Η προστάτιδα του Πυροβολικού Αγία Βαρβάρα
Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου, ο Ελληνικός Στρατός θα τιμήσει τη μνήμη της Αγίας Βαρβάρας, η οποία, εδώ και αιώνες έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα των πυροβολητών και του Πυροβολικού. Πώς όμως και γιατί συνδέθηκε το όνομα του νεαρού εκείνου κοριτσιού, της ωραίας και αγνής κόρης που μαρτύρησε υπέρ της Αγίας του Χριστού Πίστεως με το καταστρεπτικό, αλλά και ταυτοχρόνως σπουδαιότερο από τα όπλα, το Πυροβολικό, αν και έζησε σχεδόν χίλια διακόσια χρόνια πριν ανακαλυφθεί η πυρίτιδα;
Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου, ο Ελληνικός Στρατός θα τιμήσει τη μνήμη της Αγίας Βαρβάρας, η οποία, εδώ και αιώνες έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα των πυροβολητών και του Πυροβολικού. Πώς όμως και γιατί συνδέθηκε το όνομα του νεαρού εκείνου κοριτσιού, της ωραίας και αγνής κόρης που μαρτύρησε υπέρ της Αγίας του Χριστού Πίστεως με το καταστρεπτικό, αλλά και ταυτοχρόνως σπουδαιότερο από τα όπλα, το Πυροβολικό, αν και έζησε σχεδόν χίλια διακόσια χρόνια πριν ανακαλυφθεί η πυρίτιδα;
Η Αγία Βαρβάρα, θυγατέρα του σατράπη Διοσκούρου, γεννήθηκε στη Νικομήδεια ( άλλες πηγές αναφέρουν την Μερζιφούντα του Πόντου) και ανετράφη μέσα στον πλούτο, την χλιδή και των ειδωλολατρικών τελετών. Σύμφωνα με την παράδοση, ο πατέρας της, αναχωρώντας σε κάποια εκστρατεία, πήρε μέτρα για να απομακρύνει κάποιους νεαρούς ευγενείς που συγκεντρώνονταν στα ανάκτορα με την επιθυμία να γίνουν μνηστήρες της Βαρβάρας. Έτσι ο Διόσκουρος όρισε ως διαμονή της έναν πύργο.
Στο διάστημα όμως που έμενε στον πύργο η Βαρβάρα ασπάσθηκε τον Χριστιανισμό κατόπιν κατηχήσεως από κάποιον Βαλεντινιανό, μαθητή του Ωριγένους. Όταν όμως ο πατέρας της επέστρεψε, της πρότεινε να παντρευθεί έναν ειδωλολάτρη πρίγκιπα, αλλά εκείνη αρνήθηκε επίμονα να συμμορφωθεί με την θέληση του πατέρα της. Απελπισμένος ο Διόσκουρος ότι δεν θα μπορέσει να κάμψει την αντίσταση της κόρης του, την παρέπεμψε στον δικαστή Μαρτιανό, ο οποίος διέταξε να την γδύσουν τελείως και να την μαστιγώσουν ανηλεώς με βούνευρο μαστίγιο ( από νεύρα βοός) « ίνα προκληθώσι πληγαί, οι βασανισταί της είχον επικολλήση θραύσματα πλίνθων και πηλίνων αγγείων» ( κατά τον βιογράφο της Συμεών).
Επειδή όμως η 16χρονη Βαρβάρα δεν επείθετο να απαρνηθεί τον Χριστιανισμό, ο Μαρτιανός διέταξε τον αποκεφαλισμός της. Ο πατέρας της πρόθυμος προσφέρθηκε να γίνει ο ίδιος δήμιος στο παιδί του!!! Και η άμοιρη κόρη, έπεσε νεκρή από το ξίφος του πατέρα της «ταις πατρικαίς χερσί τω πατρικώ ξίφει την τελείωσιν δέχεται» όπως έγραψε ο βιογράφος της Συμεών.
Ο πατέρας της, μετά την απάνθρωπη πράξη του καθώς έφευγε μετά ως… θριαμβευτής από τον τόπο της εκτέλεσης και υπερήφανος για τους υπέρ της ειδωλολατρίας αγώνες του, τον κτύπησε κεραυνός και τον κατέκαυσε. Το γεγονός αυτό έγινε το 236 μ.Χ. επί αυτοκράτορος Μαξιμιανού Α΄. Το σώμα της Βαρβάρας ετάφη σε στο χωριό Γέλασον κοντά στην Νικομήδεια. Όταν όμως επικράτησε αργότερα ο Χριστιανισμός, τα οστά της μεταφέρθηκαν εν πομπή στην Κωνσταντινούπολη.
Η λατρεία της Αγίας Βαρβάρας ήδη από τον 4ο αιώνα ήταν διαδεδομένη. Στην Καππαδοκία, βρέθηκε αρχαιότατη υπόγειος εκκλησία αφιερωμένη σ’ αυτήν, ενώ στο παλαιό Κάϊρο της Αιγύπτου οι Κόπτες ανήγειραν τον 7ο αιώνα ναό στη μνήμη της. Η πόλη Μάντοβα της Ιταλίας επέλεξε την Αγία Βαρβάρα ως πολιούχο και έκοψε νομίσματα με την προτομή της, ενώ στη Ρώμη ανήγειραν δύο ναούς στη μνήμη της.
Διαδεδομένη ήταν η λατρεία της Αγίας Βαρβάρας στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Βόρειο και Νότιο Αμερική, ενώ δόθηκε το όνομα της σε μία πόλη: Σάντα Μπάρμπαρα. Στην Καλιφόρνια μάλιστα ένα μεγαλοπρεπές μοναστήρι φέρει το όνομα της. Η χάρη της και η λατρεία της έφτασαν μέχρι την Κίνα! Στη Γαλλία υπάρχει από το 1570 εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας που σώζεται ακόμα, ενώ συναντάς οδούς και μνημεία με το όνομα της, μέχρι το Αλγέρι! Στην Ελλάδα, εκτός από προστάτιδα του Πυροβολικού, τιμάται ιδιαιτέρως με ευλάβεια από τις γυναίκες, μία συνοικία στην Αθήνα και πολλά χωριά σ’ όλη τη χώρα, φέρουν το όνομα της.
Προστάτιδα του Πυροβολικού
Ανάμεσα στα παλαιά ρωμαϊκά στρατόπεδα στη Γαλλία, υπήρχαν και ανήκοντα στους Γαλάτες με την επιγραφή «Sancta Barbara» ( Αγία Βαρβάρα). ΄Όταν ανεκαλύφθη η πυρίτιδα, οι χώροι αυτοί χρησίμευαν για την αποθήκευση της και οι πυροβολητές επέλεξαν την Αγία Βαρβάρα ως προστάτιδα του όπλου τους. Τότε, (τέλη 14ο αιώνα), ένας χειριστής πυροβόλου, ζητούσε προσευχόμενος την βοήθεια και προστασία της Αγία Βαρβάρας! ΄Εκτοτε, σε Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία είναι προστάτιδα των πυροβολητών, ενώ το πυροβολικό του Γερμανικού Ναυτικού κοσμούσε εικόνα της Αγίας Βαρβάρας. Στην Ελλάδα, από πολλών ετών, οι μονάδες του Πυροβολικού τιμούν τη μνήμη της Αγίας στις 4 Δεκεμβρίου.
