“Ιστορία Θράκης: Ευθύνη και Δύναμη”
Τα στοιχεία από την παλιότερη ζωή είναι το βασικό περιεχόμενο της Ιστορίας. Πώς ζούσαν, πώς ήταν τα σπίτια, τι όνειρα έκαναν για τη ζωή τους, πώς διασκέδαζαν. Είναι αλήθεια ότι – όχι μόνο στην Ελλάδα – ως ιστορία θεωρούσαν τη ζωή των αρχόντων και τους πολέμους που έκαναν μεταξύ τους για να αυξήσουν τη δύναμή τους. Τα σπασμένα κάθε φορά τα πλήρωνε ο λαός.
Τα στοιχεία από την παλιότερη ζωή είναι το βασικό περιεχόμενο της Ιστορίας. Πώς ζούσαν, πώς ήταν τα σπίτια, τι όνειρα έκαναν για τη ζωή τους, πώς διασκέδαζαν. Είναι αλήθεια ότι – όχι μόνο στην Ελλάδα – ως ιστορία θεωρούσαν τη ζωή των αρχόντων και τους πολέμους που έκαναν μεταξύ τους για να αυξήσουν τη δύναμή τους. Τα σπασμένα κάθε φορά τα πλήρωνε ο λαός.
Ιστορία είναι ο αγώνας και η αγωνία του ανθρώπου για μια καλύτερη ζωή. Ακούμε τη φράση: “Η ιστορία επαναλαμβάνεται”. Πραγματικά, όσο η φύση του ανθρώπου παραμένει ίδια, λέγει ο μισός θρακιώτης μεγάλος ιστορικός Θουκυδίδης, θα γίνονται τα ίδια λάθη, τα ίδια εγκλήματα. Ένα πνιγμένο προσφυγόπουλο του 2017 είναι ακριβώς ίδιο με ένα πνιγμένο προσφυγόπουλο του 1922.
Η σημερινή εκδήλωση τιμής και μνήμης έχει τίτλο “Ιστορία Θράκης: Ευθύνη και Δύναμη”. Είναι για το προσφυγόπουλο του 1922, για τους πρόσφυγές παπούδες και γιαγιάδες μας. Για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες που αναγκάστηκαν να αφήσουν το σπιτικό τους, στο οποίο έμεναν για τρεις χιλιάδες χρόνια και πάλευαν. Ευθύνη των μεγαλυτέρων να λένε την ιστορία, Δύναμη των νεοτέρων να την ακούνε την ιστορία για να διδάσκονται.
Η ενιαία Θράκη έχει μια ιστορία τριών χιλιάδων χρόνων. Η αρχή των εθνοτήτων που εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα οδήγησε σε πολλούς πολέμους και συρράξεις.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις έπαιξαν βασικό ρόλο στην περιοχή με βάση τα δικά τους συμφέροντα. Η Θράκη διασπάται μέσα σε πενήντα χρόνια σε τρία τμήματα. Η Βόρεια Θράκη / Ανατολική Ρωμυλία αυθαίρετα ενώθηκε με τη Βουλγαρία (5/9 της ενιαίας Θράκης).
Η Δυτική Θράκη το 1919/1920 ενώθηκε με την Ελλάδα (το 1/9 της ενιαίας Θράκης) . Ο Ελευθέριος Βενιζέλος μαζί με τον διπλωμάτη Χαρίσιο Βαμβακά πάλεψαν σκληρά για την ένωση της Ξάνθης, της Ροδόπης, του Έβρου. Από κει και πέρα, οι μεγάλες δυνάμεις κυρίως Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία έκαναν τα χατίρια της Τουρκίας, του Κεμάλ.
Αυτοί ήταν οι σύμμαχοι και οι φίλοι που ξεπούλησαν τον ελληνισμό της Ανατολικής Θράκης. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, χωρίς να γίνει πόλεμος, με την ανακωχή των Μουδανιών οι Μεγάλες Δυνάμεις δίνουν με το “έτσι θέλω” την Ανατολική Θράκη στην Τουρκία (3/9 της ενιαίας Θράκης). Τότε οι ανατολικοθρακιώτες και οι ανατολικοθρακιώτισσες εγκαταλείπουν τις εστίες τους.
Θα δώσουμε το λόγο σε έναν μεγάλο αμερικανό συγγραφέα, τον Χέμινγουεϊ που ως πολεμικός ανταποκριτής τον Οκτώβριο του 1922
ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ – Σέ μιά ατέλειωτη πορεία πού συγκλονίζει ο χριστιανικός πληθυσμός της Ανατολικής Θράκης συνωστίζεται στούς δρόμους πού οδηγούν πρός τή Μακεδονία. Η κύρια μάζα, πού περνά τόν Εβρο ποταμό στήν Αδριανούπολη, απλώνεται σέ μήκος σαράντα χιλιομέτρων.
Σαράντα χιλιόμετρα από κάρα πού σέρνουν αγελάδες, νεαροί ταύροι καί λασπωμένα βουβάλια γεμάτα μέ εξαντλημένους, σαστισμένους άνδρες, γυναίκες καί παιδιά.
Μόνο από τήν Ανατολική Θράκη θά μεταφερθούν 250.000 πρόσφυγες. Τά βουλγαρικά σύνορα είναι κλειστά γι’ αυτούς.
Υπάρχουν μόνο η Μακεδονία καί η Θράκη γιά νά δεχθούν τούς φυγάδες της επιστροφής των Τούρκων στήν Ευρώπη. Ηδη στή Μακεδονία βρίσκονται μισό εκατομμύριο πρόσφυγες. Κανείς δέν γνωρίζει πως θά επιβιώσουν. (Για την εφημερίδα Τορόντο Σταρ Ernest Hemingway)
*
Η Κεστρίτσα της Ανατολικής Θράκης είναι η πατρίδα των περισσότερων προγόνων του Αβάτου. Οι κάτοικοι της Κεστρίτσας με τα πόδια ξεκινούν το μεγάλο ταξίδι της αναζήτησης νέας (νόμιζαν προσωρινής) πατρίδας. Και έφτασαν με τα κάρα και τα πόδια στον κάμπο της Ξάνθης.
Η περιοχή στην οποία εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες ανήκει στην ευρύτερη παρανέστια περιοχή. Στην ευρύτερη περιοχή κατοικούσαν μουσουλμάνοι, που εργάζονταν στα πολλά τσιφλίκια. Σε χάρτη των αρχών του αιώνα μας διαβάζουμε τα ονόματα (Κιζαλάρ Τσιφλίκ, Καφίλ Τσιφλίκ, Γεσικλέρ Τσιφλίκ) ή απλώς δηλώνεται η ύπαρξη τσιφλικιού. Το Εύλαλο λεγόταν Ίνανλι, το Δέκαρχο Μπεκιόμπαση, το Εράσμιο Ταρασμανλί, τα Μάγγανα Μπεούκ Οσμανλί και το Άβατο Μπέη Κιοϊ.
Στο Άβατο κοντά στους μουσουλμάνους έρχονται οι πρόσφυγες της ανατολικής Θράκης που κτίζουν την καινούρια πατρίδα τους.
Ο ομιλητής αναφέρθηκε με στοιχεία και εικόνες στην ιστορία της Κεστρίτσας και της γύρω περιοχής, καθώς και στην ιστορία του Αβάτου σε όλους τους τομείς κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής.
Απομένει χρέος η περαιτέρω έρευνα και καταγραφή στοιχείων για την ιστορία και τον πολιτισμό του Αβάτου, αλλά και των άλλων χωριών της Ξάνθης που δέχθηκαν πρόσφυγες από την Ανατολική και Βόρεια Θράκη, Πόντο και Μικρά Ασία. Είναι το καλύτερο μνημόσυνο για τους προγόνους μας που κουβαλώντας τον τρισχιλιόχρονο ελληνισμό ήρθαν γυμνοί υλικά, έμφορτοι ψυχικά στη γη της Δυτικής Θράκης.
