«Είναι το αίμα κοινωνικό αγαθό;»
Είχαμε τονίσει στο προηγούμενο άρθρο μας ότι μέσα σε μια ολοένα και πιο αποπνικτική ατμόσφαιρα με την ολοένα και αυξανόμενη χρηματιστηριακή αξία των ανθρωπίνων ιστών, η δωρεά αίματος και οργάνων παραμένει η μεγαλύτερη ανθρωπιστική αξία τουλάχιστον για τις ανεπτυγμένες χώρες. Οι δότες συνεχίζουν να προσφέρουν αίμα και όργανα χωρίς υλικά κίνητρα και γενικά χωρίς να υπάρχει κάποια προσωπική σχέση με τον μελλοντικό λήπτη.
Είχαμε τονίσει στο προηγούμενο άρθρο μας ότι μέσα σε μια ολοένα και πιο αποπνικτική ατμόσφαιρα με την ολοένα και αυξανόμενη χρηματιστηριακή αξία των ανθρωπίνων ιστών, η δωρεά αίματος και οργάνων παραμένει η μεγαλύτερη ανθρωπιστική αξία τουλάχιστον για τις ανεπτυγμένες χώρες. Οι δότες συνεχίζουν να προσφέρουν αίμα και όργανα χωρίς υλικά κίνητρα και γενικά χωρίς να υπάρχει κάποια προσωπική σχέση με τον μελλοντικό λήπτη. Κάποιοι ρωτάνε γιατί λοιπόν δε πουλάμε και αγοράζουμε αίμα ή όργανα; Το σίγουρο είναι ότι έχουν γίνει πολλές απόπειρες, με το πρόσχημα της επίλυσης των χρόνιων ελλείψεων ή προκειμένου να βελτιωθούν οι μηχανισμοί διανομής του αίματος και των παραγώγων του. Ο οικονομολόγος Richard Titmuss (1907-1973) TheGiftRelationship:FromHumanBloodtoSocialPolicy , με ένα βιβλίο που πρωτοεκδόθηκε το 1970 συνεχίζει μέσω του έργου του αυτού να αποτελεί το βασικό πολέμιο αυτών των αντιλήψεων, παραμένοντας μέχρι και σήμερα ελκυστικός αλλά και επίκαιρος για τον τρόπο που η προσφορά αίματος και όλων των άλλων ανθρωπίνων ιστών αποκτά ευρύτερες κοινωνικές διαστάσεις.
Είναι το αίμα κοινωνικό αγαθό και αν ναι πως πρέπει κανείς να το διαχειρίζεται; Αυτό είναι το βασικό επίκαιρο ερώτημα του Richard Titmuss αναφορικά με το πώς οι υποχρεώσεις των πολιτών σε μια προηγμένη δημοκρατία σχετίζονται με την προσφορά αίματος. Πολλοί τεχνοκράτες ισχυρίζονται ότι θα αποβεί πιο αποδοτική η διαχείριση του αίματος και των παραγώγων του. Εάν ισχύουν και σε αυτή την περίπτωση οι νόμοι της αγοράς! Ο Titmuss, και όχι αδίκως, θεωρούσε αυτά τα επιχειρήματα ως απευθείας επιθέσεις στην κοινωνική αλληλεγγύη που οφείλει να διακατέχει τη σύγχρονη κοινωνία, θεωρώντας την προσφορά αίματος ως κυρίαρχη πράξη αλληλεγγύης σε ένα κράτος πρόνοιας.
Εάν το αίμα , ως ίδιο τμήμα του εγώ, εγκλωβίζεται στους όρους και στους κανόνες της αγοράς, τότε όλες οι κοινωνικές παροχές, όπως η μόρφωση, η ασφάλεια, η υγεία, μπορούν να θεωρηθούν ως ανοικτές στην αγορά. Η προσφορά και η λήψη του αίματος δημιουργεί μια σχέση αμοιβαιότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών, ενώ η αγοραπωλησία του δημιουργεί ασταθείς και απρόσωπες σχέσεις μεταξύ των δοτών και των αγοραστών, οι οποίες είναι παροδικές και διαρκούν όσο η ανταλλαγή. Ο Titmuss θεωρούσε ότι μόλις το αίμα υποκύψει στους νόμους της αγοράς, όλοι οι τομείς της κοινωνικής ζωής τίθενται σε κίνδυνο.Η ανάγκη να αναπτυχθούν θεσμικά μέτρα και κανόνες που να διέπουν την προσφορά αίματος, τη διακίνησή του και τη διασφάλιση της ποιότητας και της επάρκειάς του, γίνεται σήμερα όλο και πιο εμφανής, Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί ότι ένα σύστημα αιμοδοσίας πρέπει να βασίζεται αδιαπραγμάτευτα στην εθελοντική, μη αμειβόμενη αιμοδοσία. Κανείς δεν πρέπει να πιέζεται να αιμοδοτεί για οικογενειακούς, οικονομικούς ή άλλους λόγους.
Είμαι περήφανος ως πρόεδρος και επικεφαλής του συλλόγου της «αγάπης» για όλα αυτά που καταφέραμε τα προηγούμενα έτη. Υπερήφανος για την ανάδειξη και αναγνώριση του έργου μας από τους περισσότερους. Υπερήφανος για την προσέγγιση -κάθε μέρα που μας αξιώνει ο Θεός- πολλών νέων ανθρώπων σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία όπως της Ξάνθης. Υπερήφανος για τα νέα παιδιά στην Ξάνθη που δίνουν αίμα μέσα στα σχολεία και τις σχολές τους μαζί με τους καθηγητές τους. Υπερήφανος για την ευαισθητοποίηση αρκετών συνανθρώπων μας να προσφέρουν τακτικότερα το αίμα τους και μάλιστα ανώνυμα για τους συμπολίτες τους χωρίς να γνωρίζουν ποιος λαμβάνει κάθε φορά το δώρο της ζωής ή «που τρέχει και κυλά» και σε ποιες φλέβες, το αίμα τους. Υπερήφανος για τους εθελοντές των αιμοπεταλίων που πηγαίνουν είτε Αλεξανδρούπολη είτε Θεσσαλονίκη μεσούσης μιας έντονης οικονομικής κρίσης χωρίς να υπολογίζουν τα ακριβά καύσιμα και τα διόδια διέλευσης, προκειμένου να βοηθήσουν πάσχοντες συμπολίτες μας και όχι μόνο. Τι ωραιότερο πραγματικά να συναντάς καθημερινά όλο και περισσότερα πρόσωπα γεμάτα πλέον με ανέμελα και ευτυχισμένα χαμόγελα (όσον αφορά βέβαια τα θέματα υγείας!) τα οποία συνοδεύονται από τα αντίστοιχα των δικών τους ανθρώπων. Τι μεγάλη ηθική ικανοποίηση και αίσθηση τιμής όταν γνωρίζεις εσύ, λίγοι συνεργάτες σου και ο Θεός ποιος τους βοήθησε στη δύσκολη στιγμή και ότι η προσφορά σας «έπιασε τόπο».
Η αξιοπρέπεια της ανθρώπινης ύπαρξης πρέπει να γίνεται και γίνεται κάθε ώρα και στιγμή σεβαστή.
Ιωάννης Χαρ. Παπαχρόνης
Πρόεδρος Δ.Σ. Συλλόγου Εθελοντών Αιμοδοτών Ν. Ξάνθης «Η ΑΓΑΠΗ»
