“Τραγούδια και σκοποί των Πομάκων της Θράκης
Το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΑΚΕΘΡΑ) κυκλοφόρησε ένα νέο μουσικό δίσκο με πομάκικα παραδοσιακά τραγούδια με τίτλο “Τραγούδια και σκοποί των Πομάκων της Θράκης – Από τα Κιμμέρια και τα Άσκυρα Νομού Ξάνθης”. Ο δίσκος περιλαμβάνει 23 μουσικά κομμάτια που εκτελούν οι εξής μουσικοί:
Το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΑΚΕΘΡΑ) κυκλοφόρησε ένα
νέο μουσικό δίσκο με πομάκικα παραδοσιακά τραγούδια με τίτλο "Τραγούδια και σκοποί
των Πομάκων της Θράκης – Από τα Κιμμέρια και τα Άσκυρα Νομού Ξάνθης". Ο δίσκος περιλαμβάνει
23 μουσικά κομμάτια που εκτελούν οι εξής μουσικοί:
Χαλήλ Σοφτά (τραγούδι – καβάλι – φλογέρα)
Φεράτ Αλή Αφέντη (γκάιντα – τραγούδι – διπλός αυλός)
Χασάν Μπογιάρ (τραγούδι)
Αϊντίν Μπογιάρ (τραγούδι)
Οκάν Σοφτά (τραγούδι-τουμπερλέκι)
Ενώ έχουν εκδοθεί κατά το παρελθόν δίσκοι με πομάκικα τραγούδια
από άλλες περιοχές του Νομού Ξάνθης (Γλαύκη, Σμίνθη, Ωραίον) αυτός είναι ο πρώτος
δίσκος με παραδοσιακούς σκοπούς και τραγούδια των Πομάκων από τις περιοχές Κιμμερίων
και Ασκύρων.
Αποκαλύπτεται έτσι η μεγάλη διάδοση των τραγουδιών της Ροδόπης σε
όλα τα Πομακοχώρια της ορεινής περιοχής και αναδεικνύονται ενδιαφέρουσες μουσικές
και γλωσσικές συνάφειες και αλληλεπιδράσεις.
Η μουσική των Πομάκων της ορεινής Ξάνθης, -φωνητική στο μεγαλύτερο
μέρος της,- τραγουδά τις περιπέτειες της ζωής, τους ανθρώπινους αλλά και τους ιστορικούς
καημούς, ενώ πάνω απ’ όλα δίνει τη δυνατότητα στους Πομάκους να επιβεβαιώσουν την
ταυτότητά τους.
Να έχουν πρόσωπο.
Να μπορούν να είναι ο εαυτός τους και όχι ο καταστασιακός τους προσδιορισμός.
Στα τραγούδια της ορεινής Ξάνθης, η μελωδική τους γραμμή, που συνήθως
δεν ξεπερνά τα διαστήματα της τετάρτης και πέμπτης καθαρής, μοιάζει με τη μελωδική
γραμμή των τραγουδιών της υπόλοιπης Ροδόπης, όπου η έκταση των τραγουδιών δεν υπερβαίνει
την οκτάβα και τα τραγούδια συναντώνται στη διατονική και στην πεντατονική κλίμακα.
Η ηχογράφηση των τραγουδιών στο νέο δίσκο του ΠΑΚΕΘΡΑ έγινε σε μουσικό
στούντιο της Ξάνθης το Μάιο του 2005. Στο ένθετο φυλλάδιο που συνοδεύει τον δίσκο,
περιλαμβάνονται εισαγωγή για τη μουσική των Πομάκων γραμμένη από τον εκπαιδευτικό
Δανιήλ Εμμανουηλίδη και μουσικολογικά σχόλια για κάθε τραγούδι από την Αθηνά Κατσανεβάκη,
διδάκτορα εθνομουσικολογίας. Περιέχονται επίσης οι στίχοι των τραγουδιών στα πομακικά,
η μετάφρασή τους στα ελληνικά καθώς και βιβλιογραφικές πληροφορίες για παραλλαγές
των τραγουδιών από άλλα χωριά της Ροδόπης.
Το ΠΑΚΕΘΡΑ είναι μία πολιτιστική μη κερδοσκοπική αστική εταιρεία,
που ιδρύθηκε το 1992 και εδρεύει στην Ξάνθη. Το ΠΑΚΕΘΡΑ είναι σταθερά προσανατολισμένο
σε μία αντίληψη της ταυτότητας και του μέλλοντος του τόπου μας, η οποία εδράζεται
στη δημιουργική γνώση της παράδοσης, και δεν αποδέχεται τη λήθη και την καταστροφή
της ιδιαιτερότητας. Κύριο πεδίο έρευνας, παραγωγής και δράσης του ΠΑΚΕΘΡΑ είναι
ο ευρύτερος χώρος της ιστορικής Θράκης.
Κατά τη διάρκεια της υπερδωδεκαετούς ζωής του ΠΑΚΕΘΡΑ, δημιουργήθηκε
ένα έργο που αθροίζει τριάντα δύο εκδόσεις βιβλίων, τέσσερις μουσικές παραγωγές,
το επιστημονικό περιοδικό "Περί Θράκης", δεκάδες διαλέξεις και συναυλίες, δεκάδες
εκθέσεις, και πλήθος από άλλες παραγωγές και δράσεις, όπως μαθήματα υποστήριξης
της ελληνικής και διδασκαλίας, για πρώτη φορά από το 2003 της πομακικής γλώσσας,
κοινωνική δράση στη νήσο Ίμβρο, εγκατάσταση παρατηρητηρίων φυσικού περιβάλλοντος
στη Θράκη, καταγραφικά ταξίδια στους χώρους και τα μνημεία του εκτός των ελλαδικών
συνόρων ελληνισμού.
Ο χαρακτήρας και η ποσότητα του παραχθέντος έργου επιβεβαιώνουν
και το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της συλλογικότητας.
Το ενδιαφέρον του ΠΑΚΕΘΡΑ για την παραδοσιακή μουσική έχει εκδηλωθεί
με πολλούς τρόπους. Αναφέρουμε ενδεικτικά τη λειτουργία του Ερευνητικού Εργαστηρίου
Ελληνικής Μουσικής (ΕΡΕΡΕΜ), τη συνεργασία στη δημιουργία δικτύου Πομάκων Μουσικών
(ΠΟΜΝΕΤ), τη δημιουργία Αρχείου Οπτικοακουστικού υλικού, τη διοργάνωση συναυλιών
που αναδεικνύουν τη διαβαλκανική διάσταση της θρακιώτικης μουσικής παράδοσης.
Τέτοιες συναυλίες ήταν αυτές που διοργάνωσε το ΠΑΚΕΘΡΑ στην Ξάνθη
στις 10-10-2004 (Συναυλία παραδοσιακής μουσικής Ροδόπης- τόσο από την ελληνική,
όσο και από τη βουλγαρική πλευρά) και στις 5-2-2005 (Εγώ 'λεγα να σ' αγαπώ – Με
το τραγούδι και το παραμύθι από τη Μικρά Ασία ως τη Θράκη).
Στόχος της νέας μουσικής παραγωγής του ΠΑΚΕΘΡΑ είναι το να συμβάλει
στην καταγραφή του μουσικού πλούτου της περιοχής της Ροδόπης, δίνοντας την ευκαιρία,
σε όσους το επιθυμούν, να γνωρίσουν παραδοσιακούς μουσικούς από τις περιοχές Κιμμερίων
και Ασκύρων Νομού Ξάνθης σε αυθεντικές εκτελέσεις.
Πιστεύουμε ότι η έκδοση αυτή αποτελεί συμβολή στην ανάδειξη του
λαϊκού πολιτισμού των Πομάκων, αλλά και ότι αποτελεί τη βάση για μια συγκριτική
προσέγγιση της μουσικής της Ροδόπης σε σχέση με τις παραδοσιακές μουσικές των βαλκανικών
λαών.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Πολιτιστικό Αναπτυξιακό
Κέντρο Θράκης –
Αντίκα 14 – 67100 Ξάνθη.
Τηλ.-fax: 25410-73808
E-mail:
vaival@civil.duth.gr,
