Η Ιερή Εικόνα του Αγίου Γεωργίου “Περιστερεώτα” στην Ξάνθη

Την Παρασκευή, 17 Μαϊου 2019 και ώρα 19:00 στην Κεντρική Πλατεία, η υποδοχή της Ιερής Εικόνας Αγίου Γεωργίου “Περιστερεώτα”.

Η Εικόνα θα φιλοξενηθεί στον Καθεδρικό Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας μέχρι και την Κυριακή το μεσημέρι της 19 Μαΐου 2019.

Άγιος Γεώργιος «Περιστερεώτα». Το ξακουστό Μοναστήρι στον Πόντο

Η Ιερά μονή Αγίου Γεωργίου Περιστερά ή Περιστερεώτα, ένα από τα σπουδαιότερα μοναστήρια του Πόντου, βρίσκεται σε απόσταση 28 χλμ. από την Τραπεζούντα και είναι χτισμένη στην κορυφή απότομου βράχου, στην πλαγιά του όρους Πυργί Γαλίαινας Ματσούκας, σε υψόμετρο 1.210 μέτρων.
Ιδρύθηκε το 752 μ.Χ. και είχε πλούσια βιβλιοθήκη, όπως εκείνη της Παναγίας Σουμελά. Για την ονομασία «Περιστερεώτας» υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία λέει ότι προέρχεται από τα πολλά περιστέρια που υπήρχαν στον βράχο της Μονής, έναν βράχο ζωσμένο από πυκνό δάσος με έλατα και άλλα φυτά. Η άλλη αναφέρει ότι τρία περιστέρια οδήγησαν ισάριθμους ασκητές μοναχούς, από τα δάση των Σουρμένων σε απόσταση 50 χλμ από την τοποθεσία της Μονής, κατά προσταγή του Αγίου Γεωργίου τον οποίο οραματίστηκαν και οι τρεις ταυτόχρονα,
Το 1203, ένα χρόνο πριν από την ίδρυση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας η Μονή ερημώνεται από Περσικές επιδρομές. Μόλις το 1388 ανασυσταίνεται από το Θεοφάνη, προήγουμενο της Μονής Σουμελά, ο οποίος αφού ανακαίνισε τα κελιά και το ναό, κάλεσε μοναχούς και ιερομόναχους και ο ίδιος έγινε Ηγούμενος.
Με την πτώση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας (1461) η Μονή του Περιστερεώτα υπέστη νέες ζημιές από επιθέσεις και αρπαγές ληστών, για να την αποτεφρώσει τελείως πυρκαγιά το 1483, από απροσεξία του εκκλησιάρχου Ιωαννίκιου. Τότε χάθηκαν και καταστράφηκαν χρυσόβουλα των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου και της Τραπεζούντας, τα σιγγίλια των οικουμενικών πατριαρχών καθώς και άλλα πολύτιμα κειμήλια, σκεύη και χειρόγραφα βιβλία. («Σιγγίλια», έγγραφα που περιείχαν αποφάσεις επί σπουδαίων διοικητικών ζητημάτων καθώς και σε λίαν προνομιακές τακτοποιήσεις ζητημάτων).
Το 1493 ο σουλτάνος Βαγιαζήτ Β΄, γιος του Πορθητή, βοήθησε τη Μονή με νέο φιρμάνι που εξέδωσε και της χορήγησε πολλά προνόμια, όπως και στην Παναγία Σουμελά αλλά και στη Μονή Βαζελώνος. Ο Βαγιαζήτ Β΄ ήταν σύζυγος της Ελληνίδας Μαρίας, κόρης του εκ Τραπεζούντος ιερέα Χριστοφόρου, και εξ αυτού του λόγου έδωσε πολλά προνόμια στις μονές. Ο Μητροπολίτης Τραπεζούντος Γεννάδιος για να ενισχύσει την Μονή, με «εκδοτήριο γράμμα» του το 1501 αύξησε την κτηματική περιουσία της με την προσθήκη της «τοποθεσίας της εξαρχίας Γαλίαινας.
Το 1701 η Μονή Περιστερεώτα με σιγγίλιο του πατριάρχη Καλλινίκου έγινε σταυροπηγιακή, όπως και οι άλλες δύο (Σουμελά και Βαζελώνος). Στη Μονή υπήρχαν χειρόγραφα του 10ου αιώνα, με εκπληκτική καλλιγραφία και καλαισθησία θρησκευτικών και εκκλησιαστικών θεμάτων, καθώς επίσης σουλτανικά φιρμάνια και πατριαρχικά σιγγίλια υπέρ της Μονής.
Κατά τον 19ο αιώνα η Μονή, στην οποία υπάγονταν 953 οικογένειες ή στέφανα, συντηρούσε σε κάθε χωριό ένα μικρό σχολείο στο οποίο φοιτούσαν αγόρια και κορίτσια μαζί, δίπλα στις εκκλησιές, με δάσκαλο που τον πλήρωνε η Μονή από τις εισφορές των κατοίκων (πέντε οκάδες καλαμπόκι ετησίως στη Μονή) και προσφορές σε άλλα είδη (στάρι ή ζωντανά) σε ένδειξη υποταγής
Στην ακμή του το μοναστήρι έφτασε να έχει 187 κελιά, και πλουσιότατη βιβλιοθήκη, με περίπου 7.000 τόμους, γραμμένους σε μεμβράνη, χαρτί και πάπυρο.
Χιλιάδες ήταν κατ’ έτος οι οικονομικές ενισχύσεις πτωχών και αναξιοπαθούντων, οι οποίοι προσέτρεχαν στην Μονή μη έχοντας άλλη ελπίδα για βοήθεια.
Το 1909 σύστησε την Κεντρική Σχολή Γαλίαινας, ένα πλήρες τετρατάξιο ημιγυμνάσιο στην τοποθεσία Γέφυρα, όπου φοιτούσαν οι απόφοιτοι των δημοτικών σχολείων των γύρω περιοχών. Σ’ ένα από τα δυο μετόχια του Μοναστηριού στην Τραπεζούντα στεγαζόταν στις αρχές του 19ου αιώνα το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, πριν στεγαστεί σε δικό του διδακτήριο (1845) από όπου μεταστεγάστηκε οριστικά στο μεγαλεπήβολο, ακόμα και σήμερα, κτήριο που εγκαινιάστηκε το 1902 και δεσπόζει στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.
Το μοναστήρι είχε πολλά κειμήλια αμύθητης αξίας, εκ των οποίων τα περισσότερα χάθηκαν στην Ανταλλαγή. Το 1903 η Μονή είχε 15 μοναχούς. Τα παλαιότερα κτίσματα του Μοναστηριού κάηκαν τον Ιανουάριο του 1904 από πυρκαγιά. Ξαναχτίστηκαν έπειτα από τον Ηγουμενεύοντα αρχιμανδρίτη Γρηγόριο, με βοηθούς τους μοναχούς Ιλαρίωνα και Θεοδόσιο. Τα τελευταία χρόνια λειτουργίας της ήταν κατά την περίοδο της Ρωσικής κατοχής της Τραπεζούντας (1916-1918) οπότε και βρισκόταν από την πλευρά που κατείχαν οι Ρώσοι και έτσι γλίτωσε τις βιαιότητες και την εκκένωση που υπέστησαν οι Μονές Σουμελά Και Βαζελώνα.
Το 1922 όμως ερημώθηκε. Μέχρι τότε, η Μονή Περιστερεώτα όπως και η Σουμελά και η Βαζελώνος υπήρξαν κατά τις περιόδους των διωγμών καταφύγια για τους χριστιανούς , ακόμη δε και εστίες των γραμμάτων αφού από αυτές βγήκαν προσωπικότητες του Γένους, πολλοί λόγιοι και ευπαίδευτοι ιερείς, ακόμα και Πατριάρχες.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα λειτούργησε για 11 και πλέον αιώνες, διαδραματίζοντας πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση και διατήρηση της Ελληνοχριστιανικής συνείδησης. Ερημώθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1923 και οι εναπομείναντες μοναχοί, ακολουθώντας τη μοίρα του υπολοίπου Ελληνισμού, πέρασαν στην Ελλάδα.
Η εικόνα που θα τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα είναι του 1631 και είναι αυτή που βρισκόταν στο καθολικό του ναού στον Πόντο. Υπάρχει και μια δεύτερη του 9ου αιώνα, μαρμάρινη, η οποία βρισκόταν στην είσοδο της μονής στον Πόντο και τώρα είναι εντοιχισμένη στη νέα της μονή, στο Ροδοχώρι Νάουσας.

Σύλλογος Ποντίων Ν. Ξάνθης
Ρωμανίδης Νεοφ. Θεόδωρος