ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ – ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΞΑΝΘΗΣ (1923 – 2001)
Του Θανάση Μουσόπουλου

Διπλή επέτειο τιμούμε με το κείμενό μας: πρώτη Μαΐου 2001 η φυγή του Στέφανου Ιωαννίδη, 2019 εκατό χρόνια ελεύθερη ζωή της Ξάνθης.

Ο πρώτος ποιητής – δημιουργός με την ευρύτερη έννοια – της ελεύθερης περιόδου είναι ο Στέφανος Ιωαννίδης. Με το πλούσιο και ποικίλο έργο του που κάλυπτε όλους τους τομείς του πνεύματος άφησε βαθιά τα ίχνη του στη γενέτειρά του και στη Θράκη ευρύτερα. Το περιοδικό “Θρακικά Χρονικά” αποτελεί αέναο τεκμήριο Θρακογνωσίας.

Ο Αλέξης Ζήρας στο Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (των εκδόσεων Πατάκη) στο λήμμα για τον Στέφανο Ιωαννίδη ανάμεσα στα άλλα σημειώνει :
«Υπήρξε ενεργός παράγοντας στην πνευματική και πολιτιστική ζωή της Ξάνθης (…) Κοινωνιστική πεζογραφία που αντλεί τόσο από το ψυχολογικό μυθιστόρημα όσο και από τον ρεαλισμό της ηθογραφικής μας παράδοσης.
Παρά το πολιτικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο διαπλέκονται οι ιδέες και οι συγκρούσεις των χαρακτήρων, η ηθική στάση του έργου του προβάλλεται ως απότοκη της αφηγηματικής πραγματικότητας.
Παράλληλα με τις ιστορικές μελέτες του και τα λευκώματά του ο Ιωαννίδης συνέβαλε στην ανάδειξη λιγότερο γνωστών πτυχών της τοπικής ιστορίας της Ξάνθης».

Συνδέοντας τη συμβολική μέρα φυγής του Στέφανου με την εκατονταετία ελεύθερης Ξάνθης, θα του δώσουμε το λόγο, να μας μιλήσει μέσα από ένα ποίημά του, δημοσιεύμενο στο Λεύκωμα της ΦΕΞ το 1958, για τη βαθύτερη σχέση με την πατρίδα του.

ΣΤΗ ΧΩΡΑ
Ποιου ποιητή η Μούσα θα σε τραγουδήσει;
Ποιος πλάστης τον πηλό σου θα ζυμώσει;
Χρόνια τον Πλάστη καρτερείς!
Στα βάθη ποιας λησμονημένης θύμησης
τα σπέρματά του περιμένουν θαμένα
το χρυσό να τ’ ανασύρει χέρι;

ΣΤΟ ΘΕΟ
Θεέ, Θρακιώτη, Ορφέα!
Αθάνατε θύτη και θύμα, δείξε το θάμα
δώσε πνοή στον παγωμένο πηλό!

ΚΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ
Απόψε ένα άστρο σούβλισε την καρδιά μου
κι η φλόγα του μου θύμισε μια πυρκαγιά
να ‘ταν μελλούμενη η λάμψη τούτη;

ΣΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ
Στο αίμα σου μετάγγισε
σπίθες από τη φλόγα!

Πλάστης ο Στέφανος Ιωαννίδης ενός κόσμου καλύτερου ομορφότερου και δίκαιου. Ρόλος του πνευματικού ανθρώπου να μεταγγίζει τις σπίθες στους άλλους, πυρκαγιά για να βάλει στον κόσμο, όπως σαλπίζει σε άλλο ποίημά του.
“Ανοίχτε τα στήθια / χαρείτε τη βροχή που θα έρθει”.

Ο Στέφανος Ιωαννίδης είναι αισιόδοξος επειδή είναι αγωνιστής.
Διαβάζουμε στο έργο του – έπος της Ξάνθης “Τα παιδιά των πελαργών”:
“Κάποια μέρα η οδύνη θα περάσει.
Ναι, ανεβασμένο σ’ ένα μπαλκόνι το παληκάρι, ένα αηδόνι που κελαϊδά της λεφτεριάς το τραγούδι θα κάνει τις καρδιές να σκιρτούν από αγάπη. Τότε, οι δυνάμεις του κακού θα σφαδάζουν. Θα ζήσουν κάτω από τον ήλιο που ανατέλλει ή θα τις καταπιεί το σκοτάδι;
Νικά η ζωή. […] Άνοιξε την πόρτα σου, βγες στο δρόμο. Θ’ ανταμώσεις ανθρώπους. Θ’ ακούσεις και πάλι κουβέντες του δρόμου. Κουβέντες ανθρώπινες. Πήραν οι διάλογοι πάλι μορφή. Πήραν λαλιά οι άνθρωποι. Ο λόγος ανθρώπινος”.

Τιμώντας τα 100 χρόνια ελεύθερης ζωής της Ξάνθης, κεντρικό ρόλο παίζουν οι πνευματικοί δημιουργοί, που δίνουν νόημα στην ειρήνη και στην ελευθερία.
Ο Στέφανος Ιωαννίδης με τη γόνιμη παρουσία του έκλεισε τον εικοστό αιώνα, με το θάνατό του άνοιξε τον εικοστό πρώτο αιώνα.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΒΡΑΜΥΛΙΑ, Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2019