«Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ»
Εισήγηση του Αντιπεριφερειάρχη Ξάνθης κ. Κωνσταντίνου Ζαγναφέρη στην παρουσίαση του ως άνω βιβλίου των Άγγελου Συρίγου και Ευάνθη Χατζηβασιλείου
Βασικό κίνητρο στην πρωτοβουλία μας να γράψουμε το βιβλίο τούτο ήταν η διαπίστωση ότι ο δημόσιος και ειδικά ο επιστημονικός διάλογος για την Συμφωνία δεν διεξήχθη πάντοτε με τρόπο ικανοποιητικό. Βέβαια η δημόσια συζήτηση στη χώρα μας συχνά γίνεται με τρόπο άτακτο, αν όχι και χαοτικό. Στο συγκεκριμένο θέμα, οι χειρισμοί της κυβερνήσεως στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο οδήγησαν σε ακόμη μεγαλύτερη πόλωση και σύγχυση. Όποτε στη σύγχρονη ελληνική ιστορία προσπαθήσαμε να χειριστούμε εθνικά θέματα με το βλέμμα στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, κατά ανεξαίρετο κανόνα καταλήξαμε όμηροί του.»
Η συγκεκριμένη παράγραφος αποτυπώνει επακριβώς τον τρόπο λειτουργίας της Ελληνικής κοινωνίας σε όλα τα θέματα. Όλοι έχουμε άποψη για όλα και για όλους, χωρίς κανένα ουσιαστικό υπόβαθρο. Και όταν είναι ιδιωτικές οι τοποθετήσεις, κανένα πρόβλημα. Όταν αφορούν όμως την άμυνα και την εξωτερική πολιτική της χώρας και από αποφάσεις αυτών επηρεάζεται η ζωή μας ;
Το θέμα των Σκοπίων απασχόλησε πολλαπλά την Ελλάδα και στο παρελθόν και τώρα, αλλά θα την απασχολεί και στο μέλλον.
Με τη λήξη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Μακεδονία, οι Σλαβόφωνοι απογράφονταν ως Βούλγαροι και η γλώσσα που μιλούσαν ήταν μια Βουλγαρική διάλεκτος. Στην Μακεδονία οι Βούλγαροι προσπαθούσαν να ελέγξουν του σλαβόφωνους για να ζητήσουν ίδρυση Βουλγαρικών Εκκλησιών και η πολιτική τους επιβάλλονταν με τη βία στου σλαβικούς πληθυσμούς μέσω κομιτατζήδων. Βέβαια στο πλαίσιο της οργάνωσης των Βουλγάρων που υλοποιούσε τα σχέδιά της στη Μακεδονία, υπήρχαν οι «βερχοβιστές» κομιτατζήδες που πρόβαλλαν το σύνθημα « η Μακεδονία στους Μακεδόνες» με στόχο να αυτονομηθεί κατ’ αρχήν η Μακεδονία και στη συνέχεια να ενσωματωθεί στη Βουλγαρία, όπως έγινε με την ανατολική Ρωμυλία παλιότερα.
Ανάμεσα στους «σεντραλιστές» υπήρχαν και κάποιοι με σοσιαλιστικές τάσεις όπως ο Σαντάνσκυ και μέσα από τους «σεντραλιστές» άρχισε να διαμορφώνεται τάση «μακεδονισμού» με την έννοια δημιουργίας στον σλαβόφωνο πληθυσμό «μακεδονικής» εθνοτικής συνείδησης. Ο τιμώμενος σήμερα στα Σκόπια ως «εθναπόστολος» του μακεδονισμού συγγραφέας Κρίστε Μισίρκωφ, αμέσως μετά την πολυδιαφημισμένη επανάσταση του Ηλιντεν εξέδωσε το βιβλίο του με τίτλο «μακεδονικές υποθέσεις», στο οποίο αναγνωρίζει ότι οι Σλάβοι της Μακεδονίας θεωρούσαν τον εαυτό τους Βούλγαρο και προτείνει την δημιουργία μακεδονικού Έθνους. Τονίζει την αναγκαιότητα να ξεκόψουν από τις βουλγαρικές ρίζες, να υιοθετήσουν την βουλγαρική διάλεκτο που ομιλούνταν στην περιοχή Μοναστηρίου-Περεπέ και να την ονομάσουν «μακεδονική γλώσσα», και να δημιουργήσουν συνείδηση μακεδονικού έθνους. Κι όπως έγραφε χαρακτηριστικά « αυτό που δεν υπάρχει σήμερα δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει αύριο».
Δυστυχώς δικαιώθηκε ο Μισίρκωφ με την έννοια ότι, μετά από μερικές δεκαετίες με συστηματική προσπάθεια, δημιουργήθηκε αυτή η εθνοτική συνείδηση. Το αίτημα για αυτονομία της Μακεδονίας υιοθέτησε η Κομιντέρν και μετά από εσωτερικούς κλυδωνισμούς και το Ελληνικό κομμουνιστικό κόμμα στην εποχή του μεσοπολέμου και μετά την απελευθέρωση του 1944 ο Τίτο.
Ο Τίτο υλοποίησε τα όσα έγραφε ο Μισίρκωφ κ’ έτσι ονόμασε την «Βαρντάσκα Μπονόβινα», την επαρχία Βαρδαρίου της Γιουγκοσλαβίας, σε «σοσιαλιστική δημοκρατία της Μακεδονίας», βάπτισε την ομιλούμενη σε αυτή την περιοχή βουλγαρική διάλεκτο ως «μακεδονική γλώσσα», ανάγκασε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες να αλλάξουν και να σλαβοποιήσουν τα ονοματεπώνυμά τους και με ουσιαστική πλύση εγκεφάλου πέτυχε να δημιουργήσει εθνοτική μακεδονική συνείδηση.
Το Ελληνικό κράτος με αμηχανία παρακολουθούσε όλα αυτά μετά τον εμφύλιο. Οι Ελληνικές κυβερνήσεις πιεζόμενες από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ που στήριζαν τον Τίτο για να δημιουργεί προβλήματα στην Σοβιετική Ένωση, αντιδρούσαν υποτονικά στην πολιτική του Τίτο για μακεδονοποίηση του πληθυσμού της περιοχής των Σκοπίων. Τα λάθη αυτής της περιόδου εξακολούθησαν μέχρι την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.
Η Ελληνική κυβέρνηση αλλά και η Ελληνική κοινή γνώμη συνειδητοποίησαν τη σοβαρότητα της κατάστασης του προβλήματος μετά το 1991 που ανακηρύχθηκε σε αυτόνομο κράτος η «δημοκρατία της Μακεδονίας». Και πάλι χωρίς σταθερή πολιτική, λειτουργώντας σαν εκκρεμές, οι Ελληνικές κυβερνήσεις δοκίμασαν την τακτική του μαστίγιου με το «εμπάργκο» αλλά και του καρότου με την ενδιάμεση συμφωνία, χωρίς στρατηγική όμως και χωρίς ξεκάθαρους στόχους , γι’ αυτό και δεν υπήρξαν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.
Στα επιτεύγματα αυτής της περιόδου ήταν η απόφαση του ΝΑΤΟ το 2008 στη σύνοδο του Βουκουρεστίου να μη γίνει δεκτή η ΦΥΡΟΜ αν πρώτα δεν επιλυθεί το ονοματολογικό. Ήταν μια προσωπική επιτυχία του Κώστα Καραμανλή, πρωθυπουργού τότε και της Ντόρας Μπακογιάννη, υπουργού εξωτερικών που δεν αξιοποιήθηκε διαπραγματευτικά από την Ελλάδα, ίσως γιατί στη συνέχεια στα Σκόπια κυριάρχησαν ακραίες δυνάμεις που αναζήτησαν λύση στην άποψη ότι κατάγονται από τους αρχαίους Μακεδόνες και έτσι γέμισαν τις πλατείες των Σκοπίων με αγάλματα του Φιλίππου, του Αλέξανδρου, του Αριστοτέλη, κ.λ.π.
Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση στα Σκόπια δημιούργησε άλλα δεδομένα και έτσι αναδείχθηκε στην εξουσία ο υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ και Γερμανία, σημερινός πρωθυπουργός Ζάεφ που θέλοντας να εξοβελίσουν κάθε επιρροή της Ρωσίας στα Βαλκάνια υπαγόρευσαν σε Ελλάδα και Σκόπια τη συμφωνία των Πρεσπών, μια συμφωνία ετεροβαρή για την Ελλάδα που δίνει πολλά χωρίς να παίρνει σχεδόν τίποτα και μάλιστα για πρώτη φορά υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει ότι η ομιλούμενη στα Σκόπια Βουλγαροσλαβική διάλεκτος είναι «μακεδονική γλώσσα» και αναγνώρισε έμμεσα τους Σλάβους των Σκοπίων ως εθνοτικά Μακεδόνες.
Σε αυτή τη συμφωνία αναφέρεται το βιβλίο των πανεπιστημιακών Άγγελου Συρίγου και Ευάνθη Χατζηβασιλείου. Οι συγγραφείς είναι γνωστοί στο Πανελλήνιο όχι μόνο για την προσφορά τους στην επιστήμη ως πανεπιστημιακών δασκάλων, αλλά κυρίως για τις δημόσιες παρεμβάσεις τους και το συγγραφικό τους έργο.
Το βιβλίο τους αυτό είναι ένα εργαλείο κατανόησης του όλου προβλήματος, του τρόπου που δημιουργήθηκε αλλά και της λύσης που μπορούσε και έπρεπε να υπάρξει. Η δοθείσα λύση είναι επώδυνη για την Ελληνισμό και ουσιαστικά απεμπολεί τμήμα της ιστορίας του και σίγουρα με καλύτερη διαπραγμάτευση θα μπορούσε τουλάχιστον να επιτευχθεί ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Με νηφάλιο λόγο και επιστημονική τεκμηρίωση οι συγγραφείς φωτίζουν όλες τις πτυχές του προβλήματος και ιχνηλατούν τα πολλά προβλήματα που θα ανακύψουν στο μέλλον. Είναι βιβλίο χρήσιμο για κάθε Έλληνα σαν μάθημα αυτογνωσίας.
Δεν θα πω περισσότερα γιατί είναι πολύ γνωστοί και οι συγγραφείς και το περιεχόμενο του βιβλίου τους και μακάρι οι ιθύνοντες του Υπουργείου Εξωτερικών να είχαν λάβει υπόψιν τους τα όσα καταθέτουν οι συγγραφείς. Δυστυχώς η Ελληνική κυβέρνηση φάνηκε δέσμια ιδεοληψιών και έκλεισε όπως-όπως ένα καίριο εθνικό μας θέμα συμφωνώντας σε μια λύση άδικη και επώδυνη για τον Ελληνισμό που όχι μόνο δεν λύνει τα παλιά προβλήματα αλλά τα μεγεθύνει και θα δημιουργήσει νέα.
Τελειώνοντας επισημαίνω ότι το θέμα αυτό είναι γεωστρατηγικού χαρακτήρα για τον Ελληνισμό και θα μας απασχολεί και στο μέλλον, ενώ ο Ελληνισμός ποτέ δεν θα αποδεχθεί ψυχικά αυτή τη συμφωνία που την υπέγραψε η χώρα μας σαν να ήταν ηττημένη σε πόλεμο.
