ΚΙΡΕΤΣΙΛΕΡ
Γράφει ο Στέλιος Αρσενίου

Αξιότιμε Νεοεκλεγέντα Δήμαρχε της ΞΑΝΘΗΣ Μανώλη Τσέπελη.
Χωριανοί παλιοί, πρόσωπα σκαμμένα απο το λιοπύρι, τη βροχή, τους βοριάδες, τις κακουχίες, άνθρωποι που έφτασαν το όνομα του χωριού στα πέρατα του κόσμου προσηλωμένοι με θρησκευτική ευλάβεια στην καλλιέργεια και επεξεργασία του ΜΠΑΣΜΑ χαρούμενοι απο το καλό χαμπέρι, μου ανέθεσαν να σου πω τα δ έ ο ν τ α.
Να σου πω τα συχαρίκια λίγο διαφορετικά.
Να τους φέρεις στο νου σου όπως παλιά.
Στο γιακά.
Με κομποσχοίνι τις στερήσεις, τα ντέρτια, τις αγρυπνίες, την ανείπωτη κούραση.
Μέσα στα δ έ ο ν τ α ( πρέποντα ) τι θέλουν, τι ζητάνε, τι μου είπαν να σου ορμηνέψω.
Να περιβληθεί το ΚΙΡΕΤΣΙΛΕΡ ξανά την ΑΙΓΛΗ που του πρέπει.
ΑΓΛΑΪΣΜΑ (πρόσωπο ή αντικείμενο που φέρνει τιμή και δόξα) της Γης, του Ουρανού.
Είναι τα χρόνια δύσκολα πολύ. Οικονομική ασφυξία, ορίζοντες μηδενικοί.
Είναι πάραυτα και μια εποχή σαν την Άνοιξη. Θέλει ΑΓΩΝΑ, ΑΓΩΝΑ, ΑΓΩΝΑ και ημίθεους σαν τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά.΄

Ο συγχωριανός μας ιστοριοδίφης Αναστάσιος Ευ. Σουϊτάρης με την αμέριστη συμπαράσταση του Τάσου Τεφρωνίδη, του Σαμπάν Ραμαντάν Ογλού, του Γιάννη Παπουτσόγλου, της Όλγας Παπαδοπούλου, του Ηρακλή Ζωγράφου, της (Σ.Ε.Κ.Ε.) έχει στη διάθεσή μας 2 υπερπολύτιμα συγγράμματα.
Το 2ο τόσο φρέσκο που μυρίζει ακόμα τυπογραφείο.
– Ι Ο ΄΄ Μπασμάς ΄΄ καπνός, του πρώτου γιακά. Διαδρομές Μνήμης.
-ΙΙ Η Χρύσα τότε, η Χρύσα σήμερα. Βίβλος ζωής των προσφύγων Χρυσιωτών, προγόνων μας.
Αντιγράφω απο την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Γεννήθηκα εκεί που έλαμψε ο καπνός. Στο χωριό ΚΙΡΕΤΣΙΛΕΡ (Κirecciler) το όνομα του οποίου επικράτησε διεθνώς λόγω της ποιότητας του καπνού, που παρήγαγε και που με τον ερχομό των προσφύγων μετονομάστηκε σε ΄΄ ΧΡΥΣΑ ΄΄.
΄΄ Κιρέτς ΄΄ είναι τούρκικη λέξη και σημαίνει ΄΄ ασβέστης ΄΄.
Κατ επέκταση, την ονομασία θα την πήρε το χωριό μάλλον απο τα ασβεστολιθικά πετρώματα που βρίσκονται βορειότερά του.
Η μετέπειτα ονομασία ΄΄ ΧΡΥΣΑ ΄΄ θα του αποδόθηκε μάλλον απο το χρήμα που ΄΄ έρεε ΄΄ κατά τις αγοραπωλησίες του προϊόντος αφού το έτος 1920 η οκά των καπνών του χωριού πουλιόταν 300 δραχμές, όταν η τιμή της αγγλικής λίρας ήταν 273 δραχμές. Αυτό το ακούγαμε πολλές φορές και απο τους πρόσφυγες γονείς μας που εκείνα τα χρόνια είχαν εγκατασταθεί στη γύρω περιοχή.
Ο Αναστάσιος Σουϊτάρης έκανε γνωστούς τους άθλους των κατοίκων της ΧΡΥΣΑΣ στο Πανελλήνιο.
Πάρε τη σκυτάλη, την τεχνολογία, ενα μηχανικό υπολογιστών και γνωστοποίησέ τους στις 5 Ηπείρους.
Φωτογραφίες, μαρτυρίες, πηγές έτι και έτι αν χρειαστούν, τα σπίτια είναι γεμάτα.
Συμπαράσταση όπως ο Τάσος, θα έχεις και συ.
Μια ηλεκτρονική σελίδα θέλουμε εφάμιλλη και καλύτερη με τα πούρα της ΑΒΑΝΑΣ.
Το συμβολικό ποσό που θα αξιώνει για το ξεκλείδωμα, θα χρηματοδοτεί τα έξοδα αργότερα του Μουσείου που θα προκύψει.
Με έδρα και ονομασία ΚΙΡΕΤΣΙΛΕΡ.
Η JAPAN TOBACCO, πρότυπο σε όλα σε παγκόσμια κλίμακα, το όχημα για τα επόμενα.
Μανώλη άλλου τύπου συγχαρητήριο μύνημα αυτό που κομίζω σήμερα.
Θύμισες παλιές.
Ανοίγουν εποχές.

Στέλιος Αρσενίου