Η διορθωτική πρόταση μας για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 για την Περιφέρεια ΑΜΘ

Οι χρηματοδοτικοί πόροι  της Ε.Ε των τεσσάρων προγραμματικών  περιόδων, από το 1995 έως το 2013, θεωρούνταν από την ελληνική κοινωνία πανάκεια, ως λύση για κάθε πρόβλημα και ως  καταλυτική συμβολή στην ανάπτυξη.. Ανησυχούμε ότι είμαστε εδώ,  για να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, να αναπαράγουμε και να νομιμοποιήσουμε ένα ξένο κείμενο-πρόταση για την ελληνική πραγματικότητα, δογματικό των ευρωπαίων τεχνοκρατών, για την περίοδο 2014-2020.

Οι χρηματοδοτικοί πόροι  της Ε.Ε των τεσσάρων προγραμματικών  περιόδων, από το 1995 έως το 2013, θεωρούνταν από την ελληνική κοινωνία πανάκεια, ως λύση για κάθε πρόβλημα και ως  καταλυτική συμβολή στην ανάπτυξη.. Ανησυχούμε ότι είμαστε εδώ,  για να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, να αναπαράγουμε και να νομιμοποιήσουμε ένα ξένο κείμενο-πρόταση για την ελληνική πραγματικότητα, δογματικό των ευρωπαίων τεχνοκρατών, για την περίοδο 2014-2020.

Από το γεγονός ότι σήμερα, το 2013, στο τέλος και του ΕΣΠΑ, της 4ης προγραμματικής περιόδου, η Χώρα αντιμετωπίζει την χειρότερη οικονομική κρίση των τελευταίων 60 ετών, ευθέως διαπιστώνεται  ότι δεν πέτυχαν παρά ελάχιστα και επιφανειακά στην οικονομική αναδιάρθρωση και στο εκσυγχρονισμό του παραγωγικού μοντέλου και της ανταγωνιστικότητας ‘όπως και της Περιφέρειάς μας.

Ανάπτυξη στοχεύαμε ως Χώρα και αντ αυτού βρισκόμαστε σε πορεία υπανάπτυξης. Αυτό οφείλεται στην χωρίς διαπραγμάτευση βεβιασμένη υιοθέτηση των φορμαρισμένων και δογματικών προγραμμάτων που μας πλάσαραν, με το δέλεαρ των πόρων..

Και εδώ υπάρχουν ευθύνες.

Η διάθεση όλων αυτών των πόρων έγινε με δομές, διαδικασίες  λογικές  και μοντέλα αποξενωμένα από την συνολική πραγματική οικονομία , με αποτέλεσμα να μην  συμβάλλουν στην διόρθωση και την εξυγίανση της, όπως και από το αποτέλεσμα προκύπτει.

Με το  παραγωγικό μοντέλο της χώρας να  έχει καταρρεύσει  ξεκινά τώρα μια όμοια δομημένη διαδικασία σαν να μην έγινε τίποτα, σαν να μην καταλαβαίνουν κάποιοι ότι καταστράφηκε το παραγωγικό δυναμικό της χώρας, ότι η φτώχεια, η ανέχεια  και η ανεργία ευρίσκεται στα ύψη.

Απαιτείται συνολική επανεξέταση του προγραμματικών στόχων, που να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνον τους στόχους του “Ευρώπη 2020” αλλά, κυρίως, τις ειδικές κρίσιμες συνθήκες της Χώρας και της Περιφέρειάς μας, ώστε οι πόροι που θα διατεθούν να συμβάλλουν στην συνολική οικονομική ανάκαμψη .

Εμείς καταγράφουμε ότι υπάρχει τεχνοκρατική δυσκαμψία, δυσκολία προγραμματικής αποτύπωσης της νέας πραγματικότητας και προσαρμογής της σ΄αυτήν , απόσταση ανάμεσα στις ανάγκες και στον προγραμματισμό, την φοβισμένη και συγκαλυμμένη αναφορά των καίριων στόχων, την έλλειψη συμπληρωματικότητας και αλληλοκατανόησης στην πορεία ανάκαμψης της Χώρας.

Επιβάλλεται να γίνει βαθύτερη προσέγγιση στα δομικά προβλήματα της οικονομίας και όχι αποσπασματική κατάρτιση ενός προγράμματος που κάπου-κάπου βλέπει την πραγματικότητα.

Έτσι μόνον θα οδηγηθούμε στο ορθό σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου.

 Εμείς θέλουμε μια ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και αστοχίες, με αξιοποίηση και του τελευταίου ευρώ,, που να  οδηγεί σε  μια οικονομία με υψηλή απασχόληση, που να επιτυγχάνει αναπτυξιακή, κοινωνική και εδαφική συνοχή.

Σύμφωνα με τη στρατηγική της “Ευρώπης 2020” πρέπει να πετυχουμε απασχόληση, ισχυρή οικονομία, εκπαίδευση, επένδυση σε έρευνα, μείωση της φτώχειας, αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.

Αυτοί είναι οι στόχοι της Στρατηγικής “Ευρώπη 2020”. Οι στόχοι του “ΑΜΘ 2020” ποιοι ακριβώς είναι; Οι δράσεις που προβλέπει για σχεδιασμό στη χωροταξία, στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, στη διαχείριση των απορριμμάτων, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι σχεδιασμοί που όχι μόνο καινοτομία δεν αποτελούν, αλλά αντιθέτως μια από τα ίδια ,που έπρεπε ήδη να είχαν ολοκληρωθεί .

Η πρόκληση για την Περιφέρεια μας ενόψει της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 είναι, κατά την άποψή μας, να αξιοποιήσει αποτελεσματικά, προσθέτοντας υπεραξίες υπέρ των πολιτών, τους διατιθέμενους πόρους από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Να επιτύχει την επαναφορά της  σε τροχιά ανάπτυξης με την  αναστροφή της ύφεσης στην περιφερειακή οικονομία. Να μην πορεύεται τυφλά αγνοώντας την σκληρή κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Να δει την  ισόρροπη ανάπτυξή της .

Να στοχεύσει στην κοινωνική επανένταξη των νεόπτωχων οικογενειών και ατόμων όχι μόνον με δράσεις υγιούς κοινωνικής αλληλεγγύης αλλά και με την  δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

Να  προάγει τη συλλογική ευθύνη για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και να υιοθετεί μέτρα για την αντιμετώπιση των ειδικών συνθηκών και των ομάδων ιδιαίτερου κινδύνου (μονογονεϊκές οικογένειες, ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρίες, μειονότητα, άστεγοι κλπ).

 Να επιδοθεί σε δράσεις επιβίωσης, σταθεροποίησης  και παραγωγικής ανάκαμψης της μεταποίησης. Να χρηματοδοτεί ότι είναι βιώσιμο, αποδοτικό και δυνάμενο να λειτουργήσει, με τις συνθήκες που επικρατούν γύρω μας. Να επικεντρωθεί στον στόχο της ισχυρής διασύνδεσης της μεταποίησης με την τοπική παραγωγή και την ταυτότητά της.

 Να έχει ως σταθερό γνώμονα την άρση των ανισοτήτων.

 Τα κύρια συγκριτικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειας εξακολουθούν να είναι η πλεονεκτική γεωγραφική της θέση σε σχέση με τα βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, το σταυροδρόμι ανατολής και δύσης , η δημογραφική της εικόνα, η τεράστια αμμώδης ακτογραμμή της στο Αιγαίο, τα νησιά της, οι εκτενείς πεδιάδες με τον μεγαλύτερο υδάτινο πλούτο στη Χώρα, το εξαιρετικό φυσικό  περιβάλλον της , η ποικιλία διαφοροποιήσεων και ευκαιριών που παρουσιάζει, οι τουριστικοί και πολιτισμικοί πόροι διεθνούς εμβέλειας, η τάση εξειδικευμένης αγροτικής παραγωγής και επιχειρηματικότητας του ντόπιου  δυναμικού και η εκ της γειτνιάσεως με άλλες χώρες τάση στην εξωστρέφεια.

Για την αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων η Περιφέρεια θα πρέπει να εκμεταλλευτεί ευκαιρίες όπως οι εφαρμογές νέων τεχνολογιών, η διεθνής και ιδία η βαλκανική και ανατολικοευρωπαϊκή ζήτηση για τις περιφερειακές μορφές τουρισμού, η απελευθέρωση των αγορών ενέργειας και επικοινωνιών.

Με βάση αυτά τα πλεονεκτήματα και τις ευκαιρίες, αλλά και τις κατευθύνσεις της Στρατηγικής για την Ευρώπη 2020, βασικές προτεραιότητες ανάπτυξης της Περιφέρειας για τη νέα προγραμματική περίοδο πρέπει να προσδιορισθούν:

· η ενίσχυση της οικονομικής βάσης, με την ανάδειξη και ανάπτυξη νέων βιώσιμων κλάδων, με δράσεις επιβίωσης και παραγωγικής ανάκαμψης της μεταποίησης, με στόχο την αντιμετώπιση της συρρίκνωσης και την άμεση αξιοποίηση και ενδυνάμωση της τοπικής παραγωγής προϊόντων, την δημιουργία νέων και την εκμετάλλευση των πάσης φύσεως πλουτοπαραγωγικών πόρων .

· η στήριξη της απασχόλησης και η συγκράτηση του νέου πληθυσμού και των παραγωγικών ηλικιών, με την ενίσχυση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, την στοχευμένη κατάρτιση σε θέματα τοπικής επιχειρηματικότητας με έμφαση τις υπηρεσίες και τα τοπικά προϊόντα .

· η αντιμετώπιση της μειονεκτικότητας των ορεινών περιοχών  , της γεωγραφικής απομόνωσης και νησιωτικότητας και των προβλημάτων στις μεταφορές, στην πρόσβαση στην εργασία, στην υγεία, στις αγορές, με έμφαση στις υποδομές και στις υπηρεσίες μεταφορών και την προσέλκυση επενδύσεων συνδεδεμένων με τους ντόπιους πόρους.

· η άρση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, με την ενίσχυση των   περιοχών χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης.

· η ενίσχυση της χρήσης των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, με την βελτίωση δικτύων και υπηρεσιών. Η περιφέρεια πρέπει  να είναι έτοιμη να υποδεχθεί την διαδικτυωμένη κοινωνία και οικονομία του μέλλοντος.

· Η εξυπηρέτηση των πολιτών κοντά στον τόπο κατοικίας των, με ενδοπεριφερειακή γραφειοκρατική αποκέντρωση.

· Η αξιοποίηση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, η άμβλυνση των μειονεκτημάτων και η ενίσχυση, πάντοτε στοχευμένα, των πλεονεκτημάτων της περιφέρειας.

 

 Παράλληλα επισημαίνεται ότι βασική θέση μας για την Πολιτική Συνοχής, θα πρέπει να παραμείνει η αρχή ότι οι Περιφέρειες με μόνιμα γεωγραφικά μειονεκτήματα θα πρέπει να έχουν ιδιαίτερη αντιμετώπιση.

Για το λόγο αυτό προτείνεται η ειδική αναφορά της ανάγκης ενίσχυσης των υποδομών μεταφορών της Περιφέρειας  και η εξέταση της δυνατότητας να χαρακτηριστούν ως “υποδομές διαβαλκανικής εμβέλειας” με στόχο την ενίσχυσή τους από το νέο εργαλείο της Ε.Ε. “Διασυνδέοντας την Ευρώπη” (Connecting Europe Facility – CEF).

Με τις γενικές αυτές παρατηρήσεις και τις ρητές επισημάνσεις θεωρούμε ότι η πρόταση χρειάζεται θεμελιακές  διορθώσεις αναπροσανατολισμού των στοχεύσεων της. Συμφωνούμε με το πρόγραμμα κατ αρχήν, δεν το υπερψηφίζουμε γιατί το θεωρούμε ξένο, μη εναρμονισμένο στην περιφερειακή μας πραγματικότητα ..

 

 Γιώργος Παυλίδης