Η ΠΡΩΤΗ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΛΑΤΙΝΟΥΣ

Συμπληρώθηκαν ήδη οκτώ αιώνες, από την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως  υπό των Σταυροφόρων, στις 13 Απριλίου 1204.

Η Δ΄ Σταυροφορία, «μία πράξις  γιγαντιαίας πολιτικής ανοησίας» κατά τους ιστορικούς έδωσε θανάσιμο πλήγμα στην Βασιλίδα των πόλεων, το Βυζάντιο. Πλήγμα από το οποίο η Πρωτεύουσα του Μεσαιωνικού Ελληνισμού δεν μπόρεσε ποτέ να συνέλθει. Όταν το 1261 απελευθερώθηκε επιτέλους από τους Λατίνους, δεν ήταν παρά ένα ράκος.

Συμπληρώθηκαν ήδη οκτώ αιώνες, από την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως  υπό των Σταυροφόρων, στις 13 Απριλίου 1204.

Η Δ΄ Σταυροφορία, «μία πράξις  γιγαντιαίας πολιτικής ανοησίας» κατά τους ιστορικούς έδωσε θανάσιμο πλήγμα στην Βασιλίδα των πόλεων, το Βυζάντιο. Πλήγμα από το οποίο η Πρωτεύουσα του Μεσαιωνικού Ελληνισμού δεν μπόρεσε ποτέ να συνέλθει. Όταν το 1261 απελευθερώθηκε επιτέλους από τους Λατίνους, δεν ήταν παρά ένα ράκος.

Απομονωμένη από τις παλιές  πλουτοπαραγωγικές πηγές της, με τους Τούρκους απ΄ έξω από τα τείχη της, με τους Ιταλούς εμπόρους να κυριαρχούν μέσα στην πόλη και τους Φράγκους να εξακολουθούν να διαφεντεύουν βυζαντινά εδάφη στον Ελλαδικό χώρο, δεν κατόρθωσε το Βυζάντιο να  ξαναβρεί το προηγούμενο μεγαλείο του.

Η οργάνωση της διοικήσεως της Αυτοκρατορίας διαλύθηκε.

Η Τραπεζούντα  από τόπος εξορίας του Αυτοκράτορα ως την επιστροφή του το 1254 με την εκδίωξη των σταυροφόρων, έγινε ανεξάρτητο κράτος και αποκολλήθηκε από την Κωνσταντινούπολη. Η Χριστιανική Ανατολή έπαυσε πιά να είναι ενωμένη.

Η πάλαι ποτέ πάμπλουτη Βασιλεύουσα μετατράπηκε σε ένα φτωχό, άνευ σημασίας βασίλειο. Ακόμη και η Αγία Σοφία, το παλάτι των Βλαχερνών, τα καλλιμάρμαρα κτίρια της πόλης δεν θύμιζαν πια τις παλιές ημέρες δόξης.

«Η λεηλασία της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους δεν έχει το αντίστοιχό της στην ιστορία» έγραψε ο κορυφαίος βυζαντινολόγος Στίβεν Ράνσιμαν.

Ο Πάπας Ιννοκέντιος ο Γ΄(1198-1216)τον Αύγουστο του 1198 ζήτησε με εγκύκλιο να προετοιμασθεί μία Τέταρτη Σταυροφορία. Όπως οι περισσότεροι δυστυχώς ποντίφικες και πριν από το σχίσμα των Εκκλησιών (1054) αλλά και μετά, έτσι και ο Ιννοκέντιος Γ΄ δεν έτρεφε καλές διαθέσεις προς του Ορθοδόξους .Τους θεωρούσε αιρετικούς και επιθυμούσε να τους ταπεινώσει και να τους αναγκάσει να δεχθούν την υποταγή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ρώμη.

Είναι αλήθεια ότι οργανώνοντας την Τέταρτη Σταυροφορία δεν είχε σκοπό να την κατευθύνει προς την Κωνσταντινούπολη. Ήθελε να πλήξει τους Μουσουλμάνους, στο κέντρο της δυνάμεώς τους, στο Κάϊρο. Η εκτροπή όμως της υπερπόντιας εκστρατείας προς το Βυζάντιο, καθόλου δεν  τον δυσαρέστησε. Απείλησε δήθεν τους Σταυροφόρους με αφορισμό, αλλά φρόντισε να λησμονήσει εγκαίρως την απειλή του.  Τον βοήθησε σ΄ αυτό ο χειρότερος της δυναστείας των Βυζαντινών, ο Αλέξιος ο Δ΄, ο οποίος συνεργάσθηκε με τους εχθρούς της Αυτοκρατορίας για ν΄ αποκαταστήσει στον θρόνο του τον πατέρα του Ισαάκιο. Μετά την καταστροφή της Βασιλεύουσας, «χαίρων εν Κυρίω» έγραψε ο Πάπας ότι: «οι Έλληνες ετιμωρήθησαν δικαίως δια τα αμαρτήματά των και ότι οι Σταυροφόροι υπήρξαν όργανα της Προνοίας  και εκτελεσταί της θείας δικαιοσύνης!» Σε ολόκληρη της Δύση έψαλλαν ύμνους για να πανηγυρίσουν την πτώση της « μεγάλης ανίερης (profana) πόλεως»!

Ερρίκος Δάνδολος. Ο Δάνδολος έγινε Δόγης το 1192 στην πολύ τρυφερή ηλικία…. των 85 ετών! Ήταν ήδη τυφλός. Είχε τυφλωθεί είκοσι χρόνια νωρίτερα, στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν τότε επικεφαλής μίας βενετσιάνικης πρεσβείας  στoν Μανουήλ Α΄ Κομνηνό. Το 1171 ο Aυτοκράτορας έχοντας απηυδήσει από την «ανυπόφορη» συμπεριφορά των Βενετσιάνων εμπόρων, είχε συλλάβει μερικούς από αυτούς. Ο Δάνδαλος ήλθε  τότε σε σύγκρουση με τον Μανουήλ Α΄ και τιμωρήθηκε  με τύφλωση.

 Ο Δάνδαλος λοιπόν μισούσε θανάσιμα τους Βυζαντινούς και ανέμενε κάποια ευκαιρία για ένα ξεκαθάρισμα  λογαριασμών! Και η ευκαιρία ήλθε με την Τέταρτη Σταυροφορία.

Εξέτρεψε την υπερπόντια εκστρατεία από την αρχική κατεύθυνσή της και αντί της Αιγύπτου  την έστρεψε  προς το Βυζάντιο. Υπέργηρος (97 ετών) το 1204 εκδικήθηκε αυτούς που τον είχαν τυφλώσει. Παρέμεινε, στην Πόλη «συνάρχοντας» σχεδόν με τον Λατίνο Αυτοκράτορα τον Φλαμανδό Βαλδουΐνον (Μπωντοέν) .Ένα χρόνο αργότερα πέθανε και τάφηκε στην Αγία Σοφία!

Θα μπορούσε κανείς να αναφέρει και άλλους συνεργούς στο «έγκλημα», όπως τον Λομβάρδιο Βονιφάτιο τον Μομφερρατικόν, το Γάλλο Βιλλεαρδουΐνο, τον Φίλιππο τον Σουηδό (κατοπινό Αυτοκράτορα της Γερμανίας) και άλλους.

 Ο ρόλος της Βενετίας. Ο Βολταίρος έλεγε ότι η «Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους» δεν ήταν ούτε αγία, ούτε ρωμαϊκή ούτε καν αυτοκρατορική, ένα κράτος αποικιοκρατικό.

Οι Βενετσιάνοι ήταν πάνω απ΄ όλα «έμποροι» με την χειρότερη σημασία του όρου. Ήταν και….. ολίγον κλεπταποδόχοι! Συνήθως οι κλεπταποδόχοι κρύβουν  τους θησαυρούς που περιέρχονται παράνομα στα χέρια τους. Αντιθέτως οι Βενετσιάνοι επιδεικνύουν με περηφάνια θησαυρούς που δεν είναι δικοί τους. Ο ξένος επισκέπτης που απολαμβάνει τον καφέ του στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, θαυμάζει τα τέσσερα χάλκινα άλογα που στολίζουν τον εξώστη του ναού. Και μόνον αν έχει διαβάσει προσεκτικά τον τουριστικό οδηγό του, θα γνωρίζει ότι κάποτε  τα άλογα αυτά κοσμούσαν το Ιππόδρομο της Κωνσταντινουπόλεως και όταν περνά την μεγαλοπρεπή χαλύβδινη πόρτα του ναού θα αγνοεί ασφαλώς ότι τα θυρόφυλλά της αποσπάστηκαν από την Αγία Σοφία της Βασιλεύουσας.

Συγκρίνοντας δύο συμφορές. Οι βαρβαρότητες που διέπραξαν οι Τούρκοι όταν μπήκαν στην Πόλη το 1453 μας έχουν αθεράπευτα τραυματίσει. Δεν μπορούν να ξεχαστούν. Ωχριούν όμως μπροστά στην συμφορά που σκόρπισαν στην Βασιλεύουσα οι Σταυροφόροι.

Είναι απίστευτα, αλλά δυστυχώς αληθινά, τα όσα θρηνώντας. προγράφει ο Νικήτας Χωνιάτης, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας .Σφαγές, βιασμοί, πυρπολήσεις, λεηλασίες.Στην Αγία Σοφία έβαλαν μουλάρια για να φορτώσουν τα πολύτιμα ιερά σκεύη  της, ενώ μεθυσμένοι στρατιώτες ποδοπατούσαν ιερά βιβλία και εικόνες.

Ένα μήνα πριν από τη άλωση, οι Λατίνοι αρχηγοί είχαν αποφασίσει ότι η Πόλη έπρεπε να λεηλατηθεί. Είχαν συμφωνήσει και για την μοιρασιά της λείας! Λεηλασία χωρίς φραγμό.

΄΄Τρίτη και δεκατρείς΄΄. Οι Ρωμαίοι θεωρούσαν την Τρίτη αποφράδα (γρουσούζικη) ημέρα, αφού ήταν αφιερωμένη στον Άρη (Μars) τον θεό του πολέμου  ( Martis dies).Στο καθολικό υποσυνείδητο του λαού μας η Τρίτη, γενικώς, χαρακτηρίζεται ως άτυχη ημέρα,  αφού Τρίτη ήταν η 29η  Μαϊου 1453, όταν η Πόλη έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Αλλά ακόμη χειρότερη θεωρείται η ΄΄Τρίτη και δεκατρείς΄΄. Και δεν μπορεί να είναι απλή σύμπτωση το ότι η 13η Απριλίου 1204, η απαίσια ημέρα της αλώσεως της Βασιλεύουσας, από τους Σταυροφόρους, ήταν Τρίτη!

 

  

    Αντγος ε.α.

Νικόλαος Φωτιάδης

Επίτιμος Υδκτής Δ΄Σ.Σ.