Υπάρχει τελικά καπνός χωρίς φωτιά;

O βλαπτικότερος ψυχοδραστικός παράγοντας για την ανθρώπινη υγεία είναι χωρίς αμφιβολία το κάπνισμα,δεδομένων των ολέθριων συνεπειών του καπνού συνολικά στο καρδιαγγειακό,το αναπνευστικό και τα άλλα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού,αλλά και την εξάρτηση που προκαλεί λόγω της νικοτίνης .Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν επιβληθεί στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου και απαγορεύουν το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους έχουν καταφέρει ένα σημαντικό πλήγμα τα τελευταία χρόνια στις καπνοβιομηχανίες, που βλέπουν τον τζίρο τους να πέφτει σταθερά και τα κέρδη τους να εξανεμίζονται.

O βλαπτικότερος ψυχοδραστικός παράγοντας για την ανθρώπινη υγεία είναι χωρίς αμφιβολία το κάπνισμα,δεδομένων των ολέθριων συνεπειών του καπνού συνολικά στο καρδιαγγειακό,το αναπνευστικό και τα άλλα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού,αλλά και την εξάρτηση που προκαλεί λόγω της νικοτίνης .Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν επιβληθεί στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου και απαγορεύουν το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους έχουν καταφέρει ένα σημαντικό πλήγμα τα τελευταία χρόνια στις καπνοβιομηχανίες, που βλέπουν τον τζίρο τους να πέφτει σταθερά και τα κέρδη τους να εξανεμίζονται. Σε αυτήν την κατεύθυνση έχουν βοηθήσει και η ενημέρωση για τις επιπτώσεις του καπνίσματος, η αύξηση των τιμών των τσιγάρων, καθώς και η ύπαρξη αποτελεσματικών φαρμακευτικών παρεμβάσεων για την διακοπή του καπνίσματος.

Ήδη από τον Μάιο του 2016 όλα τα κράτη της Ευρωπαικής Ένωσης είναι υποχρεωμένα να συμμορφωθούν με την ντιρεκτίβα για τα προιόντα του καπνού. Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ο Αμερικάνικός Οργανισμός Φαρμάκων και τροφίμων (FDA) ανακοίνωσε ένα λεπτομερές σχέδιο για τον έλεγχο του καπνίσματος και της εξάρτησης από την Νικοτίνη. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, το FDA μέσα στο επόμενο διάστημα σκοπεύει να ξεκινήσει μία συζήτηση για την μείωση, στα παραδοσιακά τσιγάρα, των επιπέδων νικοτίνης, σε επίπεδα μη εθιστικά, αφού αν και η νικοτίνη δεν είναι άμεσα υπεύθυνη για τις περισσότερες βλαπτικές επιδράσεις του τσιγάρου, ωστόσο είναι αυτό που συντηρεί την εξάρτηση και δυσκολεύει την διακοπή του καπνίσματος. Επιπλέον ενθαρρύνει την υποβολή προτάσεων για νέα προιόντα καπνού, είτε καιγόμενου είτε όχι, με σκοπό την ανασκόπηση και τον καθορισμό συγκεκριμένων προδιαγραφών που θα εξασφαλίζουν τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια κατά την χρήση των προιόντων αυτών. Η λογική σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι, αφού κάποιοι καπνιστές τσιγάρων δεν έχουν την διάθεση ή την δυνατότητα να διακόψουν τη θανατηφόρα αυτή συνήθεια, μπορούν να διευκολυνθούν, ώστε να την αντικαταστήσουν με έναν τρόπο χορήγησης νικοτίνης που θα είναι λιγότερο βλαβερός. Ως ένα τέτοιο προιόν διαφημίζεται τα τελευταία χρόνια το ηλεκτρονικό τσιγάρο και το FDA αναφέρεται με σαφήνεια στην ανάγκη υιοθέτησης συγκεκριμένων προδιαγραφών, που θα προστατεύουν το κοινό από γνωστούς κινδύνους από την χρήση του, όπως είναι προβλήματα σχετιζόμενα με την μπατταρία του ηλεκτρονικού τσιγάρου ή την δυνητικά πολύ επικίνδυνη έκθεση μικρών παιδιών στην υγρή νικοτίνη.

Οι καπνοβιομηχανίες στην προσπάθεια που κάνουν προκειμένου να διατηρήσουν τα τεράστια κέρδη τους, φαίνεται να στοχεύουν από την μία μεριά στη διάδοση της συνήθειας του καπνίσματος στις αναπτυσσόμενες χώρες και από την άλλη στη διάδοση και προώθηση εναλλακτικών προιόντων καπνού στις αναπτυγμένες χώρες του Δυτικού Κόσμου. Τα τελευταία χρόνια από τις Hνωμένες πολιτείες δείχνουν ότι η βιομηχανία του ηλεκτρονικού τσιγάρου έφτασε ένα τζίρο της τάξης των 2 δις δολλαρίων το χρόνο, ενώ υπάρχουν προβλέψεις ότι στα επόμενα 10 χρόνια θα ξεπεράσει την βιομηχανία των παραδοσιακών τσιγάρων, της οποίας ο ετήσιος τζίρος φτάνει τα 85 δις δολλάρια! Παράλληλα η Phillip Moris έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια και ένα καινούριο προιόν ,που διαφημίζεται ως μία συσκευή που, αντί να προκαλεί καύση, προκαλεί θέρμανση του καπνού με αποτέλεσμα την παραγωγή λιγότερων βλαβερών ουσιών και η συσκευή αυτή ονομάζεται IQOS. Έτσι, μαζί με το μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που εμπορεύονται ηλεκτρονικά τσιγάρα, εμφανίζονται στην χώρα μας και πολλά καταστήματα εμπορίας IQOS που ενθαρρύνουν την διακοπή του καπνίσματος παραδοσιακού τσιγάρου και τη στροφή προς τα καινούρια προιόντα .Η κατανάλωση αυτών των προιόντων αυξάνεται με μεγάλη ταχύτητα και δεν φαίνεται να είναι χωρίς σημαντικούς κινδύνους για την υγεία μας. Η σωστή ενημέρωση όλων των ιατρών είναι απαραίτητη και επιβεβλημένη, προκειμένου αυτοί με τη σειρά τους να ενημερώσουν τους ασθενείς τους αλλά και γενικότερα όλους τους ενδιαφερόμενους.

Το IQOS διαφημίζεται ως ένα πρωτοποριακό σύστημα θέρμανσης καπνού, που θερμαίνει πραγματικό καπνό, χωρίς να τον καίει, ώστε να παρέχει γεύση καπνού, χωρίς φωτιά και χωρίς στάχτη. Πόσο ακριβής όμως είναι αυτή η περιγραφή; Στην πραγματικότητα και στην περίπτωση του IQOS, όπως και στο συμβατικό τσιγάρο, το τσιγάρο που εισάγεται στη συγκεκριμένη ηλεκτρονική συσκευή υφίσταται καύση. Η διαφορά είναι ότι στην περίπτωση του συμβατικού τσιγάρου η καύση γίνεται περίπου στους 800 βαθμούς κελσίου, ενώ στην περίπτωση του IQOS γίνεται αρκετά πιο χαμηλά στους 300 βαθμούς κελσίου. Το ότι στην πραγματικότητα μιλάμε για καύση σε χαμηλότερη θερμοκρασία επιβεβαιώνεται και από τα ευρήματα πειραματικών μελετών, που έχουν δείξει ότι κατά την διαδικασία χρήσης του IQOS παράγεται μονοξείδιο του άνθρακα: η παραγωγή του προυποθέτει την ύπαρξη καύσεως και όχι απλής θέρμανσης. Επίσης επιβεβαιώνεται και από την μυρωδιά ενός IQOS αμέσως μετά την χρήση του, που είναι ακριβώς όμοια με αυτή ενός σταχτοδοχείου. Τέλος επιβεβαιώνεται και από το αίσθημα μικρής ζάλης που σου προκαλεί, ακριβώς όπως και το συμβατικό τσιγάρο, και που δεν προκαλεί το ηλεκτρονικό,αφού αυτό το αίσθημα προκαλείται από το μονοξείδιο του άνθρακα και άλλα προιόντα καύσης του καπνού.

Το IQOS διαφέρει από το ηλεκτρονικό τσιγάρο αφού χρησιμοποιεί αληθινό καπνό και όχι την αρωματισμένη υγρή νικοτίνη, που τυπικά περιέχεται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα.Η ομοιότητα τους βρίσκεται στο ότι και στις 2 περιπτώσεις παράγεται ένα εισπνεόμενο νεφέλωμα,η δημιουργία του οποίου προυποθέτει την παρουσία φυτικής γλυκερόλης.Αυτή η διαδικασία όμως οδηγεί στην παραγωγή καρκινογόνων καρβονυλικών ενώσεων σε υψηλές συγκεντρώσεις, με άγνωστες ακόμη συνέπειες στην υγειά αυτών που θα τα χρησιμοποιήσουν για πολλά χρόνια. Αρκετές μελέτες, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν χρηματοδοτηθεί από την παραγωγό εταιρεία, αναφέρουν ότι κατά την καύση του τσιγάρου με την συσκευή IQOS παράγονται, σε αρκετές μικρότερες ποσότητες, οι ιδιαίτερα βλαβερές ουσίες που παράγονται κατά την καύση ενός συμβατικού τσιγάρου. Αυτό, και με βάση την κοινή λογική, έχει μεγάλη πιθανότητα να είναι ακριβές, όμως δεν αρκεί για να μας καθησυχάσει και να συστήνουμε χωρίς επιφυλάξεις (εμείς οι ιατροί) τη χρήση του IQOS.Το πόσο λιγότερο βλαβερό είναι, μπορεί να φανεί μόνο από σωστά σχεδιασμένες μακροχρόνιες μελέτες και τα αποτελέσματα των μελετών αυτών, αν ποτέ γίνουν, δεν θα είναι διαθέσιμα παρά μόνο αφού περάσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Έτσι το προιόν αυτό θα συνεχίσει να διαφημίζεται και να κυκλοφορεί για πολλά χρόνια στην αγορά, χωρίς να ξέρουμε τις πραγματικές επιπτώσεις της χρήσης του στην υγεία μας και μπορεί να περάσει και πολύς καιρός μέχρι να συνειδητοποιήσουμε ότι μια απλή σφαίρα μπορεί να αφαιρέσει τη ζωή μας εξίσου εύκολα με μία πυρηνική βόμβα.

Οι συσκευές αυτές, όπως και το ηλεκτρονικό τσιγάρο, μπορεί να ενθαρρύνουν μη καπνιστές να δοκιμάσουν και τα κανονικά τσιγάρα, ειδικά από τη στιγμή που θα έχουν εθιστεί στην νικοτίνη και η χρήση του κανονικού καπνού θα προσφέρει την ίδια ευχαρίστηση ,αν όχι ακόμα και μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Επίσης όπως και το ηλεκτρονικό τσιγάρο, μπορεί να επιτρέψουν σε πολλούς καπνιστές τη διπλή χρήση, με επιλογή του IQOS στους χώρους που δεν επιτρέπεται το κάπνισμα, απομακρύνοντας τους έτσι από κάθε πιθανότητα διακοπής του καπνίσματος. Τέλος όπως και το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελούν ενδιαφέρονται και ελκυστικά για τα παιδιά μας παιχνίδάκια που μπορούν με ασφαλή τρόπο να τα οδηγήσουν στην εξάρτηση από την νικοτίνη.