειώνει ο μήνας τελειώνει και η νηστεία.

Τότε γιορτάζουν το “Ραμαζάν Μπαϊράμ”, που διαρκεί τρεις ημέρες.

Την πρώτη μέρα, σηκώνονται το πρωί και πηγαίνουν στο τζαμί για να προσκυνήσουν. Γυρίζοντας στα σπίτια τους τρώνε όλοι μαζί και οι νεότεροι σε ηλικία εύχονται στους ηλικιωμένους “χρόνια πολλά”, φιλώντας τας τους το χέρι.

Εκείνοι τους προσφέρουν δώρα ή χρήματα και γλυκά.

Κατόπιν, οι νέοι και τα παιδιά, επιστρέφουν πάλι στο τζαμί, ντυμένοι με παραδοσιακά φορέματα.

Μετά, αρχίζουν να γυρνάνε στο χωριό, από σπίτι σε σπίτι με τα νταούλια και τους ζουρνάδες. Όσο διαρκεί το Μπαϊράμι,

διοργανώνονται γλέντια και εκδηλώσεις.

 

To “Κουρμπάν Μπαϊράμ”

Το κουρμπάν Μπαιράμ είναι διαφορετικό από το Ραμαζάν Μπαϊράμ, αλλά το ίδιο σημαντικό. Ονομάστηκε έτσι γιατί ένας προφήτης του Αλλάχ, πήρε κάποτε το μικρό παιδί του και πήγε σ’ ένα μέρος για να το θυσιάσει. Τότε ο Αλλάχ έστειλε ένα πρόβατο για να σφαγιαστεί στη θέση του παιδιού. (Η ιστορία αυτή θυμίζει τη θυσία του Αβραάμ). Η μέρα αυτή ονομάστηκε Κουρμπάν (πρόβατο) Μπαϊράμ.

Το Κουρμπάν Μπαϊράμ, γιορτάζεται μια φορά το χρόνο και διαρκεί πέντε μέρες και δεν προβλέπεται καθόλου νηστεία. Την πρώτη μέρα, σηκώνονται πολύ νωρίς οι μουσουλμάνοι και πηγαίνουν στο τζαμί για να προσκυνήσουν. Ύστερα γυρίζουν στα σπίτια τους και ετοιμάζουν τα μαχαίρια τους ή ό,τι άλλο χρειάζεται για τη σφαγή του προβάτου. Η σφαγή αυτή πρέπει να γίνει μέσα σε τρεις μέρες, μετά απαγορεύεται. Τις υπόλοιπες ημέρες κάνουν επισκέψεις σε σπίτια των συγγενών ή φίλων. Κανείς δεν εργάζεται.

Στο Κουρμπάν Μπαϊράμ, όπως κάθε Μπαϊράμι, γίνονται επισκέψεις στους τάφους των νεκρών συγγενικών προσώπων όπου διαβάζουν προσευχές από το κοράνι. Την πρώτη μέρα του Μπαϊραμιού, τις πρωινές ώρες, γίνονται στα τζαμιά το “Μπαϊράμ ναμαζί” (προσευχή του Μπαϊραμιού) και στη συνέχεια εφαρμόζοντας την εντολή του Αλλάχ και την πράξη του προφήτη Ιμπραήμ, σφάζουν το θυσιαζόμενο Κουρμπάν (ένα πρόβατο).

Γίνονται επισκέψεις στα συγγενικά πρόσωπα, πρώτα στη μητέρα και τον πατέρα και στη συνέχεια σε γνωστούς και συγγενείς για να τους ευχηθούν για το Μπαϊράμι φιλώντας τα χέρια των μεγάλων και μοιράζουν δώρα στους μικρούς. Με τον τρόπο αυτό θέλουν να συνεχιστεί η αγάπη και ο σεβασμός-αδελφοσύνη μεταξύ τους.

Το Κουρμπάν (αρνί) που σφάζουν, το μοιράζονται με φτωχές οικογένειες, όπως το επιβάλλει η θρησκεία, για την αλληλοστήριξη και βοήθεια στους φτωχούς. Έτσι μπορούν και οι φτωχοί να συμμετέχουν με χαρά στο Μπαϊράμι.

Για το Ραμαζάν Μπαϊράμ που ξεκινά να γιορτάζεται την Πέμπτη 13/5/2021 θερμότατες ευχές στους εορτάζοντες Μουσουλμάνους για Υγεία, Γαλήνη, Προσωπική, Οικογενειακή Ευτυχία.

* Το κείμενο είναι από μια εργασία του Δημ. Σχολείου Σαπών με τίτλο: ΄΄ Χρώματα του τόπου μας ΄΄ (2001 – 2002)

* Οι φωτογραφίες επιλογή του προσυπογράφοντα

Στέλιος Αρσενίου