Μήνυμα κατά του σχολικού εκφοβισμού – από την Ξάνθη σε όλο τον κόσμο
του Θανάση Μουσόπουλου

 

Το βιβλίο του Τάσου Κωνσταντινίδη «Δύο διαφορετικές μέρες – Ένα βιβλίο κατά των νταήδων» που κυκλοφόρησε το 2018 έδωσε το έναυσμα να διατυπωθούν σκέψεις και ιδέες για το school bullying, τον εκφοβισμό και τη βία στο σχολείο.

  Κάποια δικά μου σχόλια παραθέτω στην αρχή, από παλιότερο κείμενό μου:

  Ζούμε σε μια μεταβατική εποχή, όπου πολλά μηδενίζονται, ενώ  δεν φαίνονται καινούρια να αντικαθιστούν αυτά που καταρρέουν.

  Ένα φαινόμενο που παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις είναι η βία – από την πιο απλή και συνηθισμένη (πχ μια λέξη) ως τις πιο σύνθετες και βαριές καταστάσεις. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι η βία με τη μορφή του λεγόμενου «σχολικού εκφοβισμού» επεκτείνεται και εντείνεται ιδιαίτερα, φτάνοντας σε πράξεις έντονα παραβατικές – ακόμη και δολοφονίες.

  Στην πράξη βίας υπάρχει το μήνυμα, το μέσο και ο σκοπός. Ένα απλό παράδειγμα ανάμεσα σε μικρά παιδιά: νιώθω ότι είμαι καλύτερος από σένα – σε σκουντώ – το αποτέλεσμα είναι να με φοβάσαι. Και ύστερα κάνω ό,τι θέλω. Δεν πάμε κατευθείαν στα μεγάλα και εξόφθαλμα παραβατικά – ξεκινούμε από τα απλά, καθημερινά, που τα ανεχόμαστε και τα προσπερνούμε. Ώστε γιγαντώνονται και γίνονται ανεξέλεγκτα.

Ο Τάσος Κωνσταντινίδης με το έργο του αυτό φωτίζει αυτό που συχνά μένει στη σκιά – πριν μας τρομάξει.

Θα ήθελα κλείνοντας τούτο το κείμενό μου να σημειώσω δύο φράσεις – βόμβες με τις οποίες καλό είναι να μπολιάσουμε τα παιδιά μας:

Αντιγόνη, Σοφοκλή: δεν γεννήθηκα για να μισώ αλλά για να αγαπώ «ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν».

Βλάσιος Πασκάλ: Ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα άλλο από ένα καλάμι, το πιο αδύνατο πράγμα στη φύση, όμως ένα σκεπτόμενο καλάμι.

*

Θα δώσουμε το λόγο σε τρεις  ξένους : ιστορικό – βιολόγο – κλασική φιλόλογο.

Το μήνυμα είναι ότι  η βία και ο φόβος  πρώτα βρίσκεται σε όλη την κοινωνία και μετά μπαίνει στις σχολικές αυλές και σχολικές αίθουσες.

1. Ο Έρικ Χομπσμπάουμ στο βιβλίο του «Εποχή των Άκρων» γράφει για την εποχή μας:  Επικρατούν «εικόνες χάους και καταστροφής» – Ο εικοστός αιώνας τελειώνει μέσα σε συνθήκες παγκόσμιας αταξίας που η φύση της είναι ασαφής, χωρίς μάλιστα να υπάρχει κάποιος μηχανισμός ο οποίος θα μπορούσε να την τερματίσει  ή  να τη θέσει υπό έλεγχο.
2.  Ο βραβευμένος με Νόμπελ Βιολογίας Κόνραντ Λόρεντζ στο τέταρτο από τα περίφημα «Οκτώ θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού μας» γράφει: «Η απώλεια της ευαισθησίας και η αντικατάστασή της από τη βία – η υπερπληθώρα ερεθισμάτων και πιθανών στόχων οδηγεί τον άνθρωπο στην αποχαύνωση».
3. To 2001 κυκλοφόρησε στα ελληνικά το βιβλίο  της  Ζακλίν ντε Ρομιγί «Η αρχαία Ελλάδα εναντίον της βίας» (το βιβλίο βγήκε στα 2000 στα γαλλικά). Η μεγάλη ελληνίστρια (1913 – 2010) στο βιβλίο της αυτό – καταδίκη της βίας, εκπλήσσει δείχνοντας με παραδείγματα ότι οι έλληνες φιλόσοφοι, ποιητές και ρήτορες δεν αποκρύπτουν τη βία, αλλά την καταδικάζουν.

  Γράφει η Ζακλίν ντε Ρομιγί το 1999 για τη λογοτεχνία της εποχής της:
«Τι τρελός άνεμος μαίνεται στη γαλλική λογοτεχνία, τι τυφλή μανία εμπνέει τους συγγραφείς μας; Είναι 15 συγγραφείς φέτος το φθινόπωρο, που από τα έργα τους ξεχύθηκε όλο το αίμα του κόσμου, 15 νέοι βάρβαροι, των οποίων τα έργα παρουσιάζουν μια σαφή ραδιοσκόπηση της γενικής σύγχυσης της εποχής μας».

  Και σε άλλο σημείο: «Λένε για τα παιδιά ότι πρέπει να γνωρίζουν τι συμβαίνει γύρω τους. Δεν είναι όμως θαυμάσιο να ανακαλύπτουν μέσα σε μια ώρα έναν άλλον κόσμο; Γιατί μια συνάντηση με τον οποιονδήποτε θα τους ωφελήσει πιο πολύ από ό,τι μια κουβεντούλα με την Ανδρομάχη και τον Εκτορα;» Τάδε έφη Ζακλίν ντε Ρομιγύ, η μεγάλη ελληνίστρια που θεωρούσε τον Θουκυδίδη έναν από τους άντρες της ζωής της, έκανε παρέα με τον Περικλή και σε όλη τη ζωή της υπερασπίστηκε με πάθος την κλασική παιδεία και τον ανθρωπισμό.

  Η Ζακλίν ήταν πάντα προσανατολισμένη στο ευρύ κοινό.  Ο άνθρωπος στο κέντρο του σύμπαντος, η βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης μοίρας και αδυναμίας, η πρωτοκαθεδρία της λογικής έναντι του υπερφυσικού, η συμπόνια και το έλεος και κυρίως η ίδια η έννοια της δημοκρατίας και του μεγαλείου της, ιδού κάποιες από τις θέσεις της Ρομιγύ.

  «Το να μάθεις να σκέφτεσαι, να είσαι ακριβής, να ζυγίζεις τις λέξεις σου, να ακούς τον άλλον, σημαίνει να μπορείς να διαλέγεσαι και είναι το μόνο μέσο για να αναχαιτισθεί η τρομακτική βία που αυξάνεται γύρω μας. Ο λόγος είναι ένα φρούριο κατά της κτηνωδίας. ΄Οταν δεν ξέρουμε, όταν δεν μπορούμε να εκφραστούμε, όταν ο λόγος δεν είναι επαρκής και αρκετά επεξεργασμένος επειδή η σκέψη είναι ασαφής και μπερδεμένη, δεν απομένουν παρά οι γροθιές, τα χτυπήματα, η άξεστη, βλακώδης, τυφλή βία».

Στη δύσκολη εποχή μας, στον καιρό της πανδημίας , η βία και ο φόβος  πρώτα βρίσκεται σε όλη την κοινωνία και μετά μπαίνει στις σχολικές αυλές και σχολικές αίθουσες.

Είναι ευθύνη των μεγάλων. Δική μου ευθύνη!

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, 6 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021