«Μακροζωία – στάση και τρόπος ζωής»
Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο «Μακροζωία – Ο απόλυτος οδηγός» της Ρούλας Γκόλιου, μας έχει δώσει την ευκαιρία να μιλήσουμε για θέματα ουσίας: πολιτισμού, φιλοσοφίας, ψυχολογίας. Δεν είναι βιβλίο με συνταγές. Είναι βιβλίο με άποψη και θέση για τη ζωή. Είχα τη χαρά και τιμή να το παρουσιάσω στη Δημοτική Πινακοθήκη «Χρήστος Παυλίδης» της Ξάνθης, στις 9 Νοεμβρίου 2018.
Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο «Μακροζωία – Ο απόλυτος οδηγός» της Ρούλας Γκόλιου, μας έχει δώσει την ευκαιρία να μιλήσουμε για θέματα ουσίας: πολιτισμού, φιλοσοφίας, ψυχολογίας. Δεν είναι βιβλίο με συνταγές. Είναι βιβλίο με άποψη και θέση για τη ζωή. Είχα τη χαρά και τιμή να το παρουσιάσω στη Δημοτική Πινακοθήκη «Χρήστος Παυλίδης» της Ξάνθης, στις 9 Νοεμβρίου 2018.
Η συγγραφέας είναι απόφοιτος του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα “Θεσσαλονίκη” (1977-80) και υπηρέτησε ως εκπαιδευτικός στη Μέση Εκπαίδευση, οπότε και δραστηριοποιήθηκε στο χώρο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ανέπτυξε και αναπτύσσει ποικίλη δράση μέσα από τοπικούς συλλόγους και φορείς, είτε ως ενεργό μέλος είτε ως εκλεγμένη εκπρόσωπος. Αρθρογράφησε και αρθρογραφεί στον τοπικό τύπο, αλλά και σε περιοδικά, σε θέματα κυρίως εκπαίδευσης, περιβάλλοντος και κοινωνικού χαρακτήρα. Από το 2000 ασχολήθηκε με συγγραφή, επιστημονική επιμέλεια και μεταφράσεις βιβλίων και είχε την ευκαιρία να εντρυφήσει σε θέματα ολιστικής και εναλλακτικής θεραπευτικής.
Πολλοί οι τίτλοι των βιβλίων της:
(2017)
Μακροζωία, Ιβίσκος
(2016)
250 βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες, Μαλλιάρης Παιδεία
(2014)
Βότανα στον κήπο και στο μπαλκόνι μας, Μαλλιάρης Παιδεία
(2014)
Τα άγια βότανα, Μαλλιάρης Παιδεία
(2014)
Τα εδώδιμα φυτά, Μαλλιάρης Παιδεία
(2012)
Μικρή Εγκυκλοπαίδεια Βοτάνων: Τα κυριότερα βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες, Alter – Ego ΜΜΕ Α.Ε.
(2011)
Τα άγρια χόρτα στο πιάτο σας, Μαλλιάρης Παιδεία
(2007)
200 βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες, Μαλλιάρης Παιδεία
Το βιβλίο που παρουσιάζουμε χωρίζεται σε δύο μέρη, το πρώτο είναι η «πράξη» και το δεύτερο η «θεωρία». Θεωρώ ότι το δεύτερο είναι το σημαντικότερο, με την έννοια ότι καμιά καλή διατροφή δεν είναι αυτόνομα το «απόλυτο» καλό, αν μπορούσαμε να το πούμε έτσι. Η δομή του βιβλίου μας βοηθά να κατανοήσουμε και τη λογική της συγγραφέως. Παραθέτω τους τίτλους των κεφαλαίων:
Εισαγωγή (Ικαρία και μπλε ζώνες της μακροζωίας)
Α΄ μέρος: Τα μυστικά της μακροζωίας
1.Γονίδια και μακροζωία
2.Διατροφή για τη μακροζωία
3. Τροφές που συμβάλλουν στη μακροζωία
4.Καθημερινές συνήθειες και τρόπος ζωής
5.Ψυχολογία και μακροζωία
6.Μεταφυσική
7.Τεχνολογία και μακροζωία
8. Σύγχρονοι και αρχαίοι Μαθουσάλες
Β΄ μέρος: Το κυνήγι της αθανασίας από το χθες στο αύριο
Βιβλιογραφία – Ιστοσελίδες – Ευρετήριο
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:
«Ένα πολύτιμο βιβλίο που ρίχνει άπλετο φως σε όλους τους παράγοντες της μακροζωίας και στους τρόπους για να την κατακτήσουμε, αντλώντας από την πανάρχαια γνώση ως την τελευταία λέξη της επιστήμης, ώστε να ζούμε με υγεία και ποιότητα και να χαιρόμαστε τη ζωή ως το τέλος, σε αρμονία με τη φύση και με τους συνανθρώπους μας».
Δύο αποσπάσματα από το βιβλίο φωτίζουν την ουσία του.
« Ναι! Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η μακροζωία με υγεία είναι εφικτή. Αλλά κάτω από ποιες προϋποθέσεις; Η σύγχρονη ιατρική και τεχνολογία υπόσχονται πολλά, αλλά πώς γίνεται άνθρωποι που κατοικούν σε μικρά και ξεχασμένα νησιά να ζουν περισσότερο από αυτούς που βρίσκονται μέσα στον πλούτο και έχουν πρόσβαση στα τελευταία μέσα της ιατρικής και της τεχνολογίας; Γιατί, ενώ οι δυνατότητες της επιστήμης ξεπερνούν πλέον τη φαντασία, έχουν επιτύχει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, να φέρουν μετά από 2,5 χιλιάδες χρόνια το σημερινό προσδόκιμο ζωής στα επίπεδα εκείνου των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων; Ποιον ρόλο παίζουν η προσωπικότητα, οι καθημερινές μας συνήθειες, τα ζητήματα του νου και της καρδιάς, τα συναισθήματα και οι πεποιθήσεις μας; Κορυφαίοι επιστήμονες ανατρέχουν στην πανάρχαια γνώση και σοφία και μιλούν πλέον ανοιχτά για τα ενεργειακά πεδία του σώματος!
Έχει να κάνει η ευτυχία με τη μακροζωία; Οι άνθρωποι που έχουν πλησιάσει ή φτάσει τα 100, διακρίνονται για το έντονο πάθος τους για τη ζωή, την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους, δουλεύουν πολύ αλλά είναι ευχαριστημένοι απ’ τη δουλειά τους, την οικογένεια και τη θρησκεία τους, χαίρονται με τα απλά πράγματα και έχουν μετανιώσει για πολύ λίγα πράγματα, είναι ευπροσάρμοστοι στο καινούργιο και στο διαφορετικό, έχουν αίσθηση αυτάρκειας, δεν έχουν άγχη, δεν ανησυχούν για το μέλλον, δεν κατατρέχονται απ’ το παρελθόν, ζουν στο παρόν και απολαμβάνουν το σήμερα, το τώρα…».
Η συγγραφέας σε μια συζήτηση πάνω στα θέματα της μακροζωίας (με την Κατερίνα Τσαμπά στο e Woman) σημειώνει ανάμεσα στα άλλα:«Κάποια στιγμή, στη διάρκεια της ενασχόλησής μου με τις ιδιότητες των φυτών, άρχισα να κρατάω σημειώσεις για τη μακροζωία. Έτσι μου προέκυψε η ιδέα να γράψω ένα βιβλίο για τη μακροζωία. Επισκέφτηκα την Ικαρία αφού είχα ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου. Ήθελα να έχω προσωπική άποψη στο ερώτημα: «γιατί οι άνθρωποι αυτοί φτάνουν και περνούν τα 100 χρόνια ζωής σε ποσοστό σημαντικά μεγαλύτερο από τον μέσο Ευρωπαίο, ενώ παραμένουν υγιείς ως το τέλος, χωρίς άνοια και άλλες παθήσεις των γηρατειών;» Τώρα ξέρω το γιατί.
Η μακροζωία είναι εφικτή, αρκεί κανείς να την επιδιώξει, έχοντας τη διάθεση να μάθει τους τρόπους και να τους υιοθετήσει στη ζωή του. Δεν είναι τόσο απλό, ιδιαίτερα για τους ανθρώπους που ζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά είναι εφικτό. Η επιστημονική έρευνα και η εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας προχωρούν με αλματώδεις ρυθμούς και θα περιμέναμε, λογικά, να αυξάνεται ανάλογα και ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων, τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες, πράγμα που δε συμβαίνει. Το άλλο «παράδοξο» είναι ότι οι περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά υγιών αιωνόβιων ανά τον κόσμο, οι λεγόμενες Μπλε Ζώνες Μακροζωίας, δε θα λέγαμε ότι βρίσκονται στην κορυφή της οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Κάθε άλλο μάλιστα. Αυτό μας βάζει σε σκέψεις κατά πόσο, από μόνοι τους, αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν στη μακροζωία με υγεία. Την απάντηση, νομίζω, την έδωσε ο Πλάτωνας πριν 2.300 χρόνια: «Πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς, πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται», δηλαδή «κάθε πνευματική επίδοση, όταν χωρίζεται από τη δικαιοσύνη και την άλλη αρετή, φαίνεται πανουργία και όχι σοφία».
Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι έχουν καλές, ζεστές, ποιοτικές, μακροχρόνιες σχέσεις με τους άλλους, με την οικογένεια, τους φίλους, την κοινότητα στην οποία ζουν. Αυτές οι σχέσεις έχουν μεγαλύτερη δύναμη στο να αποτρέπουν τις σοβαρές παθήσεις, τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες, τον διαβήτη και την κατάθλιψη, απ’ ό,τι έχει το γυμναστήριο και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτά τα άτομα έχουν καλύτερη υγεία, καλύτερη μνήμη, είναι πιο ευτυχισμένα και ζουν περισσότερο. Αντίθετα, η μοναξιά είναι τοξική». Στην εύλογη απορία αν υπάρχουν 2-3 βασικές τεχνικές που αν τις ακολουθούμε θα φτάσουμε σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο καλής ζωής, η συγγραφέα παρατηρεί: «Υγιεινό είναι το πρωτογενές», δηλαδή να τρώμε προϊόντα όσο γίνεται λιγότερο επεξεργασμένα και επιβαρυμένα με χημικές τοξικές ουσίες. Να εφαρμόζουμε πρακτικές αποτοξίνωσης. Να βάλουμε ένα είδος καθημερινής άσκησης στη ζωή μας. Το γέλιο, η αισιοδοξία, η ψυχαγωγία, τα χόμπι και τα ενδιαφέροντα, οι ποιοτικές ανθρώπινες σχέσεις, η πίστη και η ανιδιοτελής προσφορά είναι σημαντικοί παράγοντες μακροζωίας».
Μελετώντας το ενδιαφέρον βιβλίο για τη Μακροζωία της Ρούλας Γκόλιου, ψάχνοντας συνάμα και άλλα κείμενά της, σχημάτισα την άποψη που διατύπωσα στην αρχή του κειμένου μου: «Μας έχει δώσει την ευκαιρία να μιλήσουμε για θέματα ουσίας: πολιτισμού, φιλοσοφίας, ψυχολογίας. Δεν είναι βιβλίο με συνταγές. Είναι βιβλίο με άποψη και θέση για τη ζωή».
Επιπλέον, συσχέτισα τις θέσεις της Ρούλας Γκόλιου με τα όσα διάβασα στα βιβλία του Yuval Noah Harari “Sapiens” και κυρίως στο πρόσφατο “Homo Deus”. Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, την παρουσίαση της «Μακροζωίας» θα χρησιμοποιήσω κάποια σημεία από τις θέσεις του Χαράρι.
«Στα έργα επιστημονικής φαντασίας, οι άνθρωποι πολεμάνε τις μηχανές στο όνομα της ελευθερίας και της ατομικότητας, όμως αυτοί οι ανθρωπιστικοί μύθοι είναι από καιρό ξεπερασμένοι. Μπορεί η νεωτερική εποχή να έβαλε τον άνθρωπο στη θέση του Θεού, μπορεί τον προηγούμενο αιώνα η ανθρωπότητα να έθεσε υπό έλεγχο το λιμό, τις επιδημίες και τον πόλεμο σήμερα όμως, που έχει βαλθεί να νικήσει τα γηρατειά και το θάνατο και να βρει το κλειδί της ευτυχίας, νέες θεϊκές δυνάμεις δημιουργίας και καταστροφής παίρνουν τη σκυτάλη. Όσο αποκωδικοποιούμε τη δομή του εγκεφάλου και τον γενετικό μας κώδικα χάρη στη βιοτεχνολογία, την τεχνητή νοημοσύνη και την επεξεργασία Μεγάλων Δεδομένων, η αυθεντία θα περνάει σε εξωτερικούς αλγόριθμους και οι περισσότεροι άνθρωποι θα γίνονται οικονομικά και πολιτικά ανίσχυροι. Αν ο 19ος αιώνας, με τη Βιομηχανική Επανάσταση, έφερε την εργατική τάξη, ο 21ος αιώνας θα δημιουργήσει μια τεράστια «άχρηστη τάξη».
«Στον 21ο αιώνα, οι άνθρωποι θα κάνουν μάλλον μια σοβαρή απόπειρα να πετύχουν την αθανασία. Ο αγώνας ενάντια στα γηρατειά και το θάνατο θα είναι απλώς η συνέχεια του τιμημένου αγώνα ενάντια στο λιμό και την αρρώστια και θα δηλώνει την υπέρτατη αξία της σύγχρονης κουλτούρας: την αξία της ανθρώπινης ζωής»(σελ.30).
«Ο Γούντι Άλεν, που έχει κάνει μια φανταστική καριέρα βασισμένος στο φόβο του θανάτου, ρωτήθηκε κάποτε αν ελπίζει ότι θα ζήσει για πάντα στη μεγάλη οθόνη. Ο Άλεν απάντησε «Θα προτιμούσα στο διαμέρισμά μου». Και στη συνέχεια πρόσθεσε: “Δε θέλω να πετύχω την αθανασία μέσα από το έργο μου. Θέλω να την πετύχω με το να μην πεθάνω”» (σελ. 37).
Ευχαριστώ και συγχαίρω τη συγγραφέα Ρούλα Γκόλιου για το σημαντικό έργο της, αλλά και για τη μεγάλη πρόκληση στο πνεύμα μας, στο πνεύμα του αναγνώστη / της αναγνώστριας για μια φιλοσοφική θεώρηση της ζωής.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ – ΞΑΝΘΗ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018
