Ορθοδοξία και Ισλάμ συνομιλούν στη Θράκη

Στις 5 είναι η ώρα του απογευματινού διαλείμματος. Από το βάθος του διαδρόμου στην Πολυτεχνική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης στην Ξάνθη ακούγονται οι πρώτες λέξεις της απογευματινής προσευχής. «Αρκεί ο χώρος να είναι καθαρός», μας λένε οι ιεροδιδάσκαλοι βγαίνοντας από την αίθουσα για τον συνάδελφό τους που προσεύχεται σε μια μικρή ξύλινη εξέδρα. «Μπίσμι Αλλάχ, αρ – Ραχμάν, αρ – Ραχίμ», που στα ελληνικά σημαίνει «Εις το όνομα του ελεήμονος και φιλεύσπλαχνου Θεού».

 

Στις 5 είναι η ώρα του απογευματινού διαλείμματος. Από το βάθος του διαδρόμου στην Πολυτεχνική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης στην Ξάνθη ακούγονται οι πρώτες λέξεις της απογευματινής προσευχής. «Αρκεί ο χώρος να είναι καθαρός», μας λένε οι ιεροδιδάσκαλοι βγαίνοντας από την αίθουσα για τον συνάδελφό τους που προσεύχεται σε μια μικρή ξύλινη εξέδρα. «Μπίσμι Αλλάχ, αρ – Ραχμάν, αρ – Ραχίμ», που στα ελληνικά σημαίνει «Εις το όνομα του ελεήμονος και φιλεύσπλαχνου Θεού».

 

Η Σμίνθη είναι ένα από τα πρώτα χωριά της Ξάνθης στον δρόμο για τον Εχίνο. Ο Τζιχάτ Χατζόγλου διανύει σχεδόν καθημερινά περίπου15 χιλιόμετραμέχρι να φτάσει στους μουσουλμάνους μαθητές του 4oυ και 6ου Γυμνασίου Ξάνθης για να τους διδάξει το μάθημα των Θρησκευτικών για το Ισλάμ. «Το ενδιαφέρον των παιδιών για το μάθημα είναι πολύ μεγάλο. Φαίνεται από την προσέλευση. Στην αρχή είχα περίπου 60 παιδιά συνολικά, ενώ τώρα είναι πάνω από 140 που έρχονται να παρακολουθήσουν», σημειώνει.

 

Για πολλά χρόνια οι μουσουλμάνοι μαθητές που φοιτούσαν στα δημόσια σχολεία της Θράκης «έχαναν» την ώρα των Θρησκευτικών καθώς δεν υπήρχε σχετικό μάθημα. «Θυμάμαι ότι βγαίναμε έξω και παίζαμε εκείνη την ώρα. Νιώθαμε όμως ότι έχουμε κάτι το διαφορετικό από τα υπόλοιπα παιδιά. Ηταν ένα είδος διαχωρισμού με βάση τη θρησκεία», λέει στην «Κ» ο ιεροδιδάσκαλος Μπασιά Ραχμή.

 

Επισκεφθήκαμε την Ξάνθη, την Κομοτηνή και το Διδυμότειχο και μπήκαμε στις τάξεις όπου υλοποιείται ένα πρωτοποριακό επιμορφωτικό πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων για τους ιεροδιδάσκαλους που υπηρετούν στα σχολεία και στα τζαμιά της περιοχής και τους χριστιανούς θεολόγους, με στόχο να φέρει σε επαφή και διάλογο τους διδάσκοντες των δύο θρησκειών.

 

Ελλειμμα διαλόγου

 

Πριν από την εισαγωγή του νέου μαθήματος η επαφή των νεαρών μουσουλμάνων με τη θρησκεία τους γινόταν μέσα από την οικογένεια, την εκμάθηση της προσευχής και της απαγγελίας του Κορανίου στα τζαμιά και στα μαθήματα των Θρησκευτικών στα Μειονοτικά Σχολεία που διδάσκονται στην τουρκική γλώσσα. Για δεύτερη χρονιά όμως, τα δημόσια σχολεία της Θράκης στελεχώθηκαν από ιεροδιδάσκαλους, απόφοιτους της Ειδικής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης (ΕΠΑΘ), οι οποίοι δίδαξαν στα ελληνικά το Κοράνι και το Ισλάμ στους μουσουλμάνους μαθητές. «Η έλλειψη μουσουλμάνων εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία και η ύπαρξη μουσουλμάνων μαθητών δημιουργούσε ένα κενό κατανόησης, διαλόγου, ισονομίας και της ισοπολιτείας στο σχολείο. Με την εισαγωγή του μαθήματος στα δημόσια σχολεία της Θράκης, η θρησκεία διαμορφώνει μια ασφαλιστική δικλίδα εκπαίδευσης εντός του δημόσιου σχολείου με έναν ευρύτερο διαπολιτισμικό χαρακτήρα», σημειώνει η επίκουρη καθηγήτρια του ΑΠΘ στο Τμήμα Θεολογίας, Αγγελική Ζιάκα.

 

Επιστημονική πρωτοπορία

 

Ωστόσο, η χρόνια απουσία επικοινωνίας σε επιστημονικό και εκπαιδευτικό επίπεδο, μας εξηγεί η κ. Ζιάκα, δημιούργησε μεγάλα κενά εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής στην περιοχή. Αυτά τα κενά ήρθε να καλύψει το πρόγραμμα επιμόρφωσης που υλοποιεί το ΑΠΘ με τη συνεργασία του Τμήματος Θεολογίας και άλλων τμημάτων του Καποδιστριακού και Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου και διδακτόρων Μουσουλμανικής Θεολογίας.

 

«Η επιστημονική πρωτοπορία του προγράμματος έγκειται στην προσπάθεια ανάδειξης, διά της εκπαιδευτικής οδού, της θρησκευτικής ετερότητας των Ελλήνων πολιτών της Θράκης σε παράγοντα ειρηνικής συμβίωσης και αλληλεπίδρασης στον δημόσιο χώρο», τονίζει η κ. Ζιάκα. Μέσα από το πρόγραμμα οι συμμετέχοντες έρχονται σε επαφή με νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις, εξοικειώνονται με τις θρησκευτικές ορολογίες και τη μετάφρασή τους στα αραβικά και τα ελληνικά, ενώ τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν στο τέλος θα αξιοποιηθούν για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου πιλοτικού υλικού για το μάθημα των

Θρησκευτικών για το Ισλάμ.

 

Χωρίς παρερμηνείες

 

«Οι μαθητές έρχονται με δεκάδες απορίες για θέματα που απασχολούν τους νέους και σχετίζονται με τη θρησκεία μας. Εχουν αποκτήσει οικειότητα μαζί μας και ρωτάνε για τα τατουάζ, τα βαμμένα νύχια, τις σχέσεις, την εμφάνιση», μας λένε οι ιεροδιδάσκαλοι. Μέσα στις τάξεις, σημειώνουν, αναπτύσσεται η εμπιστοσύνη μεταξύ δασκάλου και μαθητή, ενώ όλο το μάθημα γίνεται στα ελληνικά. «Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι έτσι οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας θα μπορούν να εκφράζονται επαρκώς και ουσιαστικώς για τη θρησκεία τους στον δημόσιο χώρο χωρίς την ανάγκη μεσαζόντων και χωρίς τον φόβο γλωσσικών παρεξηγήσεων και παρερμηνειών», επισημαίνει η κ. Ζιάκα.

 

Ωστόσο, οι αντιδράσεις και οι παρερμηνείες για το νέο εγχείρημα δεν έλειψαν από ορισμένους κύκλους. «Οταν διδάσκαμε το Ισλάμ στα Μειονοτικά Σχολεία στην τουρκική γλώσσα ήμασταν καλοί, ενώ τώρα που κάνουμε το ίδιο στα ελληνικά γίναμε κακοί», μας λέει χαρακτηριστικά ο κ. Χατζόγλου. Η εμπιστοσύνη όμως που αναπτύχθηκε γρήγορα μεταξύ των ιεροδιδασκάλων και των μαθητών και κατ’ επέκταση με την τοπική κοινωνία διέλυσε οποιεσδήποτε σκιές και η κατάσταση έχει ομαλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Είναι άλλωστε χαρακτηριστική η αύξηση της προσέλευσης των μαθητών, παρά το γεγονός ότι το μάθημα είναι προαιρετικό. «Εγώ είμαι υπέρ της γνώσης. Ακόμη είμαι μαθητής, παρά την ηλικία μου. Η γνώση βοηθάει τον άνθρωπο στις σκοτεινές στιγμές, δημιουργεί φως και του δείχνει τον δρόμο. Αυτό που γίνεται εδώ είναι κάτι ευχάριστο και εύχομαι να συνεχίσει», δήλωσε στην «Κ» ο μουφτής Κομοτηνής Μέτζο Τζεμαλή, ο οποίος, σε μια κίνηση ισχυρού συμβολισμού, παρέδωσε ο ίδιος τα πιστοποιητικά παρακολούθησης στους ιεροδιδασκάλους της περιοχής.

 

Διαπολιτισμική εκπαίδευση στο Διδυμότειχο

 

Αφήνουμε πίσω μας την Κομοτηνή και παίρνουμε τον δρόμο για το Διδυμότειχο. Η επιμόρφωση γίνεται στο τοπικό μειονοτικό σχολείο, ανάμεσα στις ζωγραφιές και τις χειροτεχνίες των παιδιών του δημοτικού που είναι κρεμασμένες στους τοίχους. Εκεί, μάλιστα, οι ιεροδιδάσκαλοι και οι θεολόγοι συνάδελφοί τους προχώρησαν ένα βήμα παραπάνω στην προσπάθεια αλληλοκατανόησης των θρησκειών, τη συνδιδασκαλία.

«Ενας συνάδελφος μου θεολόγος της Β’ Λυκείου με κάλεσε στην τάξη του να μιλήσω με τα παιδιά για το κεφάλαιο του βιβλίου τους που αφορούσε το Ισλάμ. Τα παιδιά είχαν πολλές απορίες για τις μαντίλες των γυναικών, το αλκοόλ, για αυτά που ακούν στις ειδήσεις σχετικά με την τζιχάντ. Το ενδιαφέρον τους ήταν τόσο μεγάλο, που καθίσανε και στο διάλειμμα να μιλήσουμε», λέει στην «Κ» ο 25χρονος ιεροδιδάσκαλος Αχμέτ Καχριμάν.

 

Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, οι θεολόγοι και οι ιεροδιδάσκαλοι της Θράκης θα καθίσουν στα ίδια θρανία και θα έχουν μια μοναδική ευκαιρία να συνεργαστούν και να εντάξουν πολιτισμικά στοιχεία της Θράκης στο μάθημά τους. «Οι εκκλησίες και τα τζαμιά της περιοχής, μνημεία και τοπικά έθιμα, γενικά η πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής θα αξιοποιηθεί και από τις δυο πλευρές γι’ αυτό τον σκοπό. Από τις κοινές δράσεις θα προκύψει ένας ωφέλιμος διάλογος μεταξύ των διδασκόντων και θα αναδειχθούν τρόποι διδασκαλίας που θα προάγουν την αλληλοκατανόηση και τον σεβασμό των θρησκειών», επισημαίνει η κ. Ζιάκα.

 

Μουσουλμανικές Σπουδές στο ΑΠΘ

 

Ο κ. Χατζόγλου και οι συνάδελφοί του έλαβαν εκείνες τις ημέρες τα πιστοποιητικά τους, με την ελπίδα ότι θα συνεχίσουν απρόσκοπτα τα μαθήματά τους και την επόμενη σχολική χρονιά με την ανανέωση των συμβάσεών τους. Σχεδόν όλοι περιμένουν τη στιγμή που θα έχουν την ευκαιρία να επιστρέψουν στο πανεπιστήμιο και να παρακολουθήσουν την Εισαγωγική Κατεύθυνση Μουσουλμανικών Σπουδών του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες θα ανακοινωθεί σύντομα επισήμως. Η νέα κατεύθυνση θα δώσει τη δυνατότητα εμβάθυνσης στην επιστημονική μελέτη του Ισλάμ, δυνατότητα που τώρα παρέχεται μόνο από τα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Αλλωστε, οι «παρεξηγήσεις» λύνονται μόνο με τον διάλογο, όχι με τη σιωπή.

 

ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Σχετικά Άρθρα

Back to top button