ΥΠΗΡΕΤΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ
Γράφει ο Παναγιώτης Χόχολης, Αντιστράτηγος Ε.Α., Επίτιμος Διοικητής Ανώτατης Σχολής Πολέμου
- Εισαγωγή
Στην ανάπτυξη του υπ’ όψη άρθρου μας, ζητώντας τη συγγνώμη σας, επειδή μεταξύ άλλων, θα αναφερθούμε και επί προσωπικών, δεδομένων, όχι για λόγους αυτοπροβολής ή κάποιας άλλης επιδίωξης, διότι δεν έχει κανένα νόημα. Αυτό γίνεται, για να είμαστε περισσότερο ρεαλιστικοί και πειστικοί, στις προς τούτο επιβαλλόμενες ενέργειες μας, για την άμυνα της φίλτατης πατρίδας και συγκεκριμένα του Αιγαίου μας, του Αιγαίου όλων των Ελλήνων, το οποίο υπήρξε και συνεχίζει και σήμερα, να αποτελεί τον ζωτικό, τον γενέθλιο χώρο, την κοιτίδα, την ιερά κιβωτό μας, από καταβολής κόσμου. Θα αναφερθούμε, σε κάποια, από τα τόσα πολλά γεγονότα τα οποία ζήσαμε, καθώς και σε κάποια πρόσωπα, ανώνυμα, όχι για να τα κρίνουμε και για τα οποία οφείλουμε, κατά περίπτωση, τον επιβαλλόμενο σεβασμό, ειδικά δε, όταν έχουν αποβιώσει, αλλά για να εδραιώσουμε κάποιες αλήθειες, όσο πικρές και αν είναι.
- Υπηρετώντας σε νησί του Αιγαίου
α. Πρώτες εντυπώσεις
Μετά την υπηρέτηση μου, με πίστη, ζήλο, αφοσίωση και υπερηφάνεια, στα Ελληνικά τεθωρακισμένα – άρματα μάχης, όπου μέστωσα επαγγελματικά, τον Αύγουστο του 1982, τοποθετήθηκα σε ένα νησί του Αιγαίου. Ο Διοικητής Ταξίαρχος του νησιού, μου ανέθεσε τα καθήκοντα του 3ου Επιτελικού Γραφείου (Επιχειρήσεων). Μεταξύ των άλλων οδηγιών, τις οποίες μου έδωσε, για την επιβαλλόμενη ρεαλιστική εκπαίδευση των Μονάδων και για να το τονίσει αυτό πρόσθεσε “θέλω την καρδάρα με το γάλα, να είναι εμφανώς, κρεμασμένη έξω από την αχυροκαλύβα”, εμπειρίες ασφαλώς από ανταρτοπόλεμο, που σήμαινε, για την δική μας περίπτωση, ότι το νησί καταλήφθηκε από τον εχθρό και τα υπολείμματα, των Δυνάμεων του, διεξάγουν ανταρτοπόλεμο. Για την μάχη, η οποία έπρεπε να δοθεί, του εχθρού, όντος στη θάλασσα, όπου η ισχύς του, είναι σχεδόν μηδενική ή επί των ακτών, όταν αρχίσει να αποβιβάζεται, ΟΥΔΕΝ ΣΧΟΛΙΟ. Ο Ταξίαρχος ήταν καλός Διοικητής και άνθρωπος, στα της καθημερινότητας ελλιπώς όμως ενημερωμένος και καταρτισμένος, για την αποφασιστική και καλώς οργανωμένη άμυνα του νησιού μέχρις εσχάτων. Ακόμη και η ιδέα για την διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου, ήταν και είναι εξωπραγματική και φραστικά αδόκιμος, καθ’ όσον τα πλείστα των νησιών είναι περιορισμένης εδαφικής εκτάσεως και στερούνται, εκτός κάποιων, ελάχιστων περιπτώσεων, ορεινών όγκων, για μικρής διάρκειας αποτελεσματικό ανταρτοπόλεμο. Η καθοριστική και αποφασιστική μάχη να δοθεί στη θάλασσα και επί των ακτών αποβάσεως, που θα αποτελέσει την κύρια επιδίωξή μας και στο εσωτερικό των νησιών. Εάν όμως, αυτό ήθελε συμβεί, σε κάποιες περιπτώσεις, (εισχώρηση στο εσωτερικό) ο αγώνας θα συνεχιστεί στους κατοικημένους τόπους, προς τούτο οργανωμένους στα πλαίσια μιας καλά σχεδιασμένης “Παλλαϊκής Άμυνας” .Αεραπιβατικές επιχειρήσεις του εχθρού, στο εσωτερικό των νησιών, επιβάλλεται να αντιμετωπίζονται άμεσα, από τις εκεί τοπικές Δυνάμεις της περιοχής. Σε περίπτωση αδυναμίας καταστροφής τους, να περισφίγγονται, εν αναμονή της νικηφόρας έκβασης της κύριας μάχης, στη θάλασσα και επί των ακτών, η οποία θα απαγορεύσει στον εχθρό να αποβιβάσει βαρέα όπλα και κυρίως άρματα μάχης και εκφορτώσει εφόδια, πυρομαχικά κ.λπ. Να μη επαναληφθεί το μοιραίο λάθος της Κύπρου το 1974, όπου οι Νατοτούρκοι, χάριν της ελάχιστης δυνατής αντίδρασης της αλληλοσπαρσόμενης εθνικής φρουράς Κύπρου, λόγω πραξικοπήματος, ελάχιστα είχαν επιτύχει. Μας έβαλαν όμως δολίως στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, στη Γενεύη, οι δήθεν φίλοι και σύμμαχοι, όπου εμείς ηλιθίως ενεργούντες, εξαπατηθήκαμε, από την ανατολίτικη κουτοπονηριά των Νατοτούρκων, οι οποίοι αγνοούντες την κατάπαυση του πυρός, που δήθεν συμφωνήθηκε, επί δεκαήμερο και πλέον, αποβίβαζαν Δυνάμεις και εφόδια για τον Αττίλα Δύο, κάτι το οποίο θα ήταν αδύνατο να επιτύχουν, μαχόμενοι στήθος με στήθος, κατά της Ελληνικής Μεραρχίας, την οποία άφρονες, εθνικοί ολετήρες και προδότες, απομάκρυναν. Κατάρα και ανάθεμα, στους πρωταίτιους των γεγονότων αυτών. Προσοχή στα ζητούμενα και συζητούμενα τραπέζια των διαπραγματεύσεων, όπου εχθροί και φίλοι, επιδιώκουν να μας οδηγήσουν, χάριν της δήθεν ειρήνης στην περιοχή. Στην ειρήνη αυτή, οι Τούρκοι επιδεικτικά ασελγούν, πάντα και ειδικά, κατά την παρούσα περίοδο.
β. Υποβολή Προτάσεων Διεξαγωγής Αγώνος στα Νησιά
Στην Ταξιαρχία της νήσου, όπου τοποθετήθηκα, αλλά και εις το προϊστάμενο κλιμάκιο αυτής, είχα υποβάλει, σχετική μελέτη 101 σελίδων, με τίτλο “ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ” απορρήτου διαβαθμίσεως. Στην μελέτη αυτή, εκτός από μια αναγκαία ιστορική αναδρομή, αναφερόταν και σε θέματα, τα οποία αφορούσαν τον τρόπο διεξαγωγής της Άμυνας των νησιών όπως αιφνιδιασμός – εξαπάτηση, τρόποι ενέργειας Τούρκων, Αμυντική δομή των νησιών του Αιγαίου, οργάνωση εδάφους, κωλύματα, ενεργός αμυντική συμμετοχή των κατοίκων των νησιών και άλλα πολλά επιχειρησιακά στοιχεία. Με μεγάλη μου ανησυχία, διαπίστωσα, ότι υπήρχε χάσμα μεταξύ της θεωρίας και της πραγματικότητας. Ο ραγδαία αναπτυσσόμενος τουρισμός έτρωγε και ροκάνιζε τις σάρκες της, με τις οποιεσδήποτε, ελλείψεις και αδυναμίες άμυνας των νησιών. Εκεί όπου υπήρχαν πολυβολεία και άλλα οχυρωματικά έργα, ξεφύτρωσαν ξενοδοχεία και άλλες εγκαταστάσεις τουρισμού. Μεταξύ των τουριστών, οι οποίοι κυκλοφορούν ελεύθερα και ανέμελα, ανάμεσα στα οποιαδήποτε οχυρωματικά έργα, δεν είναι δυνατό να διακρίνεις τους πράκτορες και κατασκόπους, οι οποίοι ήδη έχουν καταγράψει και στοχοποιήσει τα πάντα. Το κυνήγι του κέρδους από τον τουρισμό, με τις οποιεσδήποτε δραστηριότητες του, είχε αμβλύνει, σε κάποιο βαθμό την επιβαλλόμενη ανησυχία των κατοίκων, για τον απέναντί τους, σε μικρή απόσταση, καραδοκούντα και ενεδρεύοντα εχθρό.
γ. Νυκτερινή Άσκηση – Βολή, επί των Ακτών
Παρά τα οποιαδήποτε εμπόδια, αδυναμίες και δυσκολίες που ως εκ των πραγμάτων, υπήρχαν η εκπαιδευτική και επιχειρησιακή δραστηριότητα των Μονάδων του Νησιού, συνεχιζόταν στο ίδιο στυλ ρουτίνας. Αυτή η κατάσταση, ως υπεύθυνο επιτελή των επιχειρήσεων, μου προκαλούσε μια έντονη ανησυχία και προβληματισμό. Επιβαλλόταν, στα πλαίσια της καθημερινότητας της εκπαίδευσης των Μονάδων, κάτι καινούργιο, πιο ενεργό, πιο πρακτικό και ζωντανό, στην νυν εκτέλεση της αποστολής τους (αποτελεσματική και νικηφόρα αντιμετώπιση του εχθρού εντός της θαλάσσης και επί των ακτών). Εν απουσία του Διοικητού Ταξίαρχου, ο οποίος δεν θα επέτρεπε την εκτέλεση, της όντως επικίνδυνης και πρωτοποριακής αυτής νυκτερινής εκπαιδευτικής δραστηριότητας, συναινούντος του Συνταγματάρχη Υποδιοικητή, αφού διέτρεξα, προς αναγνώριση όλο το νησί, οργανώθηκε και εκτελέστηκε με εντυπωσιακά αποτελέσματα η βολή αυτή, όπως αναφέρεται σε σχετική αναφορά – έκθεση μου, η οποία υποβλήθηκε και στο προϊστάμενο κλιμάκιο του νησιού μας. Στην έκθεση αυτή, απορρήτου, διαβαθμίσεως αναφέρονται, η περιοχή βολής με ακριβείς συντεταγμένες, του στόχου θαλάσσια ξέρα εγγύς της ακτής, η οποία ομοίαζε, ανάλογα με τον κυματισμό, ως υποβρύχιο ή αποβατικό πλοιάριο, οι θέσεις τάξεως των Όπλων, αρμάτων, οχημάτων βολής, των πυροβόλων όλμων υποστηρίξεως φωτισμού, δρομολόγια, παρατηρητήρια, διατεθέντα πυρομαχικά, επικοινωνίες, ασφάλεια πεδινού, εναέριου και θαλάσσιου χώρου, ευστοχία βολών, εκπαίδευση, επί της κύριας αποστολής του προσωπικού κ.λπ. Ήταν 20:30, της 9 Νοεμβρίου 1982, όταν άρχισε η εκτέλεση της νυχτερινής – άσκησης βολής, παρουσία και του ήδη αφιχθέντος Διοικητού Ταξιάρχου, στον οποίο ήδη είχα αναφέρει ετοιμότητα εκτέλεσης. Με την έναρξη της βολής, το σκοτάδι της νύχτας διαλύθηκε από τα φωτιστικά βλήματα πυροβόλων και όλμων από τα τροχιοδεικτικά και την ανταύγεια του φωτισμού στη θάλασσα. Οι εκπυρσοκροτήσεις όλων των τύπων των όπλων, οι εκρήξεις των βλημάτων, επί του στόχου “ξέρα” παρουσίασαν, ξαφνικά, μια κόλαση πυρός. Τότε ο Ταξίαρχος ανήσυχος και αναστατωμένος, στράφηκε προς το μέρος μου και φώναξε “Τι κάνεις; θα μας σκοτώσεις;”. Μετά όμως το πέρας της βολής, έδειξε ενθουσιασμένος, τότε δε του είπα “κύριε Ταξίαρχε, έτσι πρέπει να εκπαιδευτούμε, να μαχόμεθα, για να μη αναγκαστούμε να κρυβόμαστε, πίσω από την “κρεμασμένη καρδάρα με το γάλα”. O μετά, τετράμηνο, παραλαβών, την Διοίκηση του νησιού, νέος Ταξίαρχος, ήταν άριστος Διοικητής και επαγγελματίας Αξιωματικός. Παρά την αρχική του θέση, ότι το Γραφείο Επιχειρήσεων του νησιού, έπρεπε να έχει ανατεθεί σε Αξιωματικό Πεζικού, με τις υποβληθείσες ρεαλιστικές εισηγήσεις και προτάσεις μας, επί θεμάτων αποτελεσματικής διεξαγωγής της άμυνας του νησιού, άλλαξε εντελώς γνώμη και από τότε υπήρξαμε, αλληλένδετα επιχειρησιακά συνεργαζόμενοι. Όταν δε, ως Αντιστράτηγος, ανέλαβε τα καθήκοντα του Διοικητού του Δ’ Σώματος Στρατού, μου ανέθεσε τα καθήκοντα του Γραφείου Επιχειρήσεων του Σώματος. Για λόγους, απορρήτου διαβαθμίσεως, δεν αναφέρονται άλλες λεπτομέρειες, οι οποίες αφορούν σε ρεαλιστική εκπαίδευση των Μονάδων, με επιθετική στάση, στα πλαίσια της άμυνας, αμυντική οργάνωση του εδάφους, ζωτικών κέντρων Αντιστάσεως και κατοικημένων τόπων, επικοινωνίες κ.λπ. Εδώ κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί, ότι η επιτυχής – νικηφόρα διεξαγωγή της άμυνας των νησιών, μεταξύ όλων των άλλων εξαρτάται και από τις τόσες πολλές άλλες μικρολεπτομέρειες, των οποίων η διαφυγή, η άγνοια και η ελλιπής αντιμετώπιση τους, κρίνονται μοιραίες….
- Διαπιστώσεις – Συμπεράσματα
-Τα νησιά μας, οπλισμένα και επανδυμένα με τις Μονάδες, οι οποίες εδρεύουν σε αυτά, πρέπει να είναι ετοιμοπόλεμα και καλώς εκπαιδευμένα και να αναμένουν την κύρια εχθρική απειλή από την θάλασσα, υποβοηθούμενης και από αεραποβάσεις του εχθρού.
-Οι αεραποβάσεις, σε τοπικό επίπεδο εξουδετερώνονται και σε αδυναμία συσφίγγονται, χωρίς την απόσπαση Δυνάμεων από τον κύριο αγώνα στη θάλασσα και στις ακτές.
-Για τον τυχόν, εισχωρήσαντα εχθρόν, στο εσωτερικό νησιού, ο αγώνας, στα πλαίσια και της Παλλαϊκής Άμυνας συνεχίζεται, σε κατοικημένους τόπους, τουριστικά κτιριακά συγκροτήματα, (Σημεία Στηρίγματος, Περίκλειστα σημεία στηρίγματος και κέντρα αντιστάσεως). Η παλλαϊκή όμως άμυνα, μετά από μια δογματική συγκεχυμένη τοποθέτηση, όλων των κυβερνήσεων της προηγηθείσας εικοσαετίας, έχει ατονήσει. Εάν όμως απαιτηθεί να ενεργοποιηθεί, σε κάποιους τομείς της, τι γίνεται; θα τρέχουμε και δεν θα προλαβαίνουμε;.
-Η πιο πάνω νυκτερινή εκπαιδευτική δραστηριότητα, όπως την περιγράψαμε, μη αναφερομένων, για λόγους απορρήτου, λοιπών δεδομένων – στοιχείων της, επιβάλλεται να εκτελείται, από όλα τα νησιά μας, στα πλαίσια της αμυντικής τους δράσης, λαμβανομένων υπ’ όψη, κατά περίπτωση, τα οποιαδήποτε, ιδιαίτερα στοιχεία, όταν υπάρχουν. Η τεχνολογική εξέλιξη, στα μέσα νυκτερινής παρατήρησης, όπως θερμικές κάμερες κ.λπ. επιβάλλεται επιπρόσθετα, να χρησιμοποιούνται στις νυκτερινές βολές, όπως η περιγραφείσα.
-Αμφιβάλλουμε, εάν η εν λόγω άσκηση – βολή, με στόχο προσβολής, εντός της θάλασσας, εδώ και δεκαετίες, έχει ποτέ επαναληφθεί. Όταν αυτό σίγουρα συμβαίνει, ας σπεύσουμε να καλύψουμε, άμεσα, ως εκ τούτου, το δημιουργηθέν επιχειρησιακό κενό και την παράλειψη αυτή, χάριν του αξιόμαχου των Μονάδων των νησιών μας, σε ρεαλιστικά πλαίσια. Τα νησιά μας δεν πρέπει να είναι, μόνο εξοπλισμένα, όπως έχουμε αποφασίσει, στα πλαίσια της αυτοάμυνας τους, έναντι της απέναντί τους “4ης Τουρκικής Στρατιάς Αιγαίου”, αλλά και να το δείχνουν με τόλμη και παρρησία, λέγοντας διά της απαστράπτουσας και αποτρεπτικής ισχύος τους, ένα νέο “ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ”.
-To εκπαιδευτικό και επιχειρησιακό έργο, το οποίο έχουν επωμιστεί, οι εις τα νησιά Αιγαίου, υπηρετούντες, είναι βαρύ και δύσκολο. Απαιτείται συνεχής και ακάματος προσπάθεια, εξειδικευμένος επαγγελματισμός, φαντασία δημιουργική και αναπροσαρμογή, μεθόδων δράσης, όπου απαιτείται.
-Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, επιβάλλεται, μακρόπνοα να ενστερνιστούν, την κατά προτεραιότητα, συνέχιση και ενίσχυση, της άμυνας των νησιών μας, η οποία παρουσιάζει τόσες πολλές ιδιαιτερότητες, όσο πουθενά αλλού, ανά τον κόσμο και σε άλλα μέτωπα αντιπαράθεσης. Απαιτείται, όθεν, ιδιαίτερη επιτελική σχεδίαση, συνεχώς αναθεωρούμενη και κατά περίπτωση βελτιούμενη, με βαρύ ψυχικό βάσανο και χωρίς ίχνος εφησυχασμού. Η οποιαδήποτε, όχι αποδοχή, για αποστρατικοποίηση των νησιών, όπως κόπτεται η Τουρκία, αλλά κάμψη της, κατ’ ελάχιστον, αμυντικής τους ετοιμότητας, θα είναι άνοιγμα μιας νέας κερκόπορτας, όπως αυτής της κατάκτησης και κατοχής της Β. Κύπρου και του γριζαρίσματος των Ιμίων. Καιρός είναι, να σπεύσουμε και ματώσουμε, σκληρά εργαζόμενοι, για την επαύξηση της αμυντικής ισχύος μας, αν δε ο αλαζόνας εισβολέας τολμήσει, θα βρεθεί στον πάτο της θάλασσας.
Παναγιώτης Χόχολης
Αντιστράτηγος Ε.Α.
Επίτιμος Διοικητής
Ανώτατης Σχολής Πολέμου
