ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ 38 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ
του Θανάση Μουσόπουλου
Θυμάμαι με συγκίνηση την 1η Μαΐου 1983. Πλήθος Ξανθιώτες και Ξανθιώτισσες στα γραφεία της νεότευκτης εφημερίδας της Ξάνθης με τον συμβολικό τίτλο «Αγώνας». Ήταν τότε μια άλλη εποχή, μετά τις εκλογές του 1981 και την ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ σε δύναμη της Αλλαγής, όπως λέγαμε τότε, ο Νίκος Γεωργιάδης με στήριγμα την κυρία Στέλλα, πάλευε για το καινούριο.
Είχα τη χαρά και ευθύνη από το πρώτο φύλλο να παρουσιάζω θέματα πολιτισμού, παιδείας, ιστορίας. Και όταν έφυγε ο Νίκος, ο Κοσμάς – μαθητής μου αγαπητός – συνεχίζει τον δύσκολο δρόμο της Ενημέρωσης, του Τύπου. Χαίρομαι που πολλά κείμενά μου βρίσκονται από το 1983 στον «Αγώνα» της Ξάνθης, που είναι αγώνας της Ξάνθης, για μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία. Χωρίς προκαταλήψεις και δογματισμούς.
Αφιερώνω το κείμενό μου «Πρόοδος και Συντήρηση» στον Κοσμά και στην Ιωάννα, στη μεγάλη οικογένεια του «Αγώνα».
***
ΠΡΟΟΔΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Του Θανάση Μουσόπουλου
Ο Ε. Π. Παπανούτσος είναι ένας σεβαστός και αγαπητός μου δάσκαλος, του λεγόμενου αστικού προοδευτικού χώρου, που έπαιξε σημαντικό ρόλο, με τους πολυσέλιδους τόμους φιλοσοφίας και προβληματισμού, στο να ξεκαθαρίσουμε οι νεοέλληνες πολλές έννοιες. Σε γνωστό ομότιτλο δοκίμιο για τη συντήρηση και την πρόοδο, υποστηρίζει ότι και οι δύο τάσεις είναι φυσικές. «Το ένα ωθεί ακάθεκτα προς τα εμπρός, προς κάτι ανείπωτο ακόμη, κάτι που δεν έχει άνετα σαρκωθεί στη σκέψη και στη διατύπωση, δεν έχει πραγματοποιηθεί, αλλά θέλγει σαν πυρετώδης προσμονή. Το άλλο αντιστέκεται και προσπαθεί με σύνεση και περίσκεψη να κρατήσει το με αγώνες δοκιμασμένο, τη θετική και σίγουρη κατάκτηση που λαμποκοπά σαν ώριμος καρπός». Στη συνέχεια σημειώνει πως «Όταν λείπει η ορμή προς το νέο, πέφτομε στην αποτελμάτωση. Όταν δεν συντηρούμε το καταχτημένο, αίρεται μαζί με τη συνέχεια και κάθε παράδοση και αιωρούμαστε με τις ρίζες στον αέρα».
Αν η πρόοδος και η συντήρηση είναι υγιείς καταστάσεις, έχουμε και τις νοσηρές υπερβολές τους, την προοδοπληξία και την αντιδραστικότητα. Έχει ξεπεραστεί το μέτρο, έχει χαθεί η συνείδηση των ορίων. «Η κάθε ορμή μένει αχαλίνωτη στη φορά της, δεν διατηρεί πια τον έλεγχο των κινήσεών της και γίνεται τυφλή και, φυσικά, άγονη». Ο προοδόπληκτος είναι γελοιογραφία του προοδευτικού, ο αντιδραστικός είναι μωρός συντηρητικός.
«Αν η πρόοδος είναι δύναμη γονιμοποιός, γιατί προσφέρει θετικά πράγματα, η προοδοπληξία αποτελεί κίνδυνο γιατί είναι άγονη άρνηση. Αν η συντήρηση είναι ωφέλιμη και σκόπιμη στην κίνηση της ζωής, η αντιδραστικότητα με τον εμπαθή μισονεϊσμό της είναι σωστή συμφορά. Και οι δύο ακρότητες όπλα τους έχουν το μονολιθικό τους δογματισμό και την ανοικτίρμονα διαβολή του αντιπάλου».
Θα παραθέσω συμπληρωματικά δύο συμπεράσματα / θέσεις πάλι του Παπανούτσου από το δοκίμιό του “Πολιτισμός υπό αμφισβήτηση”: “Να καταλάβουμε (και να δώσουμε και στους άλλους να καταλάβουν) ότι με την ξέφρενη ζήτηση και ανάλωση υλικών αγαθών (…) γινόμαστε καθεμέρα δυστυχέστεροι. Η επίγνωση των όρων ενός προβλήματος είναι το πρώτο βήμα προς τη λύση του (…) Χωρίς βαθιά μεταβολή της δομής του κοινωνικού μας συστήματος (…) τα δεινά μας θα συνεχιστούν, μπορεί και να χειροτερέψουν”.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, 6 Μαΐου 2021
