Αρχαίο θρακικό φρούριο στην κορυφή Τρύφαινα Ξάνθης
Πολύ κοντά στην Ξάνθη, σε απόσταση μόλις μίας ώρας από τη Χρύσα υπάρχει μία κορυφή γνωστή στους Ξανθιώτες ορειβάτες και πεζοπόρους ως Τρύφαινα. Λίγο πριν φτάσουμε στην κορυφή αυτή συναντάμε έναν αρχαίο φρουριακό περίβολο με εντυπωσιακό μήκος και ύψος μέχρι δύο μέτρα.
Πολύ κοντά στην Ξάνθη, σε απόσταση μόλις μίας ώρας από τη Χρύσα υπάρχει μία κορυφή γνωστή στους Ξανθιώτες ορειβάτες και πεζοπόρους ως Τρύφαινα. Λίγο πριν φτάσουμε στην κορυφή αυτή συναντάμε έναν αρχαίο φρουριακό περίβολο με εντυπωσιακό μήκος και ύψος μέχρι δύο μέτρα.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Για να φθάσουμε στο φρούριο ξεκινάμε την ανάβαση από τη Χρύσα Ξάνθης. Παίρνουμε το δρόμο που οδηγεί στο Ψυχολογικό Κέντρο και ανηφορίζουμε στην άσφαλτο η οποία δίνει σε λίγο τη θέση της σε ένα χωματόδρομο. Λίγο πριν το τέρμα του χωματόδρομου αφήνουμε το αυτοκίνητο και ξεκινάει η πεζοπορία
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ
Το αρχαϊκό φρούριο δε βρίσκεται πάνω στην κορυφή Τρύφαινα (υψ. 725 μ.) αλλά λίγο πιο κάτω στα νοτιοανατολικά της. Ο περίβολος του φρουρίου ακολουθεί την ισοϋψή των 620 μέτρων. Πρόκειται για ένα μακρύ περίβολο με πλάτος 2.20 μ. και ύψος μέχρι 2 μέτρα. Τα τείχη είναι ξερολιθιές και είναι κατασκευασμένα δίχως συνεκτικό υλικό. Το σχήμα του περιβόλου μοιάζει με τόξο, του οποίου το μήκος ξεπερνά τα 400 μέτρα! Η κατασκευή μας εντυπωσιάζει με το μέγεθός της. Εξαιρετικά μεγάλες πέτρες είναι τοποθετημένες στο εξωτερικό μέρος του τείχους ενώ το κεντρικό μέρος είναι γεμισμένο με μικρότερες πέτρες. Δυστυχώς μεγάλο μέρος των τειχών είναι γκρεμισμένο. Στη μέση του φρουρίου, σε μέρος απάνεμο διακρίνονται ερείπια κατασκευής που πιθανόν αποτελούσε το κεντρικό παρατηρητήριο. Η δυτική πλευρά του φρουρίου είναι απόκρημνη και είναι οχυρή από μόνη της, καθιστώντας περιττή την κατασκευή τείχους προς τα δυτικά.
Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΤΡΥΦΑΙΝΑΣ
Η θέση του φρουρίου της Τρύφαινας πρέπει να συνδυαστεί με το φρούριο της κορυφής Αυγό που βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση στα ανατολικά και σε ανάλογο υψόμετρο. Σήμερα το φρούριο της Τρύφαινας είναι άγνωστο σε πολλούς κατοίκους της Ξάνθης και ελάχιστοι το επισκέπτονται, αντίθετα με το φρούριο στην κορυφή Αυγό. Βλέποντας ένα τόσο εντυπωσιακό φρούριο σήμερα αναρωτιόμαστε: Τι εξυπηρετούσε ένα φρούριο τέτοιου μεγέθους;
– Μήπως είχε κατασκευαστεί για να ελέγχει το πέρασμα του παλιού ορεινού δρόμου που συνέδεε τη Χρύσα με τη Σταυρούπολη περνώντας από το οροπέδιο Αχλάτ Ντερέ;
– Μήπως συνδέεται με την ύπαρξη αρχαία οικισμού στη θέση Μακάριο (Μάκακλαρ) στα βορειοδυτικά);
– Μήπως μπορεί να συσχετιστεί με το παρακλάδι του αρχαίου λιθόστρωτου δρόμου που συνέδεε τη Μορσίνη με την Αγέλη και συνέχιζε προς τον ποταμό Νέστο;
ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ
Το φρούριο της Τρύφαινας αναφέρεται ως «αρχαϊκό» ή ως «θρακικό», αν και δεν έχουν γίνει συστηματικές έρευνες ή ανασκαφές στην περιοχή του φρουρίου που να μας δίνουν στοιχεία για τη χρονολόγησή του. Στα νοτιοδυτικά του φρουρίου της Τρύφαινας υπάρχουν εγκατεσπαρμένα πολλά κομμάτια σιδήρου, τα οποία πιθανόν αποτελούν αρχαία καμινεύματα. Συναντάμε επίσης σπαράγματα κεραμικής. Κρίνεται αναγκαία η συστηματικότερη μελέτη και η διεξαγωγή ανασκαφών στο χώρου του φρουρίου της Τρύφαινας.
Όσο περισσότερο περιδιαβαίνουμε τα βουνά και τα κάστρα της Θράκης τόσο περισσότερο συνειδητοποιούμε πόσα πράγματα αγνοούμε από τη μακραίωνη ιστορία αυτής της γης. Αλλά παράλληλα αισθανόμαστε δέος μπροστά στο ανεξερεύνητο μεγαλείο των μνημείων του τόπου μας. Μαζί με μια ανεκλάλητη επιθυμία να αφουγκραστούμε τα μυστικά που έχουν να μας αποκαλύψουν τα λιθάρια και τα βουνά. Τα λιθάρια και τα βουνά που στέκονται ακίνητα αλλά και ανίκητα από το χρόνο για να μας θυμίζουν όχι τη μηδαμινότητα της ύπαρξής μας αλλά την αιωνιότητα της κάθε στιγμής.
