Κοροναϊός, κρίση στον Έβρο και Διεθνής Ημέρα Ευτυχίας!
Γράφει ο Βασίλης Τσιάντος Καθηγητής Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 12 Ιουλίου του 2012 ανακήρυξε την 20η Μαρτίου ως Διεθνή Ημέρα Ευτυχίας. Το σκεπτικό της απόφασης ήταν ότι η ευτυχία είναι ένα δικαίωμα για όλους τους ανθρώπους. Η ΓΣ του ΟΗΕ αναγνώρισε ότι η ευτυχία και η ευημερία είναι παγκόσμιοι στόχοι και φιλοδοξίες στις ζωές όλων των ανθρώπων της γης, καθώς επίσης και τη σημασία της αναγνώρισής τους ως στόχους δημόσιας πολιτικής (ψήφισμα ΟΗΕ 66/281/12-7-2012). Έτσι το σημερινό μου κείμενο θα αναφερθεί στην ευτυχία.
Πολύ οξύμωρο, όμως, να αναφέρεται κάποιος στην ευτυχία του ανθρώπου όταν εδώ και δέκα ημέρες η χώρα μας πλήττεται από τον κοροναϊό, ο οποίος έχει αλλάξει δραματικά την ζωή μας. Πόσο ευτυχής μπορεί να είναι ένας άνθρωπος κλεισμένος στο σπίτι του και επικοινωνώντας μόνο με τους οικείους του, εάν υπάρχουν βέβαια και αυτοί; Πώς μπορεί να είναι κάποιος ευτυχής όταν πριν τον κοροναϊό είχαμε και την έναρξη της κρίσης στον Έβρο και το Αιγαίο με ακόμη και τώρα μη ξεκάθαρες διαστάσεις και επεκτάσεις. Θα εκτονωθεί η κρίση; Ή θα εξελιχθεί σε μεγάλου χρονικού μήκους κρίση; Θα είναι μόνο η προσπάθεια εισόδου των παράνομων «προσφύγων»; Ή θα γενικευθεί και θα έχουμε κάποιο «θερμό επεισόδιο» με την Τουρκία, όπως γράφεται εδώ και καιρό;
Είμαστε, μάλλον, τυχεροί διότι και στις δύο περιπτώσεις η Πολιτεία αντέδρασε άμεσα και έλαβε τα αναγκαία μέτρα. Στην μεν περίπτωση της κρίσης στον Έβρο, μάλλον, φαίνεται να κερδίζεται το «στοίχημα», στην δε περίπτωση του κοροναϊού, μου φαίνεται, τουλάχιστον προς το παρόν, ότι έχουμε τις λιγότερες επιπτώσεις σε σύγκριση με «ισχυρότερες» χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία. Ας ελπίσουμε να πάνε όλα καλά και στην συνέχεια. Επιστρέφοντας στην διακήρυξη του ΟΗΕ για την Διεθνή Ημέρα Ευτυχίας, θα πρέπει να τονίσουμε ότι αναφέρει ότι «αναγνωρίζει επίσης την ανάγκη για μια πιο συνεκτική, ισόρροπη και ισορροπημένη προσέγγιση της οικονομικής ανάπτυξης, η οποία προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη, την εξάλειψη της φτώχειας, την ευτυχία και την ευημερία όλων των λαών». Στην περίπτωση της κρίσης στον Έβρο, η Τουρκία εκμεταλλεύεται τον πόνο και την απελπισία ανθρώπων, που όπως λέει ο λαός μας «δεν έχουν στον ήλιο μοίρα», για να «παίξει» επικίνδυνα παιχνίδια, καταστρατηγώντας το παραπάνω ψήφισμα του ΟΗΕ εμπλεκόμενη σε εχθροπραξίες στην Συρία. Ταυτόχρονα, υποκριτικά, διότι αν ήθελε πραγματικά να βοηθήσει τις χώρες από τις οποίες προέρχονται οι πρόσφυγες αυτοί θα συνεισέφερε στην ανάπτυξή τους, ή θα πρωτοστατούσε στην οικονομική τους ανάπτυξη και στην εξάλειψη της φτώχειας. Επιπλέον, θα προσπαθούσε να μειώσει το ποσοστό της παιδικής ανέχειας στην Τουρκία, όταν τουρκική εφημερίδα (Hurriyet Daily News) έγραφε το 2018 (23 Απριλίου) ότι το 38% των παιδιών στην χώρα ζούσαν σε ακραία φτώχεια σε όλη την χώρα. Άρα, δεν είναι υποκριτικό να υπερασπίζεται κανείς τους φτωχούς «πρόσφυγες» που τους ταλαιπωρούν οι «Ναζί» (!) Έλληνες στον Έβρο, όταν η χώρα την οποία διοικεί ζει στην φτώχια και την ανέχεια;
Στο θέμα, τώρα, του κοροναϊού θα πρέπει να σταθμιστούν πολλοί παράγοντες πριν παρθούν αποφάσεις. Στην Μεγάλη Βρετανία έθεσαν πρώτα το οικονομικό τους σύστημα και μετά τις ζωές των πολιτών. Άρα, και η Μεγάλη Βρετανία καταστρατηγεί, κατά την γνώμη μου, το ψήφισμα του ΟΗΕ, διότι δεν βάζει πάνω από όλα την ευημερία όλων των πολιτών. Αντίθετα, χωρίζει τους πολίτες σε προνομοιούχους και μη, ανάλογα με τις σωματικές τους αντοχές. Για να το «πούμε και λίγο πιο λιανά» ας πεθάνουν και μερικές χιλιάδες συνταξιούχοι. «Δε βαριέσαι, νούμερα είναι»! Νούμερα, ναι, αλλά είναι οι γονείς μας και οι παππούδες μας. Πώς θα το άντεχε αυτό ένας Έλληνας, όταν η πραγματική ελληνική παράδοση είναι στο πνεύμα του Κλέοβη και του Βίτωνα, παραδείγματα διαχρονικά της ανθρώπινης ευτυχίας; Για την ιστορία, ο Κλέοβης και ο Βίτων ήταν αδέλφια και ικανοί αθλητές από το Άργος. Η μητέρα τους η Κυδίππη, ήταν ιέρεια της θεάς Ήρας, προστάτιδας του Άργους. Επειδή οι λευκές αγελάδες κατά την εορτή της Ήρας καθυστερούσαν να έρθουν από του αγρούς, και η μητέρα τους έπρεπε να είναι στην ώρα της στο ιερό της θεάς υποδύθηκαν τα ιερά ζώα της θεάς, ζεύτηκαν το άρμα και οι δύο «αεθλοφόροι» έσυραν το άρμα με την ιέρεια μητέρα τους σαράντα πέντε στάδια, οχτώ χιλιόμετρα, από το Άργος στο Ηραίο. Η ταπεινή μητέρα αφού προσευχήθηκε και έκανε θυσία, ζήτησε από την θεά να τους δώσει ό,τι καλύτερο μπορούσε να τύχει στον άνθρωπο. Μετά από αυτό έπεσε με τα παιδιά της να κοιμηθούν. Τα δύο παλληκάρια κοιμήθηκαν τον αιώνιο ύπνο και δεν ξύπνησαν ποτέ. Την διήγηση αυτή την γνωρίζουμε όλοι από την ερώτηση του πάμπλουτου Κροίσου στον Σόλωνα αν συνάντησε πιο ευτυχισμένο άνθρωπο, μετά την επίδειξη του πλούτου του παλατιού του. Ο Σόλων σαν δεύτερο παράδειγμα ανέφερε την ιστορία με τους δύο αδελφούς. Αξίζει να διαβάσει κανείς την ιστορία με την συνομιλία του Κροίσου με τον Σόλωνα στο Βιβλίο Α΄ του Ηροδότου («Κλειώ», 1.31). Ο Ηρόδοτος δίνει και άλλες λεπτομέρειες περί πραγματικής ευτυχίας. Το σίγουρο είναι ότι ο πλούτος μόνο δεν είναι η πηγή της ευτυχίας.
Επανερχόμενοι στα θέματα των ημερών και στο πως μπορεί να είναι ευτυχισμένος κάποιος εν μέσω «κοροναϊού» και κρίσης στον Έβρο, θα ήθελα να σταθώ εν συντομία στον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.Χ.). Τον δεύτερο χρόνο του μεγαλύτερου πολέμου της ανθρωπότητας, κατά τον Θουκυδίδη, ξέσπασε ο λοιμός, ο οποίος αποδεκάτισε μεγάλο μέρος των Αθηναίων. Έτσι, από την μία ο αιματηρός πόλεμος και από την άλλη ο λοιμός ήταν η αφορμή να πεθάνουν πάρα πολλοί Αθηναίοι. Εν τούτοις, την περίοδο του πολέμου μεσουράνησε ο μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων των εποχών, ο Σωκράτης. Συμμετείχε σε εκστρατείες, έδειξε παραδειγματική αντοχή στις κακουχίες, έσωσε στρατηγούς από βέβαιο θάνατο, αλλά όταν γύριζε στην Αθήνα έτρεχε στα γυμναστήρια για να συναντήσει νέους και παλαιότερους για να φιλοσοφήσει! Και γιατί η λύση για εκείνον ήταν η φιλοσοφία; Διότι, είναι η «Τέχνη του Βίου». Διότι, η φιλοσοφία μπορεί να μας μάθει να ζούμε και κατ’ επέκταση να είμαστε ευτυχείς. Η φιλοσοφία μπορεί να μας μάθει να είμαστε δίκαιοι, συνετοί, σώφρονες, ανδρείοι. Να είμαστε με λίγα λόγια ενάρετοι. Και ο ενάρετος είναι και ευτυχής.
Έτσι, «μένουμε σπίτι» για να σώσουμε ζωές. Άρα, θα πρέπει να είμαστε ευτυχισμένοι, διότι δεν γινόμαστε η αιτία θανάτου προσφιλών προσώπων. Δεν μεταφέρουμε τον ιό σε γνωστούς και αγνώστους. Τι θα κάνουμε στο σπίτι; Υπάρχουν δεκάδες πράγματα που μπορούμε να κάνουμε. Κάποιο θα μας ταιριάζει. Ακόμη και για αυτούς που έτυχε σε αυτή την συγκυρία να είναι μόνοι, η περίοδος αυτή είναι καλή περίοδος για αναστοχασμό, για σκέψη, για αυτογνωσία. Μην ξεχνάμε το «εδιζησάμην εμεωυτόν» του Ηρακλείτου. Δηλαδή, να αναζητήσουμε τον εαυτό μας!
